Geografiya darslarida geografik hodisa, jarayon va qonuniyatlarini

---

Международный
научный
журнал
№
5
(100), 
часть
2
 
«
Научный импульс
»
Декабрь
, 2022
1490 
GEOGRAFIYA DARSLARIDA GEOGRAFIK HODISA, JARAYON VA QONUNIYATLARINI 
KO’RGAZMALILIK ASOSIDA O’RGANISH 
Murodullayeva Ma’mura 
Navoiy viloyati Xatirchi tumani 
2- umumiy o’rta ta’lim maktabi 
Geografiya fani o’qituvchisi 
 
Annotatsiya: Ushbu maqolada umumta’lim maktablari geografiya darslarida
geografik hodisa, jarayon va qonuniyatlarni ko’rgazmali vositalar orqali tashkil qilish 
o’quvchilarning dunyoqarashi, erkin fikrlashini shakllantirishi to’g’risida fikr bayon etilgan. 
Kalit so’zlar: ko’rgazmalilik, geografiya fani, verbal ta’lim, pedagogik amaliyot 
Geografiya darslarining jonli mazmunli va qiziqarli bo’lishida didaktik ko’rgazmali 
qurollarning ahamiyati benihoyat kattadir. Ko’rgazmali qurollarning yana bir muhim jihati 
shundaki ular o’quvchi va talabalarning eslab qolish qobiliyatini o’stirishda ham o’ziga xos 
rol o’ynaydi. Chunki ko’z bilan ko’rish orqali tasavvur hosil qilish bilan eshitib tasavvur qilish 
orasida katta farq bor. 
Geografiya fani o’zining qiziqarli, o’zgaruvchanligi xilma- xilligi, tabaiatni 
o’rganuvchanligi bilan boshqa fanlar orasida ajralib turadi. Shuning uchun geografiya 
o’qitish metodikasi ham mazmunli va qiziqarlidir. 
Ayniqsa, geografiya fani o’qitishda qo’shimcha ma’lumotlarning o’rni beqiyosdir. 
Chunki geografiya tabiatga bog’liq fan bo’lganligi uchun uni tasvirlarsiz tasavvur qilish qiyin. 
Geografiya o’qituvchisi qanchalik tajribali, nutqi chiroyli, ravon va sodda bo’lmasin, u 
darsni quruq so’zlar bilan o’tmasligi kerak.O’qituvchilarga o’zi tug’ilib o’sgan joylarning 
tabaiatidan keskin farq qiluvchi landshaftlar haqida bilim berilganda uning tasvirini 
ko’rsatib berishi o’quvchilarni shu fanga bo’lgan qiziqishini orttirib boradi. Tasvirli o’quv 
qurollaridan foydalanish geografik tasavvurni shakllanishiga tushunchalarning aniq 
o’zlashtirilishiga yordam beradi. O’qituvchi tasvirli materiallardan foydalanayotganda 
o’quvchilar diqqatini o’rganilayotgan obyekt tasavvurini kuzatishga uning o’ziga xos 
belgilarini aniqlashga va umumiy xulosalar chiqarishga jalb etishi va tasvirga izoh berib 
borishi kerak. 
“Biz ravshan ta’surotlarni ko’rish orqali hosil qilamiz, chunki biz ko’zimiz bilan ko’rgan 
narsalarni osonroq tasavvur qilamiz. Ayni bir vaqtda ham ko’rish, ham eshitish ham musul
harakati yordami bilan hosil qilingan ta’surot esa ayniqsa ravshan tasavvur hosil qiladi va 
xotirada uzoq saqlanadi.” – deb aytgan edi rus pedagogi K.D.Ushinskiy. Darhaqiqat didaktik 
ko’rgazmali qurollar ayrim geografik hodisalar o’rtasidagi bog’lanishni insonning tabiatiga 
ta’sirini va uning turli sharoitdagi faoliyatini aks ettirib talaba va o’quvchilarning dunyo 
qarashini shakllantirishga va ularni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda yordam beradi. 
O’quv kabinetlarning texnik asbob uskunalari va eng yangi uslubiy qo’llanmalar bilan 

---

Международный
научный
журнал
№
5
(100),