Geologiyasi
rasm. Turli to’yinish bosimlarida
Yüklə 1,48 Mb.
|
|
7.6rasm. Turli to’yinish bosimlarida
(P to’y ) gazning neftda eruvchanligini (N) ifodalovshi egri shiziqlar (M.A.Jdanov, 1981) 155
bo’ladi. Karbonat angidrid gazi neft gazlariga nisbatan yuqori eruvchanlik qobiliyatiga ega. Vodorod va havoning eruvchanligi juda sust, neft gazlarining eruvchanligiga nisbatan 4 marta kam. Neftda erigan gazning ajralib chiqishi teskari tartibda bo’lib, bosim kamayganda avval quruq (qiyin eriydigan) gazlar, keyin esa og’ir (oson eriydigan) gazlar ajralib chiqadi. 7.6-rasmda turli zichlikdagi neftlarda karbonat angidrid gazi eruvchanligining bosimga bog’liqlik egri chizig’i tasvirlangan. Gazning neftda erishi yoki uning eritmadan ajralib chiqishi bir lahzada bo’lmaydi. Tajribadan ma’lumki, neft tinch holatda bo’lsa, ya’ni aralashtirilmasa, neft bilan tutashib turgan gazning teng muvozanat holatiga kelishi uchun yillar zarur bo’ladi. Ayrim uyumlar bo’yicha neftda erigan gazning miqdorini aniqlashda quduqning chuqur qismlaridan neft namunasi olinadi. Olingan namunani tadqiq qilishda neftning gazsizlanishi turli sharoitlarda sodir bo’lishi mumkinligini nazarda tutish kerak. Agar eritmadan ajralib chiqayotgan gaz gazsizlantirish jarayoni tugagunga qadar suyuqlik bilan tutash holatda bo’lsa, bunday jarayon tutash yuzali gazsizlanish deb ataladi. Agar gazsizlanish jarayonida eritmadan ajralib chiqayotgan gaz bosim kamaygan sari vaqti-vaqti bilan sistemadan tashqariga chiqarib turilsa, u holda suyuqlik bilan tutash yuzada suyuqlikdan yangi ajralib chiqayotgan og’ir fraksiyalar paydo bo’lib, hodisa differentsial gazsizlanish deb ataladi. Odatda tutash yuza bo’yicha gazsizlanish sodir bo’lsa, eritmadan differentsial gazsizlanishga nisbatan ancha ko’p gaz ajraladi. Buning sababi, tutash yuza bo’yicha gazsizlanish sodir bo’lganda sistemada ajralib chiqayotgan gazlarning tarkibiy qismlari, shu jumladan engil komponentlar bug’larining ko’p qismi, og’ir uglevodorodlarning portsial (gaz aralashmasining har bir komponenti yuzaga keltiradigan) bosimi va h.k. saqlanib qoladi. Shuning uchun sistemada yuqori temperaturada qaynaydigan uglevodorodlarning bug’ga aylanishi borgan sari ortib boradi. Differentsial gazsizlanishda sistemadan ajralayotgan fraksiyalarning uzluksiz chiqib ketishi natijasida eritmada yangi hosil bo’layotgan og’ir fraksiyalarning portsial bosimi ortib boradi, shunga ko’ra eritmadan gazning ajralish shiddati tutash yuza bo’yicha gazsizlanishdagiga nisbatan kamayib ketadi. Demak, tutash yuza Yüklə 1,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|