Geologiyasi

8.1.3. Qatlamning bosimini taqqoslash tekisligiga keltirish 

Qatlam bosimini taqqoslash tekisligiga

keltirish odatda konni ishlatishni loyihalash
va turli gidrodinamik hisoblashlar vaqtida
amalga oshiriladi. Bunda shartli yuza
sifatida
suv-neft
tutash
yuzasining
boshlang’ich holati qabul qilinadi va quduq
bo’yicha barcha bosim shunga keltiriladi.
Shunday hisoblashlar keyinchalik ham suv-
neft tutash yuzasi holatining o’zgarishiga
qarab amalga oshiriladi.
Quduqdagi bosimni suv-neft tutash
yuzasidagi bosimga keltirish sxemasi 8.4-
rasmda ko’rsatilgan. 1-quduq qatlamning
neftli qismini ochgan va R
N

bosimi qayd
qilingan. 2-quduq qatlamning suvli qismini
ochgan va R
S

bosimi qayd qilingan. Suv-neft tutash yuzasi holati ma’lum. Suv-neft
tutash yuzasidagi bosimni hisoblash quyidagi formula orqali amalga oshiriladi:
neftli quduqlar uchun
n
n
SNTYu
n
SNTYu
ρ
100
)
h
h
(
р
р



,
(8.6)
bunda

n

neftning zichligi;
suvli quduqlar uchun
s
SNTYu
s
s
SNTYU
ρ
100
)
h
(h
р
р



(8.7)
bunda

s

suvning zichligi.

8.2. QATLAMNING BOSIMINI O’LCHAB TUTASH YUZALARNI 
ANIQLASH 

8.4-rasm. Quduqlardagi bosimni suv-
neft 
tutash 
yuzasidagi 
bosimga 
keltirish sxemasi 
1 – neft; 2 – suv

---

---

202
Tutash

yuzalarni
bevosita
o’lchash
ma’lumotlari yo’q yoki etarli bo’lmagan sharoitda
tutash
yuza
holatini
qatlam
bosimi
ma’lumotlaridan foydalanib aniqlasa bo’ladi.
Qatlamning gaz (quduq 1) va suv (quduq 2)
qismini
ochgan
quduq
(8.5-rasm)
bosimi
ma’lumotlarini bilgan holda, gaz uyumining gaz-
suv tutash yuzasi (GSTYU)ni etarli darajada
to’g’ri aniqlasa bo’ladi. Gaz-suv tutash yuzasi
holati quyidagi formula orqali hisoblanadi.
s
SNTYu
s
g
s
ρ
100
)
h
(h
р
р



bundan
s
ρ
)100
р
(р
h
h
g
s
s
GSTYu



. (8.8)
Shu singari gaz-neft va neft-suv tutash yuzasini (8.6-rasm) quduqdagi bosimlar
bo’yicha aniqlash uchun quyidagi nisbatni keltirib chiqarsa bo’ladi:
1.
Gaz-neft tutash yuzasini aniqlash uchun
n
GNTYu
n
g
n
ρ
100
)
h
(h
р
р



(8.9)
bundan
n
g
n
n
NGTYu
ρ
)100
р
(р
h
h



.
2.
Neft-suv tutash yuzasini aniqlash uchun
100
ρ
)
h
(h
100
ρ
)
h
(h
р
р
s
SNTYu
s
n
n
SNTYu
n
s





bundan
n
s
n
s
n
n
s
s
SNTYu
ρ
ρ
)100
р
(р
ρ
h
ρ
h
h





. (8.10)
Mazkur formulalarni keltirib chiqarishda gazli
quduqning quduq tubidan to gaz-neft tutash
yuzasigacha bo’lgan gaz ustunining bosimi inobatga
olinmagan, chunki bu bosimning qiymati juda
kichik; shuningdek, kollektor va uni to’yintiruvchi
suyuqlik xususiyatlariga bog’liq kapillyar samara
ham inobatga olinmagan. Bu formulalar neft va gaz
uyumlarida kam harakatlanuvchi qatlam suvlari
mavjudligida yoki qatlam suvining to’yinish hududidan to bo’shalish hududigacha
qatlamda tabiiy bosim barqarorlashganda haqiqiy hisoblanadi. Ushbu formulalardan
qatlamni ishlatishning faqat boshlang’ich bosqichida foydalanish mumkin.