Q =
m0by[2gH % , (3.63)
bu yerda: m 0 — oqib kelayotgan suv tezligini e ’tiborga oluvchi
sarf koeffitsienti; b —suv tashlam a kengligi;
H— suv tashlam adan
oqib o ‘tadigan suvning sathi;
q = 9,81 m /s o n 2.
P arab o lik suv ta sh la m a d a n o ‘tad ig an suv sarfi quyidagi
form uladan topiladi:
Q = 1,576
H 2. (3.64)
S tandart parabolik suv tashlam ada
H = 0,0^ — 0,50 m tavsiya
etiladi. Bu suv tashlam a yordam ida suv sarflarini aniqroq o ‘lchash
m um kin.
Q uyidagi s h a r tla r b a ja rilg a n d a suv ta s h la m a la ri yaxshi
natijalarni berishi m um kin: suv tashlam a oldida suv yig‘ilishi
uchun kichik hovuzcha b o ‘lishi, suv tashlam alar b o ‘sag‘asi pastki
b ’efi suv sathi bilan k o ‘m ilm asligi kerak, shundag ina suvning
yerkin oqib o ‘tishiga sharoit tug‘iladi.
S u v o ' l c h a s h n a s a d k a l a r i suv o qim ini t o ‘sib tu -
ruvchi shitga m ahkam lanadi. U lar kvadrat, to ‘g ‘ri burchakli yoki
boshqa kesimda bo'lishi m um kin. N asadkadan oqib o ‘tadigan suv
sarfi suv sathlari farqiga bog‘liqdir. T o ‘liq m a ’lu m o tlar maxsus
adabiyotlarda berilgan.
99
T a k r o r l a s h u c h u n s a v o t l a r 1. Suv sarfi deganda n im ani tu sh u nasiz va uning o i c h o v birliklari? 2. Suv sarfi m o d elin i qanday tasvirlaysiz? 3. G idrom etrik stvorning joyin i tanlashda nim alarga e ’tibor beriladi? 4. Bevosita va bilvosita suv sarfini aniqlash usullarining farqi nim adan iborat? 5. T ezlik tikliklarida tezlik n i o ic h a s h usullari qanday? 6. Suv sarfini hisoblashda q an d ay usullar q o ila n ila d i?
