Gimnastika tayoqchasi bilan asosiy holatlar (23-rasm):
a) tayoq pastda; b) tayoq ko‘krakda; d) tayoq yuqorida; e) tayoq yelkada; f) tayoq boshning o‘ng tomonida; g) qo‘l o‘ng tomonda-to‘g‘rida, tayoqning bir uchi yuqorida; h) tayoq yelkada, o‘ng uchi yuqorida.
Gimnastika mashqlarining yozuv shakllari mavjud: tasviriy, atamaviy, chizmali (24-rasm). Shu bilan birga, tasviriy-chizmali shakli ham borki, unda mashqni yozish ularni tasvirlash bilan qo‘shib olib boriladi.
Gimnastika turlari
Insonda turli harakatlarni bajarish qobiliyati mavjud. Shuning uchun ham gimnastika mashqlari xilma-xildir va bu mashqlar turlarga ajratilgan.
Asosiy gimnastika — gimnastikaning nisbatan mustaqil turi bo‘lib, turli yoshdagi kishilarning umumiy jismoniy rivojlanishlari va salomatliklarini mustahkamlash uchun jismoniy tarbiyada qo‘llaniladi.
Mashg‘ulotlarda saflanish, umumrivojlantiruvchi va amaliy mashqlar, turli sakrashlar, gimnastika anjomlarida mashqlar, badiiy gimnastikaning oddiy elementlari va akrobatika mashqlari bajariladi. Organizmning ish qobiliyatini oshirish, to‘g‘ri qadqomatni shakllantirishda asosiy gimnastika katta ahamiyatga ega. Mashg‘ulotlar aniq tartib, qat’iy intizom va musiqa jo‘rligida olib boriladi.
Ayollar gimnastikasi asosiy gimnastika turlaridan biri bo‘lib, unda ayol organizmining xususiyatlari hisobga olinadi.
Ayollar gimnastikasida egiluvchanlikni, tortiluvchanlikni rivojlantirish, harakatni estetik ifodalash, ritm va tempni his qilish malakalari egallanadi, qad-qomat, yurish yaxshilanib, takomillashadi. Mashg‘ulotlar, odatda, musiqa jo‘rligida o‘tkaziladi. Ularni haftasiga 2—3 marta o‘tkazish maqsadga muvofiqdir.
Atletik gimnastika kuchni rivojlantirishga mo‘ljallangan jismoniy mashqlar tizimi bo‘lib, erkaklarning tashqi ko‘rinishini va har tomonlama jismoniy tayyorgarligini shakllantirishga yo‘naltirilgan.
Kasbiy-amaliy gimnastika jismoniy tarbiyaning tarkibiy qismi bo‘lib, shug‘ullanuvchilarni umumiy jismoniy rivojlantirishga, ularning harakat qobiliyatini takomillashtirishga, tanlagan kasblarini muvaffaqiyatli egallashga yo‘naltirilgan.
O‘rta umumta’lim maktablarida jismoniy tarbiya bo‘yicha o‘quv ishlari jarayonida bolalarni har tomonlama jismoniy tayyorlash uchun harbiy-amaliy gimnastikadan foydalaniladi.
