14- 3 Hormon Salgılanmasının Düzenlenmesi Genel bir kural olarak, endokrin salgı bezleri hormonlarını değişmez bir oranda
salgılamazlar. Bu oran vücut ihtiyaçlarına göre değişir. Sinyal ya da mesajlar, bir salgı
bezinin hormon üretimini hızlandırmasına, yavaşlatmasına ya da durdurmasına hatta sinir
impuslarına neden olur. Bununla birlikte, pek çok durumda diğer hormonları kapsayan
kimyasal uyarıcılardır.
Bir salgı bezinin etkinliğini değiştiren mekanizma çoğunlukla bir
negatif geri besleme örneğidir.
Negatif geri besleme
bir durumun normal değerine doğru geri dönme etkisine
sahiptir. Durum normal düzeyinin altına düştüğünde, negatif geri itim onu arttıracak
şekilde davranır. Durum normalin üzerine çıkarsa, negatif geri itim onu azaltacak rol
oynar.
Bir negatif geri itim mekanizmasının en yaygın örneği bir fırını değişmez sıcaklıkta
tutan bir termostattır. Sıcaklık, seçilen değerin üstüne çıkarsa, termostat soğuması için
fırının düğmesini kapatır. Sıcaklık belirlenen değerin altına düştüğünde, termostat fırının
düğmesini tekrar açar. Saatte 90 kilometrelik hızını koruyan bir sürücünün gaz pedalının
basısını ayarlaması da negatif geri itimdir.
Endokr
in sistemdeki negatif geri itimde, bir hormonun salgılanması, çoğunlukla başka
bir hormon olan kandaki başka bir maddenin konsantrasyonu ile denetim altında tutulur.
Örneğin, tiroid bezinin tiroksin hormonu salgılaması, hipofiz bezi tarafından salgılanan
t
iroid uyarıcı hormonu ya da TSH tarafından düzenlenir. Tiroksin düzeyi düştüğünde,
hipofiz bezi, tiroid bezini tiroksin üretmesi için uyaracak olan TSH salgılar. Tiroksin düzeyi
belirli bir noktaya çıktığında, hipofizin TSH salgılaması tutulur. Hipofiz TSH
salgılamayı
durdurur ve tiroid tiroksin salgılamayı durdurur. Bazı endokrin organları kalsiyum ve
glikoz gibi basit maddelerin kandaki düzeyleri tarafından denetim altında tutulur.