38
meydana gelmiştir. Diğer organizmalarda başka bileşikler içerebilir. Hayvan hücrelerinin
hücre duvarı yoktur.
Şekil 4
-
1. Bir Hayvan Hücresinin Genel Yapısı
4-
3 Hücre Zarı
Hücre ya da plazma zarı, hücreyi, onu kuşatan çevreden ayırır. Hücreye giren ve çıkan
materyallerin hareketini denetleyerek, hücre içeriğinin kimyasal olarak çevreden farklı
olmasını sağlar. Homeostasis'i
sürdürmek için, hücrenin iç koşullarını korumak da onun
işlevidir.
Hücre zarının geçirgenliği.
Hücre zarı seçici geçirgen ya da yarı geçirgendir. Şöyle
ki, bazı maddeler içinden serbestçe geçer. Diğer maddeler
sadece çok az bir kapsamda
ve yalnız belirli zamanlarda geçebilirler. Diğer bazı maddeler ise,
bu zardan asla
geçemezler. Seçici geçirgenliğinden dolayı, hücre zarı, hücrenin kimyasal bileşimini
düzenler. Zarın yarı geçirgen yapısı moleküllerinin kimyasal ve
elektriksel özeliklerinin
sonucudur. Hücre zarından materyallerin geçişi bu bölümün sonunda tartışılacaktır.
Hücre zarının yapısı.
Hü
cre zar
ı asıl bileşenler olan lipidler ve proteinler
ile
karbonhidratlardan
meydana gelen iki katmanlı bir yapıdır. Bu
iki katman, lipidler ve
onların içine
gömülü olan proteinlerdir
(Şekil 4
-2).
Zarda en fazla bulunan lipitler,
taneciksiz endoplazmik retikulum
koful
tanecikli endoplazmik retikulum
porlar
ribozomlar
golgi yapısı
çekirdekçik
ribozom
çekirdek zarı
lizozom
sentriyoller
çekirdek
hücre zarı
mitokontriler
39
fosfolipitlerdir.
Hücre zarının yapını açıklayan en geçerli model akıcı mozaik zar modelidir.
Bu modele göre fosfolipitler iki sıralı olup hareket halindedir.
Proteinlerin bazısı, iki katlı
zarın dıştaki, bazısı içteki yüzündedir ve bazısı da
iki
katman arasında
uzanarak zardan
taşar
.
Hücre zarının e
lektron
mikroskop
isinde ortada ince bir katman görünür. Bu orta
katman lipid moleküllerinin son kısımlarından meydana gelir.
Fosfolipitlerin
kuyruk
kısımları, molekülün geri kalan kısmından kimyasal olarak farklıdır. Farklı boyalı
olduklarından,
bir orta katman görünüşü meydana getirirler.
Fosfolipitlerin hidrofilik baş
kısımları su ile temas ederken, hidrofobik kuyruk kısımları su ile temasta değildir. Bu
nedenle iki fosfolipit katmanı arasında su yoktur.
Dostları ilə paylaş: