Giriş. Elektron qurğularının təsnifatı. Elektronika

Elementar məntiqi funksiyalar.
Klassik riyaziyyatda funksiyanın çevrilməsinin 2 üsulundan istifadə olunur: analitik 
və cədvəl. Elə bu üsulla da funksiya verilə bilər. Cədvəl üsulundan istifadə etdikdə 
həqiqətlər cədvəli adlanan cədvəl qurulur. Bu cədvəldə arqumentin bütün mümkün olan 
mənaları (variantları) və bu mənalara uyğun məntiqi funksiyalar verilir. 1 arqumentli 
funksiyanın həqiqətlər cədvəli aşağıdakı kimidir. (Cədvəl 1) 
1 arqumentli funksiya cədvələ uyğun olaraq 
aşağıdakı kimi ifadə olunur. 
Əgər funksiyanın arqumentlərinin sayı n-
ə =dirsə, onda arqumentin müxtəlif məna birləşmələri 2
n
, n arqumentli funksiyaların sayı 
isə 
= olacaq. Belə ki, n = 2 olduqda arqumentin mənaları (variantları) sayı 2
2
= 4, 
funksiyaların sayı isə 2
4
= 16 olacaq. Belə funksiyanın həqiqətlər cədvəli aşağıdakı kimi 
olacaqdır. 
(Cədvəl 2) 
Məntiqi funksiyanın yazılışı analitik üsulla da mümkündü. Adi riyaziyyatda 
funksiyanın analitik formada verilməsi riyazi ifadə formasında olur. Bu halda funksiyanın 
arqumentlərini xüsusi riyazi əməliyyatlarla əlaqəndirilir. Buna uyğun olaraq məntiqi 
funksiyanın analitik formada verilmə üsulu funksiyanın arqumentlər üzərində hansı məntiq 
əməliyyatlarının və hansı ardıcıllıqla yerinə yetirilməsi lazım olduğunu göstərir. Cədvəl 3-
də məntiqi ifadənin yazılışı zamanı istifadə olunan məntiq əməliyyatları göstərilmişdir.
Arqument Funksiyalar 
0 
0 
0 
1 
1 
1 
0 
1 
0 
1 
Arqumen
t 
Funksiyalar 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
0 
1 
0 
0 
0 
0 
1 
1 
1 
1 
0 
0 
0 
0 
1 
1 
1 
1 
1 
0 
0 
0 
1 
1 
0 
0 
1 
1 
0 
0 
1 
1 
0 
0 
1 
1 
1 
1 
0 
1 
0 
1 
0 
1 
0 
1 
0 
1 
0 
1 
0 
1 
0 
1 

---

(Cədvəl 3) 
Məntiqi əməliy-yatın 
işarəsi. 
Həqiqətlər cədvəli 
Əməliyyatın adı 
Əsas 
Əlavə 
0 0 1 1 
0 1 0 1 
; 
; 
0 0 0 1 Konyuksiya; məntiqi VƏ; məntiqi hasil. 
0 1 1 1 Dizyuksiya; məntiqi VƏ YA; məntiqi cəm. 
1 1 0 1 İmplikasiya. 
1 0 0 1 Ekvivalentlik; bərabərmənalılıq funksiyası. 
0 1 1 0 2-lik modla görə cəm; bərabərmənalı 
olmayan funksiya; VƏ YA-ni inkar edir 
0 0 1 0 Qadağa; implikasiya deyil. 
 
  
 
1 1 1 0 Məntiqi VƏ -YOX; Şiffer ştrixi; 
konyuksiyanın inkarı 
  
1 0 0 0 Məntiqi VƏ YA-YOX; Pirs oxu; Vebb 
funksiyası; dizyuksiyanın inkarı 

0 
1 
Məntiqi YOX; məntiqi inkar; inversiya. 
1 
0 
Funksiyanın həqiqətlər cədvəli (cədvəl 2) ilə məntiq əməliyyatlarının həqiqətlər cədvəlinin 
(cədvəl 3) müqayisəsindən aşağıdakıları almaq olar. 

 
Cədvəl 2-dəki qalan
funksiyaları praktiki olaraq maraqlı deyildir. 
Bundan sonra bir və iki arqumentli funksiyaları elementar məntiqi funksiya 
adlandıracağıq. Funksiyanın məntiqi ifadəlıri 1 məntiqi əməliyyatdan ibarətdirsə belə 
funksiyalar elementardır. 

---