Gülhane Tıp Dergisi 46 (4) : 291 297 (2004)

Gülhane Tıp Dergisi 46 (4) : 291 - 297 (2004)

ÖZET

Çalışmamızda ürolojik girişim planlanan hastalarda,

düşük akım anestezi uygulamasında, desfluran veya

sevofluran ile arteriyel kan gazında karboksihemo-

globin düzeylerini ve uyanma etkisini araştırmayı

amaçladık.

Çalışmamızı farklı tanılarla, elektif cerrahi girişim

planlanan genel anestezi verilecek  ASA I-II, 18-70

yaş arası 60 erişkin hastada yaptık. Hastaları rast-

gele, Grup I (Desfluran Grubu) ve Grup II (Sevofluran

Grubu) olarak 30'ar kişilik iki gruba ayırdık.

Premedikasyon uygulanmayan hastalar, operasyon

masasına alınmadan önce soda-lime tazesi ile

değiştirdik. Ringer laktat ile uygun sıvı replasmanına

başladık. Hastaların EKG, KAH, OAB, SpO

2

değer-

leri  preoperatif olarak kaydettik. 10 L/dk %100 O

2

ile

iki dakika preoksijenizasyon sonrası, intravenöz

yoldan sırası ile 1 µg/kg fentanil , 4-7 mg/kg pentotal

ve kas gevşemesi için 0.1 mg/kg veküronyum uygu-

ladık. 3 dakika sonra endotrakeal entübasyon uygu-

ladık. Entübasyonu takiben operasyonun ilk 10

dakikasında, 4 ml/dk (%40 O

2

-%60 N

2

O) normal

akım uygulandıktan sonra, 1 ml/dk (%50 O

2

- %50

N

2

O ) düşük akıma geçtik. Desfluran veya sevofluran

konsantrasyonu, 0.8-1 MAK olarak preoperatif OAB ±

%20 sınırlarında tutacak şekilde ayarladık.

Entübasyondan hemen sonra ve takip eden  15, 30,

45 ve 60. dakikalarda,  hastaların  KAH, OAB, SpO

2

,

EtCO

2

değerleri kaydettik. Operasyonun ilk 30.

dakikasında ve düşük akım anestezi uygulamasının

60. dakikasında arteriyel kan gazı ve karboksihemo-

globin (COHb) değerlerini kaydettik. Operasyonun

bitimine 15 dakika kala tekrar 4 ml/dk normal akıma

geçdik. Operasyonun bitiminde, anestezikleri

keserek  taze gaz akışı 6 L/dk %100 O

2

’e çıkarttık ve

hastaların spontan soluma ve ekstübasyon zamanı,

göz  açma,   sözel   emirlere   yanıt,   hava   yolu  has-

_______________________________________________

(*) Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 

Anestezi ve Reanimasyon Kliniği

Reprint Request : Dr. Pakize KIRDEMİR, Birlik mah. 16.

Sokak 5/1 Çankaya-ANKARA

Kabul Tarihi : 23.9.2004

291

sasiyeti, kirpik refleksi, öksürük refleksi sürelerini

kaydedilerek uyanma odasına gönderdik.

Her iki grupda da, hemodinamik açıdan anlamlı fark

saptanmadı.

Desfluran ve sevofluranın düşük akımlı anestezi

uygulamasında, arteriyel kanda COHb değerleri ve

uyanma kriterleri süreleri açısından güvenle kul-

lanılabileceklerini ve her iki ajanın yapılan istatiksel

karşılaştırılmalarda, birbirlerine üstünlüklerinin

olmadığını gördük.

Anahtar Kelimeler: Düşük Akım Anestezisi, Arteryal

Karboksihemoglobin.

SUMMARY

Comparison of Arterial Carboxyhemoglobin, 

Heamodynamic and Recovery

Characteristics of  Low Flow Desflurane 

and Sevoflurane Anesthesia

In our study, we aimed to detect carboxyhemoglobine

(CO) levels and recovery effects in low-flow anesthe-

sia with desflurane and sevoflurane in patients who

were performed urological surgery.

ASA I-II, sixty patients between the ages 18-70 were

scheduled for elective surgical procedures under

general anesthesia and were randomized into two

groups; Group I (Desflurane group) and Group II

(Sevoflurane group). Soda-lime was replaced with

the fresh one and then the patients were taken into

operation room, without premedication.

Electrocardiogram (EKG), (KAH), mean arterial pres-

sure (OAB) and partial oxygen saturation (SpO

2

)

values were recorded preoperatively. After preoxy-

genation with 10 L. min

-1

%100 O

2

for two minutes,

we performed intravenous 1mg.kg

-1

fentanyl, 4-7 mg.

kg

-1

tiyopental  and 0.1 mg.kg

-1

vecuronium respec-

tively. After three minutes, we entubated the patients.

After performing 4 L.dk.

-1

normal flow anesthesia

with %40 O

2

- %60 N

2

O during the first 10 minutes of

the operation, 1 ml.dk

-1

low-flow anesthesia with %50

O

2

-%50 N

2

O was started we tried to control sevoflu-

rane or desflurane concentrations in 0.8 MAC level

and also OAB values between preoperative values

±%20 levels. Then we recorded KAH, OAB, SpO

2

,

EtCO

2

values after entubation and at 15

th

, 30

th

, 45

th

and 60

th

minutes during the operation. Also we

DÜŞÜK AKIM DESFLURAN VE SEVOFLURAN

ANESTEZİSİNDE KARBOKSİHEMOGLOBİN,

HEMODİNAMİ VE UYANMA KRİTERLERİNİN 

KARŞILAŞTIRILMASI

Dr. Ayşegül CEYLAN (*), Dr. Pakize KIRDEMİR (*), Dr. Ayla KABALAK (*), 

Dr. Cüneyt AKSU (*), Dr. Mustafa BAYDAR (*), Dr. Nermin GÖĞÜŞ (*)

Ceylan - Kırdemir - Kabalak - Aksu - Baydar - Göğüş

reported arterial blood gasses and COHb values at

the 30

th

minute of the operation and at the 60th

minute of the low-flow stage.

Normal flow anesthesia 4 ml.min

-1

was restarted 15

minutes before the end of the operation. All anes-

thetical agents were stopped and 6 L.min

-1

%100 O

2

was given to the patients. Start of spontaneous res-

piration, extubation, eye-opening and vocal respons-

es, eyelash reflex, cough reflex times and airway

sensitivity were noted before the patients were sent

to recovery room.

Hemodynamical parameters were not significantly

different between two groups.

In our study we concluded that both sevoflurane and

desflurane were safe agents in low-flow anesthesia

procedures and hemodynamical parameters were

not statistically different from each other.

Key Words: Low Flow Anesthesia, Arterial

Carboxyhemoglobin. 

GİRİŞ

Amnezi, analjezi ve kas gevşemesi genel

anestezinin vazgeçilmez komponentleridir. İdeal bir

anestezide bunlar sağlanırken, organizmanın fizyolo-

jisine ve metabolizmasına en az zarar vermek; bunun

yanı sıra optimal cerrahi koşulları sağlamakla birlikte,

kısa sürede güvenli ve kaliteli bir uyanma dönemi

gerçekleştirmek gerekmektedir (1).

Günümüzde, anestezistlerin % 85- 90'ı; inhalas-

yon anestezisi sırasında, neredeyse eksale havanın

tamamen dışlanmasına yol açan yüksek taze gaz

akımlarını tercih etmektedir. Anestezik atıklar ve

çevresel kirlenme göz önünde tutulmadan, kullanılan

yüksek taze gaz akımlarının, maliyeti arttırıcı etkileri

de düşünülmemektedir (2,3). Modern anestezi maki-

naları, oldukça gelişmiş yeniden soluma sistemlerine

ve gaz analizörlerine sahip olmalarına rağmen, yük-

sek taze gaz akımlarında ısrar edilmektedir (4). Son

yıllarda sevofluran ve desfluran gibi hızlı indüksiyon

ve derlenme sağlayan, ancak pahalı inhalasyon ajan-

larının, kullanıma girmesi ile oluşan ekonomik

kaygılar, atmosferik kirlenmeye ilişkin ekolojik

duyarlılık ve gelişmiş anestezi makinalarının yaygın-

laşması, yaklaşık 40 yıl önce terk edilmiş olan düşük

akım anestezinin yeniden popüler hale gelmesine

neden olmuştur. Bu tip bir anestezi yöntemiyle,

inhalen ajan tüketimi, ameliyathane içi ve atmosferik

kirlilik azalmakta, hava yolu neminin azalması ve

hipotermi gibi yan etkiler ise daha düşük oranda

görülmektedir (5).

Çalışmamızın amacı, ürolojik girişim planlanan

hastalarda, düşük akım anestezi uygulamasında des-

fluran veya sevofluran ile hastaların arteriyel kan

gazında, karboksihemoglobin düzeylerini ve uyanma

etkisini araştırmaktır.

292

MATERYAL VE METOT

Bu çalışma,  etik kurulu onayı ve hastaların  sözlü

onayı    alındıktan sonra, Ankara Numune Eğitim ve

Araştırma Hastanesi üroloji ameliyathanesinde, farklı

tanılarla elektif cerrahi girişim planlanan genel

anestezi verilecek ASA I-II grubundan 18-70 yaş arası

sigara içen ya da içmeyen 60 erişkin hastada

yapılmıştır.

Kişiye veya aileye ait malign hipertermi hikayesi

veya geç uyanma hikayesi olanlar, morbid obez

hastalar, alkol ya da ilaç bağımlılığı olanlar, kronik

obstrüktif akciğer hastalığı, koroner arter hastalığı,

konjestif kalp yetmezliği, belirgin anemi, karaciğer ya

da böbrek hastalığı olanlar, gebelik ya da laktasyon

dönemindeki kadınlar, tiyopentale ya da halojenli

ilaçlara karşı alerjisi olanlar, solunum sistemi patolo-

jisi, hipotansiyon, hipovolemi ve sistemik bir hastalığı

olan hastalar çalışma dışı bırakıldı.

Premedikasyon uygulanmayan hastalar, operas-

yon masasına alınmadan önce, soda-lime tazesi ile

değiştirildi. Kan örneği almak için, lokal anestezi altın-

da 18 gauge arteriyel kanül ve parenteral sıvı için, 18

gauge periferik venöz kanül takıldı. Periferik damar

yolundan, 10 ml/kg/saat hızında, ringer laktat ile

uygun sıvı replasmanına başlandı. Hastaların kalp

elektrik aktivitesi (EKG), kalp atım hızı (KAH), non

invaziv ortalama arter  basıncı (OAB), periferik oksi-

jen saturasyonu (SpO

2

) ve End-tidal karbondioksit

(EtCO2) değerleri  preoperatif olarak kaydedildi.

EKG , KAH , OAB, SpO

2

, End-tidal karbondioksit

(EtCO2) değerlerinin takibi, DATEX OHMEDA S5

(Datex Engström, Helsinki, Finlandiya) anestezi cihazı

ve monitörizasyon donanımıyla yapıldı. Karboksihe-

moglobin (COHb) analizi için alınan arteriyel kan

örneklerine, Synthesis 25 (Blood Gas Analyzer,

Instrumentation Laboratory, 2002, USA) cihazı ile

bakıldı.

Hastalar rastgele, 30'ar kişilik iki gruba ayrıldılar.

I. grup Desfluran Grubu (n=30), II. grup Sevofluran

Grubu (n=30) olarak adlandırıldı.           

Anestezi indüksiyonu; 10 L/dk %100 O

2

ile iki

dakika preoksijenizasyon sonrası, intravenöz yoldan

sırası ile 1 µg/kg fentanil, 4-7 mg/kg pentotal ve kas

gevşemesi için 0.1 mg/kg veküronyum uygulandı. 3

dakika sonra endotrakeal entübasyon uygulandı ve

tidal volüm 8 ml/kg, frekans 12/dk. olacak şekilde ve

volüm kontrollü modda ventilasyona başlandı.

Entübasyonu takiben operasyonun ilk 10 dakikasında

4 ml/dk (%40 O

2 

- %60 N

2

O ) normal akım uygu-

landıktan sonra, 1 ml/dk (%50 O

2 

- %50 N

2

O) düşük

akıma geçildi. Desfluran konsantrasyonu % 4-6 (0.8-

1 MAK) veya sevofluran konsantrasyonu % 2-3  (0.8-

1 MAK) olarak preoperatif OAB ± % 20 sınırlarında

Düşük Akım Desfluran ve Sevofluran Anestezisinde Karboksihemoglobin

tutacak şekilde ayarlandı. Anestezik gaz konsantras-

yonlarındaki değişime rağmen OAB giriş değerine

göre % 20'den fazla arttığında, 0.5 µg/kg'lık fentanil

bolus, % 20'den fazla düştüğünde ise 5-10 mg

efedrin yapılması planlandı.  İdame süresince O

2

ve

N

2

O oranları 1:1 oldu. İnspiryum oksijen yüzdesi

(FiO

2

) % 30, SpO

2

değerleri 97 mmHg altına düşünce

O2 0.05 L.dk

-1

artırıldı. N

2

O ise 0.05 L/dk

-1

azaltıldı.

FiO

2

% 40’a çıkınca tekrar taze gaz akımı eski haline

getirildi. Hastaların End-tidal karbondioksit (EtCO

2

)

değerleri ±35 mmHg arasında olacak şekilde

ayarlandı.

KAH, OAB, SpO

2

değerleri preoperatif dönemde,

entübasyondan hemen sonra ve takip eden 15, 30,

45 ve 60. dakikalarda kaydedildi. Operasyonun ilk 30.

dakikasında ve düşük akım anestezi uygulamasının

60. dakikasında arteriyel kan gazı ve karboksihemo-

globin (COHb) değerleri kaydedildi. Operasyonun

bitimine 15 dakika kala tekrar 4 ml.dk

-1

(%50 O

2

-

%50 N

2

O ) normal akıma geçildi. Operasyonun biti-

minde, anestezikler kesildi, taze gaz akışı 6 L.dk

-1

%100 O

2

’e çıkartıldı.

Anestezinin sonlandırıldığı an belirlenerek, ayılma

sürecinin başlangıcı olarak kabul edildi ve spontan

soluma zamanı ve inhalasyon anesteziğinin

kesilmesinden ekstübasyona kadar geçen süre

ekstübasyon zamanı olarak, göz açma, sözel emirlere

yanıt, hava yolu hassasiyeti, kirpik refleksi, öksürük

refleksi süreleri kaydedilerek hastalar uyanma odası-

na gönderildi.

Sonuçlar, SPSS 11.0 istatistik programında, stu-

dent - t test ile değerlendirildi ve ortalama  ±  stan-

dart hata olarak verildi. İstatiksel olarak, p < 0.05

anlamlı, p < 0.01 ileri derece anlamlı kabul edildi.

BULGULAR

Çalışmamızda; desfluran (n=30) ve sevofluran

(n=30)  grupları arasında yaş, vücut ağırlığı, boy, ASA

değerleri, cinsiyet dağılımları ve anestezi süresi

yönünden istatiksel farklılık yoktu (Tablo-I).

TABLO - I   

Demografik Özellikler (Ort±s)     

________________________________________________

GRUP-I

GRUP-II

DESFLURAN SEVOFLURAN

(N:30)

(N: 30)

________________________________________________

Yaş (yıl)

36.97 ± 17.87

35.53 ± 14.42

Cinsiyet (E/K)

19 / 11

19 / 11

Vücut ağırlığı (kg)

69.83 ±   9.83

69.06 ± 13.82

Boy (cm)

169.63 ±   7.39

169.10 ±  7.68

ASA (I / II)

17 / 13

12 / 18

Anestezi süresi (dk)

155.40 ± 36.55

147.33 ± 19.60

________________________________________________

293

Kalp atım hızları preoperatif değerlere göre;

Desfluran grubunda operasyonun 30., 45. ve 60.

dakikalarında, sevofluran da ise, 15., 30., 45. ve 60.

dakikalarında düşük bulundu ve istatistiksel açıdan

önemli farklılık yoktu (p=0.01). Gruplar arası

karşılaştırmada, operasyonun 15. ve 60. dakikaların-

da ki KAH değerleri; sevofluran grubunda daha düşük

bulundu (p=0.02) , (p=0.03) (Tablo-II).

TABLO - II    

Kalp Atım Hızı (KAH) (vuru/dk)  Değerleri (Ort±s)

________________________________________________  

GRUP I

GRUP II

________________________________________________

Preoperatif

80.46 ±10.96

77.43 ± 8.47

15. dk

*80.80 ±12.55

74.63 ± 7.47α

30. dk

74.93 ±12.39α

71.00 ± 6.84α

45. dk

72.66 ±11.05α

69.66 ± 5.61α

60. dk

º74.23 ±  8.11α

70.30 ± 5.36α

________________________________________________

α (p=0.01)  Grup içi karşılaştırma 

* (p=0.02)  Gruplar arası karşılaştırma 

º (p=0.03)  Gruplar arası karşılaştırma 

Ortalama arter basıncı değerleri, preoperatif

değerlere göre değerlendirildiğinde; desfluran

grubunda operasyonun 15., 30., 45. ve 60.

dakikalarında, sevofluran grubunda ise operasyonun

45. dakikalarında düşük bulundu ve istatiksel olarak

anlamlı idi (p=0.01). Gruplar arası karşılaştırmada

desfluran grubu OAB değerleri, sevofluran grubuna

göre  45. dakikada anlamlı düşük bulundu (p=0.03),

ancak klinik olarak anlamlı değildi (Tablo-III).

TABLO - III      

Ortalama Arter Basıncı (OAB mmHg)

Değerleri  (Ort±s)

________________________________________________  

Grup I

Grup II

________________________________________________

Pre OAB

90.16  ± 11.14

89.73 ± 10.70

OAB 15

79.43 ± 11.24α

88.06 ± 10.89

OAB 30

77.26  ±11.17α

85.73 ± 10.50

OAB 45

º75.93 ±  8.90α

81.36 ± 10.65α

OAB 60

77.16 ±11.77α

87.40 ± 11.22

________________________________________________  

α(p=0.01) Grup içi karşılaştırma 

º(p=0.03) Gruplar arası karşılaştırma

Periferik oksijen saturasyonu değerleri

karşılaştırıldığında, desfluran grubunun operasyonun

60. dakikasındaki değerleri, hem preoperatif değer-

lere, hem de sevofluranın 60. dakikasındaki değerler-

ine göre, yüksekliği istatistiksel açıdan anlamlı idi

(p=0.05) (p=0.04) (Tablo-IV). 

Preoperatif değerlere göre, End-tidal karbondiok-

sit basınç değerleri; sevofluran grubunda istatiksel

anlamlı fark bulunmazken, desfluran grubunda

operasyonun 30 ve 45. dakikalarında anlamlı düşük

bulundu (p=0.05 ). Ancak gruplar arası karşılaştırma-

Ceylan - Kırdemir - Kabalak - Aksu - Baydar - Göğüş

da, 45. dakikada; sevofluran grubu desfluran

grubuna göre anlamlı yüksek bulundu (p=0.05)

(Tablo-V).

TABLO - IV 

Periferik Oksijen Saturasyon Değerleri

( SpO

2

%) (Ort±s)

________________________________________________  

Grup I  DES

Grup II SEVO

________________________________________________

Pre sat.

98.23 ± 1.43

98.76 ± 0.97

15. dk

99.06 ± 0.86

98.60 ± 1.00

30. dk

99.10 ± 1.02

98.63 ± 0.99

45. dk

98.96 ± 0.76

98.66 ± 0.92

60. dk

¤99.13 ± 0.62

&

98.73 ± 0.86

________________________________________________

&

(p=0.05) Grup içi karşılaştırma 

¤(p=0.04) Gruplar arası karşılaştırma

TABLO - V  

End-tidal CO Basıncı [ETCO

2

(mmHg)]

Değerleri (Ort±s)

________________________________________________

Grup I DES

Grup II SEVO

________________________________________________

PreETCO

2

30.63 ± 2.38

29.95 ± 4.06

ETCO

2

-15

29.73 ± 2.19

30.36 ± 2.37

ETCO

2

-30

29.33 ± 2.52

&

30.23 ± 2.35

ETCO

2

-45

*28.96 ± 2.61

&

*30.53 ± 2.33

ETCO

2

-60

29.90 ± 2.86

30.80 ± 1.68

________________________________________________  

&

(p=0.05) Grup içi karşılaştırma 

*(p=0.02) Gruplar arası karşılaştırma   

Arteriyal kan gazı değerlendirildiğinde, sevofluran

grubunun pH değerleri desfluran grubuna göre

operasyonun 30. dakikasında (p=0.05) anlamlı yük-

sek bulundu (Tablo-VI). PO

2

değerleri desfluran

grubunda operasyonun  60. dakikasında sevofluran

grubuna göre  anlamlı yüksek bulunurken (p=0.05),

desfluran ve sevofluran grubu arasında PCO

2

değer-

leri  açısından  anlamlı fark bulunamadı (Tablo-VII,

VIII). 

TABLO - VI  

Arteriyel Kan Gazı pH Değerleri  (Ort±s)

________________________________________________  

Grup I

Grup II

_________________________________________

pH Kont

7.38 ± 14

7.38 ± 31

pH 30

7.37 ± 35

7.39 ± 19

pH 60

7.35 ± 29

7.38 ± 22

________________________________________________

(p=0.05) Gruplar arası karşılaştırma 

TABLO - VII  

Arteriyel Kan Gazı Parsiyel Oksijen Basıncı

(PO

2

mmHg) değerleri (Ort±s)

________________________________________________  

Grup I

Grup II

________________________________________________

PO

2

Kont

207.14 ± 27.98

189.83 ± 28.25

PO

2

30

220.69 ± 29.09

&

199.86 ± 29.67

PO

2

60

218.93 ± 23.90α

203.66 ± 33.00α

________________________________________________  

&

(p=0.05) Grup içi karşılaştırma 

α(p=0.01) Grup içi karşılaştırma  

(p=0.05) Gruplar arası karşılaştırma 

294

TABLO - VIII   

Arteriyel Kan Gazı Parsiyel Karbodioksit Basınç 

(PCO

2

mmHg) Değerleri (Ort±s)

________________________________________________

Grup I

Grup II

________________________________________________

PCO

2

Kont

35.12 ± 3.20

32.94 ± 3.09

PCO

2

30

35.99 ± 3.70

&

32.66 ± 3.10

PCO

2

60

37.87 ± 4.00α

32.05 ± 3.50

________________________________________________  

&

(p=0.05) Grup içi karşılaştırma        

α(p=0.01) Grup içi karşılaştırma 

Grupların kendi içinde yapılan karşılaştırmada

ölçülen kan COHb değerleri;  desfluran ve sevofluran

grubunda operasyonun 60. dakikalarında anlamlı

yüksek bulundu (p=0.05). Gruplar arası karşılaştır-

mada ise, her iki grup arasında istatiksel anlamlı fark

bulunamadı (Tablo-IX).

TABLO - IX  

Karboksihemoglobin (COHb %) Değerleri (Ort±s)

________________________________________________

Grup I

Grup II

________________________________________________

COHbKont

1.30 ± 0.68

1.47 ± 0.65

COHb30

1.34 ± 0.68

1.53 ± 0.66

COHb 60

1.48 ± 0.76

&

1.62 ± 0.66

&

________________________________________________  

&

(p=0.05) Grup içi karşılaştırma  

Uyanma kriterleri açısından karşılaştırıldığında;

soluma zamanı, extübasyon zamanı, hava yolu  has-

sasiyeti, kirpik refleksi, öksürük refleksi, göz açma,

sözel emirlere yanıtta anlamlı farklılık bulunmadı

(Tablo-X).

TABLO - X  

Olguların Uyanma Kriterleri (dk.)  (Ort±s)

________________________________________________

Grup I

Grup II

________________________________________________

Soluma zamanı

3.41 ± 0.89

3.61 ± 0.99

Extübasyon zamanı

4.91 ± 1.12

4.74 ± 1.23

Hava yolu hassasiyeti

6.38 ± 1.95

5.56 ± 1.29

Kirpik refleksi

6.43 ± 1.89

5.77 ± 1.30

Göz açma

8.31 ± 2.11

7.55 ± 1.31

Sözel emir yanıt

7.80 ± 2.02

8.26 ± 1.36

Öksürük refleksi

6.78 ± 2.06

6.13 ± 1.35

________________________________________________

TARTIŞMA

Anestezi uygulamasında temel amaç; önemli

hemodinamik değişiklikler olmadan, hızlı ve yumuşak

bir anestezi indüksiyonu, preoperatif hemodinamik

stabilitenin devamı, major yan etkiler olmaksızın hızlı

bir derlenme ve erken mobilizasyonun sağlanmasıdır.

Düşük Akım Desfluran ve Sevofluran Anestezisinde Karboksihemoglobin

Ülkemizde anestezi uygulamalarına yeni giren bir

inhalasyon anesteziği olan desfluranın, hızlı indüksi-

yon, stabil hemodinami, erken uyanma ve kaliteli der-

lenme sağladığını gösteren yayınlar vardır (6,7,8).

Sevofluran ise, hızlı ve yumuşak bir indüksiyon sağlar,

hemodinamik stabiliteyi korur, iyi bir derlenme skorla-

masına sahiptir. Yapılan son karşılaştırmalı çalışmalar-

da, desfluranın sevoflurana alternatif olabileceği

görülmüştür (9,10,11,12).

Olağan koşullar altında, endojen olarak oluşan

karbonmonoksit hacmi çok küçüktür  (0.42 ± 0.07

ml.s

-1

). Ancak konsantrasyon; aşırı sigara içenlerde,

hemoliz, porfiria ve özellikle sigara içen verici kaynaklı

kan transfüzyonu durumlarında klinik olarak anlamlı

düzeylere ulaşabilir. İleri derecede anemisi ve bölge-

sel kan akımı yetersizliği olan aşırı sigara içicisi hasta-

lar gibi, yüksek riskli hastalar söz konusu olduğunda,

sürekli karbonmonoksit atılımını sağlamak için kapalı

sistemle anestezi yöntemi olarak "düşük akımlı

anestezi" uygulaması seçilmelidir (4). Karbonmonok-

sitin hemoglobine affinitesi yüksektir ve yüksek taze

gaz akımı ile kısa süreli ve aralıklı yıkamalar, yalnızca

gaz içeren mesafelerdeki (akciğerler ve solutma sis-

temi) karbonmonoksiti temizleyeceğinden yetersiz

kalacaktır. Akım yeniden düşürülünce, parsiyel basınç

farklılığını dengelemek üzere, karbonmonoksit kon-

santrasyonu en kısa sürede yeniden belli bir düzeye

ulaşacaktır (4).

Çok sayıda hastayı kapsayan klinik deneyimlere

dayalı olarak aşağıdaki sonuçlar çıkarılmıştır. 1800

hasta içeren bir çalışmada, aşırı derecede düşük taze

gaz akımı kullanılmasına ve absorbanın yalnızca haf-

tada bir değişmiş olmasına karşın, tek bir hastada bile

önemli ya da tehlikeli düzeyde COHb artışı gözlen-

memiştir (13). 

Düşük akımlı anestezi teknikleri uygulanırken,

kazayla karbonmoksit zehirlenmesi riskinde tekniğe

özgü bir artış kesinlikle söz konusu değildir. Tam ter-

sine, karbonmonoksit oluşumunu engellemek için,

sürekli düşük taze gaz akımlarının kullanılması temel

bir önlem niteliğindedir.

Yaptığımız çalışmada, anestezi indüksiyonunda,

gruplarda yer alan hastaların tümüne aynı intravenöz

ajanlar kullanıldı. Anestezinin idame döneminde, des-

fluran ve sevofluran inhalasyonunun hemodinamik

parametrelere ve derlenme özelliklerine etkilerini

araştırdık.

Hem desfluran, hem de sevofluran anestezisinde,

hemodinamik parametrelerin stabil seyrettiği bilin-

mektedir.

Anestezi idamesinde, hemodinamik parame-

trelerin yorumlanmasında farklı yaklaşımlar vardır. 

Nathanson ve ark. Hemodinamik değerleri %20

sınırları içinde tutmuşlar, gerek duyulduğunda fentanil

295

0.5-0.75 µg/kg IV veya  inhalasyon anesteziğinde

%50'lik artış yapmışlardır (14).

Wilhem ve ark; hemodinamik cevapları, Garrioch

ve Fitch'den adapte ederek tanımlamışlardır. Buna

göre 1 dakikadan daha uzun sürecek şekilde sistolik

arter basıncının 200 mmHg üzerine çıkması hipertan-

siyon; SAB'in başlangıç değerinin 40 mmHg altında

kalması veya SAB'in 100 mmHg altında olması

hipotansiyon; ayrıca kalp atım hızının 100'ün üzerinde

olması taşikardi, 45'in altında olması ise bradikardi

olarak tanımlanmaktadır (15).

Dupont ve ark.'ın çalışmasında, ortalama arter

basıncı ve kalp atım hızı başlangıç değerlerine göre ±

20 sınırları içinde tutmaya çalışılmış ve belirtilen

değerlerin üzerine çıkıldığında, öncelikle sufentanil

0.15 µg/kg IV, yeterli gelmezse,  inhalasyon aneste-

ziğinde %50'lik artış uygulamışlardır (16).

Çalışmamızda elde ettiğimiz verilerde ; ortalama

arter basınçları her iki grupta da benzer seyretti.

Preoperatif değerlere göre desfluran grubu , sevoflu-

ran grubuna göre 15., 30., 60. dakikalarda ileri derece

anlamlı ve 45. dakikada anlamlı düşük bulundu. Fakat

başlangıca göre % 20 sınırları için kaldığı için klinik

olarak önemsiz bir düşme saptandı.  

Kalp atım hızında preoperatif değere göre, 15.

dakika ve 60. dakikalarda; desfluran grubu, sevoflu-

ran grubuna göre anlamlı yüksek bulunmuştur.

Bunun, desfluran verildiğinde, oluşan sempatik stim-

ulasyona bağlı olarak, daha fazla oranda görülmesiyle

ilişkili olduğu söylenmektedir (17,18). Biz de çalış-

mamızda, desfluranın yaptığı sempatik stimülasyonun

opioidlere bağlı olarak (vagal tonus artışı) izlenen

kalp hızı yavaşlamasını sevoflurandan daha iyi den-

gelediği düşüncesindeyiz. Çalışmamızda, desfluran

grubunda çeşitli dönemlerde saptanan kalp atım hızı

yüksekliğinin yukarıda bir çalışmada gösterildiği gibi,

sempatik stimulasyon oluşturan etkisine bağlı olabile-

ceği düşünüldü.

Yaptığımız çalışmada, iki grup olgularında da

hipotansiyon gözlemlemedik. Ancak, hipotansiyon

geliştiğinde tedbir amacı ile öncelikle sıvı replasmanı,

inhaler konsantrasyonunda azalmaya gidilmesi öner-

ilmektedir (15).

Çalışmamızda, hem desfluran, hem de sevofluran

gruplarında yeterli anestezi derinliğinde hemodinami,

klinik açıdan stabil seyretmiştir.

İnhalasyon anesteziklerinde derlenme; ajanın

yağda eriyirliğine, konsantrasyonuna, kullanım süre-

sine ve hastanın alveolar ventilasyon düzeyine

bağlıdır.  İnhalasyon ajanları kullanılarak uygulanan

yaklaşık iki saatlik  anesteziden sonra erken derlenme

dönemi, yaklaşık 15 dk. içinde gerçekleşir (19).

İnhale ilaçlar, dengeli anestezinin sadece bir kısmını

oluşturduklarından, uyanma ve derlenme süreci

Ceylan - Kırdemir - Kabalak - Aksu - Baydar - Göğüş

inhalasyon dışı faktörlere de bağlıdır. Bu durumda,

inhalasyon anesteziklerin gerçek etkileri baskılanacak

ve sonuçlar değişecektir (20). Bu etkiyi azaltmak için,

çalışmamızda kullandığımız diğer ilaçlar (indüksiyon

ajanları v.s.) standart tutuldu. 

Sevofluran ve desfluranın derlenme özellikleri,

günü birlik cerrahi hastalarında karşılaştırıldığında,

sevoflurana göre desfluranla erken derlenmenin bazı

ölçütleri biraz daha hızlı olmasına karşın, bu farklar,

geç derlenme dönemine kadar gösterilememiştir

(14,21,22). 

Desfluran ile derlenme hızlı olmasına rağmen, bu

durumun, özellikle günü birlik vakalarda, izofluran,

sevofluran ve propofolün üstünde bir avantaj

sağladığı görülmemiştir (23).  

Naidu ve ark. propofolle indüksiyonu takiben

anestezi idamesinde, desfluran ve sevofluranı

karşılaştırmışlar ve desfluran grubunda derlenmeyi

daha erken bulmuşlar, ancak hastaneden çıkış zamanı

açısından farklılık saptamamışlardır (22).

Dupont ve ark. çalışmalarında, ekstübasyon ve

göz açma zamanlarını desfluran grubunda, sevofluran

grubuna oranla 2 kat hızlı bulmuşlar, ancak tüm der-

lenme döneminde --çalışmamımızın sonuçlarına ben-

zer şekilde-- arada fark bulunamamıştır (16).

Juvin ve ark. çalışmalarında, desfluran, propofol

ve isofluranı karşılaştırmışlar ve elde edilen süreler

açısından propofol ve isofluran gruplarında benzer

değerler gözlenirken, bu süreler desfluran grubunda

anlamlı olarak kısa bulunmuştur (23).

Tarazi ve ark. yaptıkları çalışmada, desfluran ve

sevofluranı, göz açma ve oryantasyon süreleri ile

karşılaştırmışlar ve derlenme sonuçları arasında

istastiksel açıdan anlamlı fark olmamakla birlikte,

sevofluran grubundaki süreleri daha kısa bulmuşlar

(20).                                                     

Wilhelm ve ark. desfluranı remifentanil veya fen-

tanil ile birlikte kullanmışlar, çalışma sonucunda

remifentanil kullanılan grupta derlenme süreleri, fen-

tanil kullanılan gruba göre anlamlı  kısa buldukları

bildirilmektedir (15).

Bizim çalışmamızda, fentanil eşliğinde desfluran

ve sevofluran uygulanan olgularda, soluma zamanı,

extübasyon zamanı, solunum yolu hassasiyeti, kirpik

refleksi, öksürük refleksi, göz açma, sözel emirlere

yanıtta anlamlı farklılık bulunmadı.

Sevofluran ve desfluran grupları arasında bul-

duğumuz derlenme süreleri, Tarazi ve ark.'larının

sonuçlarını desteklememektir. Fakat diğer çalış-

maların bulguları ile uyumludur.

Düşük akımlı anestezi tekniği uygulayarak yap-

tığımız bu çalışmada, COHb değerleri, hemodinami ve

uyanma kriterleri açısından her iki hasta grubu içinde

bu tekniğin, güvenle kullanılabileceğini söyleyebiliriz.

296

KAYNAKLAR

1. Miller, R. D. Anaesthesia, 5

th

ed. Churchill

Livingstone, Philadelphia, 2000 ; 1104-5.

2. Baxter, A.D. Low and minimal flow inhalational

anaesthesia. Can J Anaesth 1997; 44: 643-53.

3. Baum, J.A. Low - flow anaesthesia: The sensible

and judicious use of inhalation anaesthetics.

Acta Anaesthesiol Scand 1997; 41 (suppl): 264-

7.

4. Baum, J. Clinical aplications of low flow and

closed circuit anesthesia. Acta Anaesthesiol

Belg 1990; 41 :239-47.

5. Tomatır, E., Sabuncu, C., Şentürk, Y. İnhalasyon

anestezisinde güncel yöntem kapalı devre.

Anestezi dergisi 1997; 5: 95-100. 

6. Kharasch, E.D, Thummel K.E: Identification of

cytochrome P450 2E1 as the predominant

enzyme catalyzing human liver microsomal

defluorination of sevoflurane. Anaesthesiology

1993; 79, 795-807. 

7. Mazze, R.I., Woodruff, R.E., Heerdt, M.E.

Isoniazid-induced enflurane defluorination in

humans. Anesthesiology 1982; 57: 5-8.

8. Frink, E.J. Jr. Desflurane-a new inhalation anes-

thetic. West J Med. 1995 Jan; 162(1): 54.

9. Eger, E.l. 2nd. New drugs in anesthesia. Int

Anesthesiol Clin 1995 Winter; 33(1): 61-80.

10. Bohııc, M., Wilke, H.J., Lischke, V. Recovery and

pharmacokinetic parameters of desflurane,

sevoflurane and isoflurane in patients undergo-

ing urologic procedures. J Clin Anesth 1999;

11(6): 46-55.

11. Sonner, J., Fisher, D.M. Do sevoflurane and des-

flurane differ in upper airway reactivity?

Anesthesiology 2002; 65(5): 1274-5.

12. De Hert, S.G., Van der Linden, P.J., Ten

Broecke, P.W., Vermeylen, K.T., Rodogus, H.E.,

Stockhman, B.A. Effects of desflurane and

sevoflurane on length-dependent regulation of

myocardial function in coronary surgery patients.

Anesthesiology 2001; 95(2): 357-63.

13. Morita, S. Inspired gas contamination buy non-

anesthetic gases during closed circuit anesthe-

sia. Circular 1985; 2, 24-25.

14. Nathanson, M.H., Freadman, B., Smith, I., et al:

Sevoflurane versus desflurane for outpatient

anesthesia: A comparison of maintenance and

recovery profils. Anesth Analog 1995; 81: 1186-

90.

15. Wilhelm, W., Schlaich, N., Harrer, J.: Recovery

and neurological examination after remifentanil-

desfluran or fentanyl-desflurane anaesthesia for

carotid artery surgey. Br J Anaesth 2001; 86 (1):

44-9.

16. Dupont, J., Tavernier, B., Ghosez, Y., Durinck, L.,

Thevenot, A., Moctadir-Chalons, N., Ruyffelaere-

Moises, L., Decklerck, N., Scherpereel, P.

Düşük Akım Desfluran ve Sevofluran Anestezisinde Karboksihemoglobin

Recovery after anesthesia for pulmonary; desflu-

rane, sevoflurane and isoflurane. Br J Anaesth

1999; 82: 355-9.

17. Ebert, .TJ., Muzi,: Sympathetic hyperactivity dur-

ing desflurane anaesthesia in healthy volunteers.

A comparasion with isoflurane. Anaesthesiology

1993; 79: 444-53.

18. Fleischer, L.H., Young, W.L., Ornstein, E., et al:

Sympathetic hemodynamic changes of   desflu-

rane vs isoflurane during anesthetic induction.

Anesthesiology 1992; 77: A334.

19. Aithenhead, A.R., Smith, G. Inhalation anesthet-

ic agents. Textbook of Anesthesia 2nd. ELBS,

Anesth, 1990, 160.

20. Tarazi, E.M., Philip, B.K. A Comparison of recov-

297

ery after sevoflurane or desflurane in ambulatory

anesthesia. Journal of Clinic Anesthesia 1998;

10: 272-7

21. Song, D., Joshi ,G.P., Fast-track eligibility ambu-

latory anesthesia, A comparison of desflurane,

sevoflurane and propofol. Anesth Analg 1998;

86(2): 267-273.

22. Naidu-Sjostvard, K., Sjoberg, F., Gupta, A.

Anaesthesia for videoarthroscopy of the knee: A

comparison between desflurane and sevoflu-

rane. Acta Anaesthesiol Scand. 1998; 42(4):

464-471.

23. O' keeffe, N.J., Healty, T.E.J: The role of new

anesthetic agents. Pharmacology &

Therapeutics. 1999; vol.84, 233-248.