Xavfsizlikni ta’minlash usullari.
Inson mehnat faoliyati jarayonida bo`ladigan fazo — ish joyi (gomosfera), doim mavjud yoki vaqti-vaqti bilan xavf paydo bo`ladigan fazoni noksosfera deyiladi. Xavfsizlikni taminlashga quyidagi usullar orqali erishiladi:
a) gomosfera va noksosferani fazoviy va vaqt bo`yicha ajratib qo`yish, buni
hal qilish uchun masofadan boshqarish, avtomatlashtirish, rabotlashtirish
vositalari yordamidan foydalaniladi;
b) xavflarni yo`qotish yo`li bilan noksosferani me`yorlashtirish. Bu usulga
ishchilarning shovqin, gaz, changdan jarohatlanishidan saqlovchi shaxsiy va
birgalikdagi himoya vositalarini qo`llashi kiradi;
d) bu usul ishchilarni tegishli muhitga moslashtirishga, ularni himoyalash
darajasini ko`tarishga yo`naltirilgan har xil vositalar va usullar: kasbiga qarab
tanlash, ruhiy ta`sir va (shaxsiy) himoya vositalari qo`llashni o`z ichiga oladi.
Amalda esa yuqorida aytilgan usullar birgalikda qo`llaniladi.
Xavfsizlikni ta`minlovchi vositalarga, jamoa (JHV) va shaxsiy (SHHV) himoya vositalari kiradi. Ular o`z navbatida xavfsizlikning turi, tuzilishi, ishlatish sohasiga ko`ra guruhlarga bo`linadi.
Elektron imzolar qo‘llanishini ta’minlash uchun IUT xizmatlari spesifikatsiyasi.”. O‘zbekiston Davlat standarti. O’zDSt ISO/IEC 15945:2002.
Davlat xizmatlari agentligi ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarida fuqarolar fikrini o‘rganish ishlarini olib borib, doimiy ravishda turli mazmundagi so‘rovlar o‘tkazib turishi natijasida davlat xizmatlarini olishda elektron raqamli imzodan foydalanish ixtiyoriy qilindi.
«Aynan jamoatchilik bilan doimiy aloqa natijasida sohani yaxshilash uchun bartaraf etilishi lozim bo‘lgan kamchiliklar aniqlanadi. Demak, davlat xizmatlari sohasida qanday yangiliklar va yengilliklar mavjud?
Birinchidan, uzoq muddat mobaynida ijtimoiy tarmoqlarda elektron raqamli imzo (ERI) bilan bog‘liq murojaatlar kelib tushgan. Aslida esa, murojaatni elektron shaklda yuborayotganda aynan ERI fuqarolar shaxsini tasdiqlaydi. Shuning uchun axborot xavfsizligini ta'minlash va shaxsiy identifikatsiya qilishning boshqa muqobil usullari mavjud emasligi sababli, Davlat xizmatlari markazlarida ERI kalitlarini taqdim etish lozim edi. Ta'kidlash kerakki, xizmat uchun to‘lov ham belgilangandi. Bundan tashqari, aholidan ERIni yo‘qotib qo‘ygani (u fleshka yoki boshqa qurilmalarga yozib olinishi belgilangan) va uni olish uchun qayta murojaat qilish talabi yuzasidan ko‘plab norozi kayfiyatdagi e'tiroz va murojaatlar kun sayin ortib borayotgandi.
DXA aholi fikrini inobatga olgan holda qonunchilikka zarur o‘zgartishlar kiritilishi tashabbusi bilan chiqdi. Natijada, ERIni majburiy tartibda qo‘llashga doir talab bekor qilindi, tegishli imzolar identifikatsiya qilishning boshqa vositalari (daktiloskopiya, elektron imzo va boshqalar) bilan ham tasdiqlanishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: |
