H. F. Əliyeva 1, Ə.Ü. Abduləzimova

---

АМЕА-nın Xəbərləri (biologiya və tibb elmləri), cild 69, №2, səh. 46-56 (2014)

 

46 

Ali Bitkilərin Plastid Təyinatlı Nüvə Genləri 

 

 

H.F. Əliyeva

1

, Ə.Ü. Abduləzimova

1

, N.Ş. Mustafayev

1

, L.M. Süleymanova

2

,  

Z.Ə. Abaszadə, İ.Ə. Şahmuradov

1,2,*

 

 

1

AMEA Botanika İnstitutu, Badamdar şossesi, 40, Bakı AZ1073, Azərbaycan; 

2

Azərbaycan Tibb Universiteti, S.Vurğun küç., 167, AZ1022, Azərbaycan; *E-mail: [e-mail] 

 

8 ali bitkidə (birləpəli  Oryza sativa,  Sorghum bicolor  və  Zea mays, ikiləpəli  Arabidopsis thaliana, 

Medicago truncatula,  Populus trichocarpa,  Glycine max  və  Vitis vinifera) xloroplast  təyinatlı zülal 

kodlaşdıran (XTZK) nüvə genlərinin axtarışı, həmçinin kəsəkotu və düyünün XTZK nüvə genlərinin 

potensial promotorlarının hansı sinfə (TATA yaxud qeyri-TATA) mənsub olması baxımından 

müqayisəli analizi həyata keçirilmişdir. Aşkar olunmuşdur ki, bu bitkilərin hər birinin nüvə 

genomunda plastid təyinatlı olması güman olan 3000-dən yuxarı zülal (polipeptid) geni kodlaşdırılır. 

Plastid təyinatlı nüvə genlərinin ümumi sayına görə müxtəlif növlər arasında böyük fərq müşahidə 

olunur. Bütöv zülal ardıcıllıqlarının 60% və daha yuxarı oxşarlıq dərəcəsi meyarı əsas götürülməklə,  

müxtəlif tip oxşar gen qrupları müəyyənləşdirilmişdir. 4642 qrupda 3 birləpəli bitkinin hər biri, ən azı, 

bir gen ilə  təmsil olunur. İkiləpəlilərdə 2042 belə qrup aşkar olunmuşdur.  A.thaliana  və O.sativa 

bitkilərinin 29 metabolik yol və ya funksional kompleks ilə bağlı 1159 və 1491 XTZK nüvə geni üçün 

potensial TATA və/ya qeyri-TATA promotorlar aşkar edilmişdir. Həmin potensial promotorlar 

içərisində TATA və qeyri-TATA tip promotorların nisbi payı baxımından (arabidopsisdə 41%/59%,