"Халқаро молия ва ҳисоб" илмий электрон журнали. №6, декабрь, 018 йил G’ofurova U. F. Tmi, katta o’qituvchi
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mavzuga oid adabiyotlar tahlili
1998 yil 30 aprelda qabul qilingan “Chet el investitsiyalar to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Qonunining 3-moddasida “Chet el investorlari asosan daromad (foyda) olish maqsadida tadbirkorlik faoliyati va qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa turdagi faoliyat ob’ektlariga qo’shadigan barcha turdagi moddiy va nomoddiy boyliklar hamda ularga doir huquqlar, shu jumladan, intellektual mulkka doir huquqlar, chet el investitsiyalaridan olingan har qanday daromad O’zbekiston Respublikasi hududida chet el investitsiyalari deb e’tirof etiladi”.[3] Xorijiy investitsiyalarning umumiy ta’rifi F. Xeniusning 1947 yil AQShda chop etilgan tashqi savdo lug’atining 2-nashrida quyidagicha berilgan: “Xorijiy investitsiyalar – bu bir mamlakat hududidan ikkinchi mamlakat hududiga kiritilgan, eksport qilingan investitsiyalar”.[4] Bundan tashqari, professor D.G’ozibekovning xorijiy investitsiyalar to’g’risidagi nazariy qarashlarida quyidagi fikrlar bayon etilgan: “Chet el investitsiyalari bir iqtisodiyot sub’ekti kapitalini o’zga iqtisodiyotga muayyan muddatga bog’lash bo’lib, ichki investitsiyalardan risklar kengligi bilan farqlangan holda, huquqiy sharoitlarning, investitsiya muhitining o’zgarishi bilan tavsiflanadi va natijada mamlakatlar va mintaqalar bo’ylab kapital ko’chishi yuz beradi”.[5] Ushbu fikrlardan shunday xulosa qilish mumkinki, xorijiy investitsiyalar bir mamlakat “Халқаро молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. № 6, декабрь, 2018 йил 3 iqtisodiyotidan mutloq boshqa davlat iqtisodiyotiga ko’chuvchi kapital bo’lib, u risklar doirasi kengligi bilan ichki investitsiyalardan farqlanadi. Shuningdek, iqtisod fanlari doktori N.Qo’ziyevaning ilmiy ishlarida xorijiy investitsiyalarning mohiyati to’g’risida: “Kelgusida foyda olish maqsadida kapitalni eksport qiluvchi xorijiy davlatlar, yuridik va jismoniy shaxslarning kapitalni qabul qiluvchi mamlakatlarga turli ko’rinishdagi boyliklar (ko’char, ko’chmas mol-mulk, intellektual boyliklar va boshqalar) va ulardan olingan daromadlar (foyda, foizlar, dividendlar, litsenziya va komission mukofotlar, royalti, texnik ta’minot va boshqa mukofotlar)ni qo’yilishiga xorijiy investitsiyalar deyiladi”[6] degan ta’rif keltirilgan. Olimaning fikricha, xorijiy investitsiyalarni turli belgilariga asoslangan holda tasniflash ularning iqtisodiy mohiyatini yanada oydinlashtiradi. Sh.Q. Fozilchayev va N.G’. Xidirovlarning “Investitsiya va lizing asoslari” kitobida xorijiy investitsiyaga quyidagicha ta’rif keltirilgan: “Xorijiy investitsiyalar - bu chet el investorlari tomonidan yuqori darajada daromad olish, samaraga erishish maqsadida mutloq boshqa davlat iqtisodiyotining, tadbirkorlik va boshqa faoliyatlariga safarbar etadigan barcha mulkiy, moliyaviy, intellektual boyliklaridir”.[7] Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|