Халклар Дустлиги ордени номидаги Тошкент халк хужалиги институти

4. “ICOR” ko’rsatkichi haqida nimalarni bilasiz??

Iqtisodiyotga safarbar qilingan investitsiyalarning samaradorligini baholashda qo’llaniladigan ko’rsatkichdan yana biri ICOR (incremental capital-output ratio) bo’lib, u mamlakatdagi real sektorga yo’naltirilgan investitsiyalar samaradorligini aniqlashda yordam beradi. aniqlashda yordam beradi. ICOR koeffitsienti investitsiya resurslarining samarali ishlatilishini belgilab beruvchi ko’rsatkich hisoblanib, u qanchalik kichik bo„lsa, shunchalik ahamiyatli hisoblanadi va aksincha. Bu koeffitsent asosiy kapitalga qo’yilgan mablag’lar, ya’ni YaIM dagi investitsiyalar salmog’ining, keyingi yildagi YaIM ning qo’shimcha o’sish sur’atiga nisbatini bildiradi, ya’ni:

ICOR = I / ∆YaIM
bu yerda, I – investitsiya o’sish darajasi (YaIM dagi salmog’i); ∆YaIM – yalpi ichki mahsulotning qo’shimcha o’sish darajasi.

Yuqoridagi jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, so’nggi yillarga kelib ICOR koeffitsienti ko’rsatkichi nisbatan o’sib borgan, bu esa iqtisodiyotga jalb etilgan investitsiyalarning uning o’sish sur’atiga ta’siri samaradorligi nisbatan pasayganligini ko’rsatadi. Bu esa mazkur masalada jiddiy e’tibor qaratilishi lozimligini taqozo etadi. Investitsiya muhitini baholash bo’yicha Umumjahon banki yondashuvi quyidagicha. Unga ko’ra mamlakat investitsiya muhitiga ta’sir qiluvchi omillar quyidagilardan iborat, deb hisoblanadi:
-iqtisodiy siyosat va huquqiy
-me’yoriy amaliyotning noaniqligi;
- korrupsiya darajasi;
-sud tizimining sifati;
-jinoyatchilik darajasi;
- “soliq yuki” va soliqqa tortish tizimini huquqiy jihatdan tartibga solish tizimi;
- moliya resurslarini olish imkoniyati va moliyalashtirish qiymati;
- elektr bilan ta’minlanganlik darajasi va sifati;
-ishchilar malaka darajasi va mehnat qonunchiligining sifati. Ushbu yondashuv investitsion jozibadorlikni ta’minlashning institutsional omillariga alohida e’tibor qaratilganligi bilan ajralib turadi. Jahon banki tomonidan tahdil etiladigan investitsiya muhitiga ta’sir etuvchi omillar investitsiya riski bilan bog’liq. Ushbu uslubiyatga muvofiq mamlakatning investitsiya imkoniyatlari e’tiborga olinmaydi.