Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

JK 13-moddasi 2- va 3-qismlarida
nazarda tutilgan qonunning orqaga qaytish kuchi haqidagi qoida 
sudlanayotgan, ayblanayotgan, gumon qilinayotgan shaxsga qulay vaziyat 
yaratgandagi hollarda ham qo‘llanilmaydi. 
Shuni nazarda tutish kerakki, Konstitutsiyaviy sud qarori e’lon 
qilinadigan rasmiy manba belgilab qo‘yilmagan, Konstitutsiyaviy sud 
qarori u O‘zbekiston Respublikasi hududidagi ommaviy axborot vositalari 
orqali dastlabki e’lon qilingan paytdan e’tiboran kuchga kiradi. 
NOTA BENE ! 
Qonun o‘z kuchini yo‘qotishi
– bu uning amalda bo‘lishini 
to‘xtatishning ikki shart mavjudligi bilan tavsiflanadigan usuli: (formal-
yuridik emas) ilgarigi qonun hujjatini amalda bekor qilish va bir vaqtning 
o‘zida o‘xshash ijtimoiy munosabatlarini tartibga soladigan yangi aktni 
qabul qilish. 
1
Қаранг.: «Ўзбекистон Республикаси Конституциявий суди тўғрисида» ги Ўзбекистон Республикасининг 
2017 йил 31 май кунидаги ЗРУ-431-сонли Қонуни, 19-б. 
94 

---

Ilgari qabul qilingan barcha hujjatlar yoki ularning qismlari, agar ular 
yangi normativ ko‘rsatmalarga zid bo‘lsa yoxud yangi hujjat bilan 
to‘laligicha qamrab olingan yoki amalda o‘z ahamiyatini yo‘qotgan, lekin 
rasman o‘z kuchini yo‘qotgan deb e’tirof etilmagan hollarda
1
(masalan, 
qonun hujjati tartibga solishi lozim bo‘lgan ijtimoiy munosabatlarning 
yo‘qolishi) hujjat o‘z kuchini yo‘qotadi. 
Qonun hujjatini bekor qilish
uning kuchini yo‘qotishdan shunisi 
bilan farq qiladiki, keyingi shunga o‘xshash munosabatlarni boshqaradigan 
ikkinchi hujjatni qabul qilishdan iborat. Bunday hollarda normativ-
huquqiy hujjat so‘zsiz maxsus farmoyish bilan nufuzli davlat organlari 
tomonidan (yuridik rasman bekor qilish deb ataladi) normativ-huquqiy 
hujjat shaklida bekor qilinadi. 
Normativ-huquqiy hujjatning bekor qilinishi yoki kuchini yo‘qotish 
vaqti yangi normativ ko‘rsatmalarning yoki vakolatli davlat organlarining 
maxsus farmoyishi kuchga kirgan vaqtdan boshlab tan olinadi. 
Jinoyat sodir etilgan vaqtni aniqlash qonunning vaqt bo‘yicha amal 
qilishining zaruriy belgisi hisoblanib, uni aniqlash qoidalari