Hastalıklar; hayvanlardan

Zoonoz hastalık nedir?

 

Zoonoz 

hastalıklar; 

hayvanlardan 

insanlara  bulaşan  ve  her  iki  gruba  dahil 

bireylerde  ortak  olarak  şekillenen  hastalıklar 

diye tanımlanabilir. 

Sığır, koyun gibi çiftlik 

hayvanlarından 

kaynaklanan    zoonoz 

hastalıkların    yanında 

kedi, köpek tavuk, kuş 

vb.  kanatlı  hayvanlar, 

maymun, fare vb.   

yabani  memeliler  ve 

tavşanlar gibi pek çok hayvan türüne ait zoonoz 

hastalık,  insanlara  bulaşarak  ciddi  sorunlara 

neden olmaktadır. 

Zoonoz  karakterli  hastalıklardan  bazıları 

tedavi  edilebilir  olmasına  rağmen  bazıları  ise 

sadece  koruyucu  aşılamalar  ile  önlenebilen 

hastalıklardır  ve  insanlar  içinde  ciddi  tehlike 

yaratabilmektedir.  Bu  gün  tüm  dünyada  hem 

insan  hemde  hayvan  sağlığı  için  büyük  önem 

taşıyan brusella ve kuduz buna en iyi örnektir. 

Zoonoz  hastalıkların  bulaşması  hastalığın 

etkenine  bağlı  olarak  farklı  yollarla  olmaktadır. 

Ancak  genel  olarak  bulaşma  temas,  solunum 

veya  ağız  yolu  ile  olmaktadır.  Tüm  bulaşma 

yollarında  asıl  olan  ortak  nokta  etkenin 

taşınmasıdır.  Hastalık  etkeni  bulaşık  enfekte 

gıdaların  alınması    sonucu    insanlara 

geçebileceği  gibi  ısırma  ve  tırmalama  sonucu 

kan  yolu  ile  de  bulaşma  olabilir.  Örneğin 

kuduzun  bulaşabilmesi  için  mutlaka  ısırık, 

tırmalama  vb.  nedenlerle  oluşan  açık  bir  yara 

olmalıdır. 

Aynı 

durum 

Brucella 

enfeksiyonlarında  da  söz  konusudur.  Bulaşma 

yollarından biri olan deri yolu ile bulaşma ancak 

deri  üzerinde  çizik,  çatlak  gibi  açık  bir  yaranın 

varlığında mümkündür. 

 

Zoonoz  hastalıklardan  nasıl 

korunabiliriz?

 

Korunma  için  her  şeyden  önce  etkenin 

veya  hastalık  kaynağının  bilinmesi  gerekir. 

Bunun  dışında  önemli  olan  diğer  bir  konuda 

bulaşma 

yollarının 

bilinmesidir. 

Zoonoz 

hastalıkların 

gerek 

hayvanlar 

arasında 

yayılmasını,    gerekse    insanlara     bulaşmasını 

önlemek  için  koruyucu 

olarak  yapılan    aşı, 

ilaçlama, 

iç 

ve 

dış 

parazitler  ile  mücadeleye 

önem vermek gereklidir. 

Brusella  ve  kuduz  gibi 

tedavisi  olmayan  bazı 

zoonoz 

hastalıkların 

varlığı 

koruyucu 

hekimliği 

ön 

plana 

çıkarmaktadır.  Bu  amaçla  spesifik  hastalıklara 

karşı  geliştirilen  aşı  uygulamaları  halen  tüm 

dünyada  olduğu  gibi  ülkemizde  de  en  etkin 

yöntem olarak kullanılmaktadır. 

 

Dünyada yaygın olarak görülen 

zoonoz hastalıklar nelerdir?

 

 

Brusella: 

Sığır, 

koyun, 

keçi 

ve  

domuzlarda  özellikle  testis,  meme,  uterus  gibi 

genital  organlara  yerleşerek  yavru  atmalara  ve 

infertiliteye  neden  olan  önemli  bir  zoonozdur. 

Bütün  dünyada  yaygın  süt    ineklerinde 

prevalansı  yüksektir.  Ahır  veya  ağıl  içinde 

hayvanlar  arasında  bulaşma  ağız,  deri,  göz 

yoluyla, çiftleşme veya sağım sırasındaki  hatalar 

sonu meme  yoluyla olur.  Hastalık  etkeni, hasta 

hayvanların  dışkı,  süt  ve  atık  yavru  zarları  ile 

çevreye  bulaşıp,  insanlarda  hastalık  meydana 

getirir.  Brusella  hastalığı  hasta  hayvanların  eti, 

sütü  ve  süt  ürünleriyle  temas  eden  insanlara 

bulaşabilir. 

Kuduz: 

Kurt,  tilki,  çakal,  kokarca,  sırtlan, 

ayı,  yarasa  gibi  doğadaki  tüm  vahşi  memeliler 

ile köpek, kedi, inek, koyun, keçi, eşek gibi evcil 

memeli  hayvanlarda  görülür.  Hastalık  kuduza 

yakalanmış  bir  memeli  hayvanın  (özellikle 

köpek)  ısırması  ve  yaralaması  ile,  kuduz  

hayvanın salyasının sıyrık veya çatlak deriye, göz 

ağız  veya  buruna  temas  etmesiyle,  kuduz 

hayvanın eti ve sütünün çiğ olarak yenmesi ile, 

kuduza  yakalanmış  bir  insan  ile  yakın  temasta 

bulunulması ile bulaşabilir. 

Tüberküloz: 

İnsan  ve  hayvanlarda, 

akciğer, çeşitli organ ve dokularda, tüberküllerin 

oluşmasıyla 

karakterize 

kronik, 

bulaşıcı,  

zoonotik  bir  hastalıktır.  Etkenin  bulaşması, 

anneden yavruya göbek kordonu ile bulaşık süt, 

su, yem, ve otların alınmasıyla, solunum yoluyla 

ve genital yolla şekillenir. 

Anthrax (Şarbon): 

Bilinen en eski zoonoz 

hastalıklardan  birisidir.  Bütün  türler  duyarlı 

olmasına  rağmen  sığır  ve  koyunlarda  en 

yaygındır.  İnfeksiyon,  vücut  ısısının  yükselmesi, 

dalağın  şişmesi,  kanın  katran  gibi  koyu  renk 

alması  ve  pıhtılaşmaması  ile  karakterizedir. 

Hastalık  sindirim  yolu  ile  solunum  ve  deri 

yoluyla  bulaşır.  İnsanlar  hasta  hayvanları  kesip 

yüzmek,  etini  yemek  veya  bu  hayvanların    deri 

ve  yünlerini  işlemek  suretiyle  hastalığa 

yakalanırlar. 

Kuş  Gribi: 

Avianinfluenza  (AI)  evcil  ve 

yabani    kanatlılar    ile    memeli      hayvanların 

çoğunda solunum ve sindirim  sistemine  ait 

belirtilerle birlikte yüksek oranda  ölüm ile 

seyreden,  insanlardaki    grip  benzeri  bir 

hastalıktır.    Bulaşma,  enfekte    hayvanların 

sekresyonları ile, özellikle dışkı ile  direk  temas, 

kontamine yem, su, ekipman  ve kıyafetlerle, 

klinik olarak hastalık belirtilerini göstermeyen su 

ve deniz kuşlarıyla temas sonucu meydana gelir. 

Bovine  Spongiform  Encephalopathy 

(BSE): 

Halk  arasında  deli  dana  hastalığı  olarak 

bilinmektedir.  Sığırlarda  davranış  ve  hareket 

sistem bozuklukları ile karakterizedir. Hastalığın 

ana  nedeni  koyunlarda  rastlanan  scrapie 

hastalığının  etmeninin  sığırlara  bulasmasıdır. 

Bulasma 

doğrudan 

hayvandan 

hayvana 

olmamaktadır.  Yapılan  araştırmalar  hastalığın, 

scrapie  hastalığı  görülen  koyunlardan  elde 

edilen  et-kemik  unu,  et  unu  ve  kemik  ununun 

sığır  yemlerinde  kullanılması  sonucu  bu  yemle 

beslenen 

sığırlarda 

meydana 

geldiği 

göstermiştir. Hastalık hasta hayvanların etlerinin 

yenilmesiyle  insanlara  bulaşmaktadır.  Özellikle 

beyin  ve  omurilik  dokusu  gibi  yerlerde  daha 

yoğun  olduğu  için  bu  dokuların  katıldığı 

yiyecekler çok daha tehlikeli olmaktadır. 

Leptospirosis: 

Leptospirosis sığır, koyun, 

keçi,  domuz,  at,  köpek  ve  insanlarda  görülen 

zoonoz  bir  hastalıktır.  Bulaşma  çiftleşme  ile, 

solunum  ile,  mikroplu  materyalle  direk    temas 

ile, bulaşık su, yem, süt vs.' nin sindirim yolu ile 

alınması  sonucu  meydana  gelir.  Bulaşma 

kongenital olabildiği gibi kan emici parazitler ve 

rezervuar 

hayvanlar 

aracılığı 

ile 

de 

olabilmektedir. 

Salmonelloz: 

Salmonella 

grubu 

bakterileri  tarafından  oluşturulan,  septisemi 

belirtileriyle   veya   subakut   ve   kronik   mide- 

bağırsak  yangısıyla  seyreden    hastalıklardır. 

İnsan  ve  hayvanlar  için  patojenik  olan 

mikroorganizmalardan  salmonella'lar  doğada 

çok yaygındır. 

 

 

 

 

 

 

 

Daha Geniş Bilgi için İl ve İlçe 

Müdürlüklerimize Başvurunuz. 

T.C. 

ŞIRNAK VALİLİĞİ 

İl Gıda Tarım ve Hayvancılık 

Müdürlüğü 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2016 

Hayvanlarımıza aşı 

yaptıralım Brusella, 

Anthrax, Kuduz 

Hastalıklarından hem 

kendimizi, hem de 

onları koruyalım!!!!!!

 

ZOONOZ HASTALIKLAR 

Adres 

Yeni Mahalle Cizre Caddesi 

Merkez/ŞIRNAK 

 

0 486 216 2085 

Fax 

0 486 216 2084 

 

[e-mail]

 

web 

http://sirnak.tarim.gov.tr/