Hatasız Düşünme Sanatı

Teşvik Hassasiyeti
Munger Charles T.: Poor Charlie’s Almanack, Third Edition, Donning, 2008,
S. 450 ve devamı.
Balıklı hikâye, a.g.e. S. 199.
»Perhaps the most important rule in management is: Get the incentives right.«
(a.g.e. S. 451).
»Fear professional advice when it is especially good for the advisor.« (»The
Psychology of Human Misjudgment«, in: a.g.e. 452).
Ortalamaya Gerileme
Dikkat:  Ortalamaya  gerileme  nedensel  bir  bağlantı  değildir,  salt
istatistikseldir.
Ayrıca bkz: Frey, Ulrich; Frey, Johannes: Fallstricke, Beck, 2009, S. 169 ve
devamı.
Kamusal Mülkiyet Trajedisi

---

Hardin,  Garrett:  »The  Tragedy  of  the  Commons«,  Science  162,  1968,  S.
1243– 1248.
Ayrıca  bu  konuyla  ilgili  bkz:  Hardin,  Garrett;  Baden,  John:  Managing  the
Commons, San Francisco, 1977.
Ekonomi  Nobeli  ödüllü  Elinor  Ostrom  Governing  the  Commons:  The
Evolution  of  Institutions  for  Collective  Action  adlı  kitabında  kamusal
mülkiyet  trajedisini  Hardin  kadar  siyah-beyaz  görmüyor.  Hak  sahipleri
kendileri de pekala organize olabilirler. Bunun için ne iyi niyetli bir diktatöre
ne  de  özelleştirmeye  ihtiyaç  var.  Hak  sahiplerinin  kendilerinin  organize
olması yeterli. Fakat kendilerinin oluşturduğu bir organizasyon da Hardin’in
anladığı  manada  bir  “yönetim”.  Burada  Ostrom  Hardin’e  karşı  bir  yerde
durmuyor.
Sonuç Önyargısı
Maymunlar  için  bkz:  Malkiel,  Burton  Gordon:  A  Random  Walk  Down  Wall
Street:  The  Time-tested  Strategy  for  Successful  Investing,  W.  W.  Norton,
1973.
Baron, J.; Hershey, J. C.: »Outcome bias in decision evaluation«, Journal of
Personality and Social Psychology 54 (4), 1988, S. 569–579.
Cerrahlarla  ilgili  örneği  kendiniz  hesaplamak  istiyorsanız,  herhangi  bir
istatistik el kitabı alın ve küp problemi bölümünü açın.
Ayrıca bkz: Taleb, Nassim Nicholas: Fooled by Randomness, Second Edi tion,
Random House, 2008, S. 154.
Tarihçi  yanılması  için  bkz:  Fischer,  David  Hackett:  Historians’  Fallacies:
Toward  a  Logic  of  Historical  Thought,  Harper  Torchbooks,  1970,  S.  209–
213.
Seçenek İkilemi
Barry Schwartz’ın her iki videosu için bkz TED.com.
Schwartz, Barry: The Paradox of Choice: Why More Is Less, Harper, 2004
Seçenek  ikilemi  sorunları  metinde  açıklandığından  çok  daha  ağır  olabilir.
Laboratuar araştırmaları, karar vermenin enerji tükettiğini ve bu enerjinin de
sonradan,  insan  kendini  duygusal  itkilere  karşı  savunmak  istediğinde  eksik
kaldığını  kanıtlamıştır  (Baumeister,  Roy  F.:  The  Cultural  Animal:  Human
Nature, Meaning, and Social Life, Oxford University Press, 2005, S. 316 ve
devamı).
Botti,  S.;  Orfali,  K.;  Iyengar,  S.  S.:  »Tragic  Choices:  Autonomy  and
Emotional Response to Medical Decisions«, Journal of Consumer Research

---

36 (3), 2009, S. 337–352.
Iyengar, S. S.; Wells, R. E.; Schwartz, B.: »Doing Better but Feeling Worse:
Looking for the Best Job Undermines Satisfaction«, Psychological Sci ence 17
(2), 2006, S. 143–150.
Baumeister,  Roy  F.:  The  Cultural  Animal:  Human  Nature,  Meaning,  and
Social Life, Oxford University Press, 2005, S. 323