Hatasız Düşünme Sanatı

Hiperbolik İndirgeme
Hiperbolik  indirgeme  ile  ilgili  bir  dizi  araştırma  raporu  bulunmaktadır.  İlk
araştırma  tezi::  Thaler,  R.  H.:  »Some  Empirical  Evidence  on  Dynamic
Inconsistency«, Economic Letters 8, 1981, S. 201–207.
Marshmallow-Testi  için  bkz:  Shoda,  Yuichi;  Mischel,  Walter;  Peake,  Philip
K.:  »Predicting  Adolescent  Cognitive  and  Self-Regulatory  Competencies
from  Preschool  Delay  of  Gratification:  Identifying  Diagnostic  Conditions«,
Developmental Psychology 26 (6), 1990, S. 978–986.
Ayrıca New  Yorker’da  yer  alan  mükemmel  bir  yazı  için  bkz:  Lehrer,  Jonah:
»Don’t! The secret of self-control«, 18. Mayıs 2009.
Baumeister,  Roy  F.:  The  Cultural  Animal:  Human  Nature,  Meaning,  and
Social Life, Oxford University Press, 2005, S. 320.
Çok  uzun  zaman  dilimlerinde  durum  nasıl?  Diyelim  ki,  siz  bir  restoran
işletiyorsunuz ve bir müşteri 100 euro’luk hesabı bugün ödemek yerine size
30 yıl sonra 1.700 euro vermeyi öneriyor –yaklaşık % 10 faiz oranına denk
bir  değer.  Kabul  eder  miydiniz?  Etmezdiniz  herhalde.  30  yıl  sonra  neler
olacağını  kim  bilebilir  ki?  Böyle  düşünmekle  bir  düşünce  hatası  mı
işliyorsunuz?  Hayır.  Hiperbolik  indirgemenin  aksine  uzun  zaman
dilimlerinde  daha  yüksek  faiz  oranları  gayet  uygundur.  İsviçre’de
(Fukushima  kazasından  önce)  30  yıllık  geri  ödemeli  bir  nükleer  santral
inşasının  planı  tartışılıyordu.  Aptalca  bir  plan.  Kim  bilir  30  yıl  sonra
piyasada  hangi  teknolojiler  olacak.  10  yıllık  bir  geri  ödeme
gerekçelendirilebilir  ama  30  yıllık  bir  geri  ödeme  gerekçelendirilemez
(risklerden bahsetmiyoruz bile).e

---