Havola bo‘lakli qo‘shma gaplar taraqqiyoti reja: bmi

kim – 
unga 
havola bo‘laklari bir-biriga teng emasliklari sababli, ular o‘zaro assimetrik 
hisoblanadi. Demak, ushbu gap ikki havola bo‘lakli to‘ldiruvchi ergash gapli 
qo‘shma gap. 

---

23

Aziz ul, aziz ul, azizlarqa iz.
Aningdin tegir iz, aziz emdi oz. 
(Qutadg’u bilig 38-bet) 
 (Aziz narsa shulki, azizga e’zoz o‘shandan buyurgay, aziz o‘zi oz). 
Ushbu gapda 
shulki 
olmoshi bosh gap tarkibida havola bo‘lak vazifasida kelgan. 
Ushbu havola bo‘lak 
shuki 
olmoshining arxivarianti hisoblanadi. Xullas, mazkur 
gap bir havola bo‘lakli kesim ergash gapli qo‘shma gap. 
Nosiruddin Rabg’uziyning “Qissai Rabg’uziy” asarida havola bo‘lakli 
qo‘shma gaplar.
Kim o‘z qarindoshini meros umidiga o‘ltursa, ul merosdin mahrum qolur.
(Qissai Rabg’uziy 2-jild 19-bet) 
 (Kimki o‘z qarindoshini meros uchun o‘ldirsa, u merosdan mahrum 
qoladi). 
Mazkur gapning ergash gap qismida 
kimki 
havola bo‘lagi, bosh gap 
qismida esa 
u 
havola bo‘lagi qo‘llanilgan va ega vazifasida kelgan. 
Kimki – u 
havola bo‘laklari ergashgan qo‘shma gapning har ikkala qismida qo‘llanganligi 
hamda o‘zaro bir-biriga mosligi sababli, ular real va simmetrikdir. Mazkur 
qo‘shma gap ikki havola bo‘lakli ega ergash gapli qo‘shma gap hisoblanadi.
Har kim bu kun Jolut birla sanchishsa yarim mulkumni, qizimni anga 
berayin.
(Qissasi Rabg’uziy 2-jild 26-bet) 
 
(Kimki bu kun Jolut bilan urushsa, unga mulkimning yarmini, qizimni 
beraman). 
Ushbu gapda ergash gap tarkibida 
kimki 
havola bo‘lagining 
arxivarianti 
kim 
olmoshi, bosh gap tarkibida esa