bunda, К — to‘siq formasi va oqim rejimiga bog'liq bo'lgan koeffitsiyent; Sx — qarshilik koeffitsiyenti.
Ventilatorlarning tarqatayotgan shovqin darajasi quwatini aniqlaganda QMQ 2. 01. 08-96 asosida ish tutiladi. Bunda ventilator hosil qilayotgan to‘liq bosim N (kgs/m2) va uning quwatiga qarab (Q m3/s) shovqin darajasi tanlab olinadi.
Bu daraja har xil ventilatorlar uchun x=35+50 dBni tashkil qiladi. Lp = L + 25 lgH + lOlgQ
Boshqa shovqin chiqaruvchi aerodinamik sistemalarda shovqinning xarakteri va chiqayotgan manbayiga qarab, shuningdek, chastotalarini hisobga olgan holda umumiy maxrajga keltirilgan yig‘indi-shovqin darajasi aniqlanadi. Masalan, eng qattiq shovqin hosil qiluvchi kompressorlarda shovqin darajasi umumiy yig‘indi sifatida 135—145 dBni tashkil qiladi. Bunda so‘rish sistemasida chiqayotgan shovqin — yuqori chastotadagi diskret to‘lqinlardir.
Gidrodinamik shovqinlar. Gidrodinamik shovqinlarga suyuqliklarni nasoslar yordamida bir joydan ikkinchi joyga yuborishda hosil bo‘ladigan shovqinlar asosan nasosning harakatlanuvchi qismlarining nosozligi va gidravlik zarbalar ta’sirida kelib chiqadigan shovqinlami keltirish mumkin. Bu shovqinlami yo'qotishda mana shu shovqinlami keltirib chiqaruvchi sabablami,
98
ya’ni nasoslarning harakatlanuvchi qismlarining mutanosibligini ta’minlash, gidravlik zarbalar kelib chiqishini yo‘qotishga qaratilgan chora-tadbirlami belgilash zarur.
Elektromagnit shovqinlar. Elektromagnit shovqinlaming kelib chiqishi elektr motorlarida stator va rotorning o‘zaro magnit maydonlari hosil qilishlari natijasida rotor aylanib magnit maydonini kesib o‘tishi bilan hosil bo'ladigan to'lqinlar elektromagnit shovqin sifatida tarqaladi. Bu shovqinlarni yo'qotishda asosan elektr motorlarini konstruktiv o'zgartirishlar bilan kamaytirishga erishiladi. Masalan, rotor yakorining to‘g‘ri pazlari o'rniga qiyshiq pazlar o'rnatish yaxshi natija beradi.
