Helicobacter Pylori
Müasir diaqnostika üsulları
Helicobacter Pylori (HP) –
mədənin və onikibarmaq bağırsağın müxtəlif nahiyələrinin
selikli qişasında aşkar olunmuş spiralşəkilli, qrammənfi patogen bakteriyalardır .
Mədə
divarında yerləşərək iltihaba səbəb ola bilir. Mədə və bağırsaq xorasının, mədə
xərçənginin və bəzi qastrit formlarının əsas səbəbkarıdır. Bir neçə il əvvəl belə bir
fərziyyə meydana çıxdı ki, bu bakteriya bir çox xəstəliklərin etiologiyasında iştirak edir.
Belə ki, onikibarmaq bağırsaq xorası olanların 95% - də, mədə xorası ilə xəstələnənlərin
isə 70% - də bu mikrob aşkarlanır.
İnfeksiyaya qida və ya maye qəbulu zamanı, həmçinin təmiz olmayan qab-qacaq
istifadəsi zamanı yoluxmaq olur. İnsanlar bir birini də yoluxdura bilər. Bu səbəbdən
Helikobakter Pylori infeksiyası olan insanın sıx kontaktda olduğu insanların da
yoxlanılmsı məsləhət görülür.
Simptomlar
Helicobacter pylori daşıyıcılarının
90% -də heç bir xəstəlik simptomları olmur.
Bu
bakteriyanın səbəb olduğu simptomlar ortaya çıxdıqda böyük ehtimalla qastrit ya da
mədə xorasıdır.
Helicobacter Pylori aşkar olunması
Helicobacter Pylorinin aşkarlanması üçün müxtəlif sınaqlar vardır. Bakteriyanın təsdiqi
üçün qastroskopiya ilə götürülmüş toxuma nümunəsi (biopsiya) mikroskop altında
müayinə olunur ki buna da Sürətli Ureaza Testi deylir.
Sürətli Ureaza Testi
Sürətli Ureaza Testi üçün qastroskopiya zamanı sidik cövhəri ilə zəngin biopsiya
materialı indikator məhlulla birgə götürülür. Helikobakteriya Ureaza adlanan ferment
ifraz edir ki, bu da ona sidik cövhərini parçalamağa imkan verir. Əgər bu ferment və
onunla birgə Helikobakter Pylori toxuma nümunəsində aşkarlanarsa indikator məhlulu
rəngini dəyişir. Lakin rəng dəyişməsi güclü olsa da, bu Helicobacter Pylorinin olmasını
100% təsdiq etmir. Buna görə mikroskopik diqnostika ureaza sınağı ilə tamamlanır.
Sürətli testin üstünlüyü ondadır ki, qastroskopiyadan sonra bir saat müddətində diaqnoz
qoyula bilər.
Biopsiya
Mədə və onikibarmaq bağırsağdan qastroskopiya zamanı alınmış toxuma
nümunələrində Sidney klassifikasiyasına uyğun olaraq Helikobakteriyanın toxumadaki
dərəcəsini təyin etmək olur. Bu müayinə histokimya üsulu ilə aparılmaqdadır. Müayinə
müddəti 4 gündür
C14 nəfəs testi
İnfeksiyanın təyin edilməsi üçün Qızıl Standart sayılan bu test Helicobacter Pylorinin
aşkarlanmasının ən asan, etibarlı və qeyri-invaziv olan müayinəsidir. Test zamanı pasient
tam zərərsiz C14 ilə işarələnmiş sidik cövhərli sınaq kapsulu qəbul edir. Infeksiya olduğu
halda Helikobakteriyanın ifraz etdiyi ferment Ureaza sidik cövhərini parçalayır və sərbəst
C14 əmələ gətirir ki, bu da nəfəsvermə havasında ölçülür. Tənəffüs testi H.pylori
Eradikasyon müalicəsindən sonra terapevtik effektə nəzatər üçün aparılır. Test müddəti
25 dəqiqədir.
HP Ag nəcis testi
Bu test vasitəsiylə nəcisdə Helikobakter Pylori əksgeni təyin edilir və aparılmış
müalicədən sonra terapevtik nailiyyəti qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
HP qanda əkscismlərinin təyini
Helikobakteriyanın əkscismlərinin seroloji müayinəsi orqanizmin infeksiya ilə
görüşdüyünü və ona qarşı yaranan əkscismlərin olub - olmadığını bildirir.
Helicobacter Pylori infeksiyasının diaqnostik üsulları
Sınaq üsulu
Nəfəs testi
Seroloji
(Elisa)
Nəcis
(HpSA)
Endoskopiya
Sınaq
materiyalı
Nəfəs havası
Qan
Nəcis
Toxuma
Aktiv
infeksiya testi
+
_
+
+
Test
sərhədləri
(müayinənin
həcmi)
Bütün qastral
selikli qişa
İmmun
sistemi
Nəcisdə Ag
əksgen təyini
Mədənin kiçik
hissələri
Müalicə
sonrası
monitorinq
+
_
+
+
Helikobakteriya infeksiyasına nə zaman yoxlanmaq lazımdı?
Qarın nahiyısində hər-hansı bir ağrı və ya diskomfort hissi olan hər bir şəxsə özünü
yoxlatdırmaq məsləhət görülür. Helicobacter pylori bir çox xəstəliklərə səbəb olduğu
üçün bu infeksiyanın vaxtında aşkarlanaraq ləğv edilməsi səhhətin ciddi pozulmasının
hətta onkoloji xəstəliklərin qarşısını alır.