Hemodiyaliz olgularında hepatit
enfeksiyonu ve önlenmesi
Dr Hayriye Sayarlıoğlu,
KSÜ, Nefroloji, Kahramanmaraş
Giriş
•
Hemodiyaliz hastalarında enfeksiyon önemli
mortalite nedenleri arasındadır
•
Hepatit C ve B, diyaliz hastalarında ve nakilli
hastalarda yaşam beklentisini azaltır
Giriş
•
Hepatit B
▫ Bulaşıcılığı güçlüdür
▫ Precore mutantlarda fulminan hepatit gelişme
riski vardır
▫ Akut HBV enfeksiyonu HD hastasında %80
kronikleşir
▫ Siroz
▫ Hepatosellüler kanser
Bulaş
•
Perinatal
•
Perkütan
•
Mukozal temas
1991 yılı itibariyle kronik HD hasta
sayısı 3494
N
%
HBsAg +
1325
4.5
Anti HCV +
3720
12.7
HBsAg, Anti HCV +
260
0.9
HBsAg, Anti HCV -
23978
81.9
HBV DNA
285
1
HCV RNA
951
3.2
Toplam
29283
100
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle kronik HD hastalarında
hepatit serolojisi (582 merkez).
Hemodiyaliz hastalarında HBV sıklığı
•
ABD % 1
•
italya % 5.9
•
Brezilya % 12
•
Asya pasifik ülkelerinde %1.3-14.6
•
Türkiye % 4.5
•
HBV insidansı son yıllarda azalmıştır
▫ Kan ve kan ürünlerinde HBsAg ve anti-HBc
taraması
▫ Enfeksiyon kontrol ölçümlerinin yapılması
▫ Eritropoetin kullanımı ile kan transfüzyon
sayısının azalması
▫ Hepatit B aşılaması
Gizli hepatit
•
HBsAg, anti HBs negatif, anti HBc IgG pozitif
hemodiyaliz hastalarında az miktarda
mononükleer hücrelerde PCR ile HBV DNA
saptanabilir
•
HBV’nin endemik olduğu bölgelerde
▫ Anti HBc pozitifliği okült hepatit B gösterebilir
▫ Anti HBc (+) hastaların HBV enfeksiyonunu %33-
78 oranında taşıdığı ve bulaştırabileceği
gösterilmiştir
Hastaların korunması
•
Tetkik
•
Aşılama
•
Ayırma
•
Damar içi tedavilerde multidoz viallerden
kaçınma
•
Kan transfüzyonlarından kaçınma
HD çalışanlarının korunması
•
HD çalışanları HBV açısından görüntülenmeli
•
Aşı uygulanmalı
•
HBV’li kan ile temas halinde uygulanması
gerekenlerden haberdar olmalı
•
Kontamine iğne batması ile hepatit bulaş riski
▫ HBV % 3-10
▫ HCV % 3
▫ HIV % 0.3
HD ünitesinde bulaş
•
En önemli ve sık hastalık geçiş yolu çok
kullanımlık ilaç viyalleridir (% 30.3)
•
Tek kullanımlık olmayan kapiller kan alma
cihazları da bulaş yoludur (%27.3).
•
ABD de 5 HBV salgınında
▫ Ġzolasyonun yetersizliği
▫ Serolojik görüntüleme ve aşılama eksikliği
▫ Ortak kullanılan ekipman ve personelden
kaynaklandığı saptanmıştır
Aşılama
•
HD hastalarında serokonversiyon daha az
•
40 µg 0 1 2 6 dört doz-----%85
•
3 yıl içinde % 41 hasta anti HBs titresi
ölçülememiş
•
Adjuvan uygulamaları
▫ GMSF, IL -2
▫ HBV-ASO4
•
Ġntradermal ? Ġntramüsküler ?
•
Hatırlatma dozu
Aşılama-öneri
•
0, 1, 2, 6 aylarda 40 µg çift doz
•
Başlangıç cevabı iyi, titre <10 IU/l ise hatırlatma
dozu 8 hafta ara ile 2 doz
•
Aşılamaya rağmen cevap oluşmuyorsa üçüncü
jenerasyon aşı
Tedavi
•
Ġnterferon
•
Nükleosid analogları
▫ Lamuvudin
▫ Telbivudin
•
Nükleotid analogları
▫ Adefovir
▫ Tenofovir
▫ Entecavir
•
HBsAg +, HBV DNA -;
komplikasyon açısından takip
•
HBsAg+, HBV DNA +; biyopsi
•
HBV DNA ↑↑, biyopside aktif
enflamasyon----antiviral
•
Nakil adayları---biyopsi, antiviral
HCV-Genel bilgi
•
RNA virusu
•
Bulaşma
▫ Parenteral
kan transfüzyonu,
kan ürünleri ile bulaşmış iğne batması,
organ transplantasyonu,
Ġntravenöz ilaç kullanımı
▫ Anneden fötüse vertikal geçiş
▫ Cinsel ilişki
•
Nozokomiyal enfeksiyon
Nozokomial enfeksiyon
•
Diyalizerlerin yeniden kullanımı
•
HD makinalarının internal kontaminasyonu
•
Hastalar arasında paylaşılan eşyalar
•
Parenteral (heparin) ilaçların ortak kullanımı
•
HD çalışanlarının el yıkama kalitesinin ve
sıklığının yetersiz oluşu
HCV-Klinik
•
Hepatit C virusu infeksiyonu değişik klinik
özellikler gösterebilir;
▫ Akut hepatit,
▫ Kronik hepatit,
▫ Siroz
▫ Hepatosellüler karsinoma.
Hemodiyaliz hastalarında HCV’ nin
seyri
•
Hastalık aktivitesi sıklıkla hafif ve ya orta
•
Hastaların büyük kısmında ALT seviyesi normal
•
ALT ve HCV RNA ile ağır histolojik değişiklikler
arasında ilişki saptanmamış
•
Ġleri derecede fibrozis ve ya siroz az oranda (%5-
32)
Hemodiyaliz hastalarında HCV için risk
faktörleri
•
Kan transfüzyon sayısı
•
Diyalizde kalış süresi
•
Diyaliz şekli
•
Diyaliz ünitesindeki HCV prevalansı
•
Diğer faktörler
▫ Damar içi ilaç kullanım alışkanlığı
▫ Daha önce geçirilmiş organ nakli
▫ Erkek cinsiyet
Klavuz önerileri-KDIGO
• KBH’da HCV’nin belirlenmesi ve değerlendirilmesi
•
HCV testi,
•
Kronik HD hastaları
•
Böbrek nakli adayları
•
Hemodiyalize ilk kez başladıklarında
•
Başka bir HD merkezinden geldiklerinde
•
Nedeni açıklanamayan ALT, AST yüksekliği olan HD
hastalarında
HCV testi NAT ile yapılmalıdır
•
Bir HD ünitesinde ortaya çıkan yeni bir HCV
infeksiyonunda,
temas ihtimali olan hastaların hepsinde
NAT testi yapılmalıdır
Klavuz önerileri-KDIGO
• KBH’nda HCV infeksiyonunun tedavisi
•
HCV infeksiyonlu hastaların hepsi, tedavi veya
tedavi cevabından bağımsız olarak, HCV’ya bağlı
komorbiditeler açısından takip
edilmelidir
•
Klinik veya histolojik olarak
siroz kanıtları olan
hastalar her 6 ayda bir takip
edilmelidir
Klavuz önerileri-KDIGO
• Hemodiyaliz ünitelerinde HCV bulaşının önlenmesi
•
Hemodiyaliz üniteleri, HCV de dahil olmak üzere,
kandan kaynaklanan patojenlerin bulaşını önlemeye
yönelik
sıkı infeksiyon kontrol işlemlerini
uygulamaya
koymalı ve bunlara uyulmasını sağlamalıdırlar
•
Ġnfeksiyon kontrol işlemleri,
•
Doğrudan ya da kontamine olmuş cihaz veya yüzeyler
aracılığı ile
•
Kan veya kan ile kontamine sıvıların hastalar arasında
transferini etkin bir şekilde önleyecek hijyenik önlemleri
içermelidir.
Klavuz önerileri-KDIGO
• HCV ile infekte hastalara böbrek nakli öncesi
ve sonrasında yaklaşım
•
Böbrek nakli adayı hastaların hepsi HCV
infeksiyonu için değerlendirilmelidirler
HCV-tedavi
•
Tedavinin potansiyel yarar ve zararlarını,
•
Yaşam süresi beklentisini,
•
Olası böbrek naklini ve eşlik eden sorunlar
gözden geçirilmeli
•
Standart interferon
▫ Genotip 1-4, 48 hf
▫ Genotip 2-3, 24 HF
•
Ribavirin ile ilgili bilgi sınırlı
Hemodiyaliz ünitesinde nozokomial
hepatit bulaşından korunma yolları
•
Hastalar veya diyaliz ekipmanlarına temastan önce
eldiven giyilmeli
•
Bir hasta ile iş bittiğinde eldiven çıkarılmalı ve eller
yıkanmalı
•
Ġğne batması ve bistüri kesmesi gibi kazalardan
kaçınılmalı
•
Yapılan tıbbi işlemler sırasında kan ve diğer vücut
sıvılarının sıçrama olasılığı varsa, ağız, burun ve gözleri
korumak amacı ile maske ve gözlük takılmalı
•
Ağızdan ağıza solunum yapılmamalı
Hemodiyaliz ünitesinde nazokomial
hepatit bulaşından korunma yolları
•
Rutin temizlik ve dezenfeksiyon prosedürlerinin
uygulanması
•
Araç gereç ve ilaçların hastaların arasında paylaşımının
yasaklanması
•
Ġlaçların bir merkezde hazırlanıp dağıtılması
•
Ġlaç arabalarının kullanımından kaçınılması
•
Ġş bittikten sonra bütün yüzeyler ve aletler uygun
dezenfektanla temizlenmesi (% 2'lik hipoklorit)
•
Hemodiyaliz personelinde belirli aralıklarla HBsAg, anti-
HBs, anti-HIV ve anti-HCV bakılmalı
•
Hemodiyaliz sağlık personeli aşılanmalı (0, 1 ve 6. ay)
İğne batması
•
Ġğne batan bölge
▫ Deri; sabun ve su ile yıkanmalı
▫ Mukoza; su ile flaş şeklinde yıkanmalı
•
Ġğne batması
▫ Temasın ciddiyeti
▫ Hastanın serolojisi
İğne batması
•
Hasta ve iğne batan personel
▫ HBsAg, anti-HBs, HBeAg, anti-HIV ve anti-HCV
bakılmalı
•
Hasta kanında
▫ HCV-RNA bakılmalı
•
Ġğne batan hemodiyaliz personelinde belirli
aralıklarla karaciğer enzimleri ve HCV
parametreleri bakılmalı
HBsAg pozitif iğne batması
•
Anti-HBs titresi > 10 U/l ----- lokal bakım
•
Anti-HBs titresi <10 U/l---- aşılı mı?
▫ Aşılı, daha önce Anti-HBs titresi> 10 U/l-----tek doz aşı
▫ Aşısız veya aşıya rağmen daha önce Anti-HBs titresi < 10
U/l
48 saat içinde HBV spesifik hiperimmünglobülin
Aşılama programı (daha önce aşı yapılmış ise 0 ve 1. aylarda 2
doz, daha önce aşı yapılmamış ise 0,1 ve 6. aylarda 3 doz).
•
Öneriler;
▫ Hemodiyaliz personeli mutlaka aşılanmalı
▫ HBV spesifik hiperimmünglobülin bulunamaz ise
Nonspesifik immünglobülin (tek doz, 5 ml polivalan
immünglobülin) yapılabilir
Viral hepatitlerde geçiş yolları
•
Fekal-oral bulaş
▫ HAV (+++)
▫ HEV (+++)
•
Parenteral bulaş
▫ HBV (+++)
▫ HCV (+++)
▫ HDV (++)
▫ HGV (++)
▫ HAV (+)
•
Seksüel geçiş
▫ HBV (+++)
▫ HDV (++)
▫ HCV (+)
•
Perinatal geçiş
▫ HBV (+++)
▫ HCV (+)
▫ HDV (+)
•
Sporadik (bilinmeyen) geçiş
▫ HBV (+)
▫ HCV (+)
Sonuç
•
Genel hijyenik önlemler
•
Enfeksiyon korunma ve kontrol önlemleri
•
EĞĠTĠM
10>10>
Dostları ilə paylaş: |