Hollandiya! Səciyyəvi Holland memarlığı
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
“ rijksmuseum ” amsterdam İncəsənət və tarix muzeyi Photo: Rijksmuseum/Eric Smits | yerə toplayır və mədəniyyətləri bir-birinə qovuşdurur. Memarlıq ayrı-ayrı şəxslərdən deyil, qrup proseslərindən asılıdır. Biz beynəlxalq tərkibə üstünlük veririk”.
“Biz daim dünyanın hər yerindən olan şəxslərin bilik və fikirlərindən istifadə edərək dəqiq yerli həll variantları üzərində işləyirik. “OMA” firmasında dünyanın 35-dən çox ölkəsindən olan mütəxəssislər çalışırlar. Əməkdaşların yalnız 20%-ni hollandiyalılar təşkil edir. Biz hər ay dünyanın müxtəlif yerindən təxminən 700 ərizə alırıq. Beləliklə də, ən yaxşıların arasından seçə bilirik. Bizim əməkdaşlarımız daim axıra qədər gedir, innovasiyalar və yeni baxış tərzini müəyyən etmək istəyirlər. Biz həmişə növbəti yeni binamızla daha çox qürur duyuruq”. Zəhmətkeşlik, məqsədyönlük hollandiyalıların qanındadırmı? “Ola bilər. Niderlandın əhalisi çox sıx olduğu üçün novator olmaq və tutarlı ideyalar irəli sürmək tələb olunur. “OMA” şirkəti ona görə müvəffəqiyyət qazanır ki, biz müştərilərimizi dinləyə bilirik, onların istək və arzularına diqqətlə yanaşırıq. Bizi fərqləndirən əsas amil isə bizim düzgün yerli həll variantları axtarmağımızdır. Nyu- York üçün layihələşdirdiyiniz binanın əkiz tayını Kuala Lumpurda tikə bilməzsən. Belə ki, həmin bina yerli şərait, mədəniyyət və qaydalara uyğun olmalıdır. Hollandiyalılar şəraitə tez uyğunlaşırlar, onlar beynəlxalq səviyyədə işləməyə öyrəşiblər və digər mədəniyyətləri yaxşı qavraya bilirlər”. Deməli ona görə də baş ofis
“Biz əsas ofisi Rotterdamda ona görə saxlayırıq ki, bizim əslimiz də burdandır. Eyni zamanda, Nyu-York, Pekin və Honq-Konqda da ofislərimiz var. Həm də Niderland biznes üçün sərfəli yerdir. Hollandiyalılar sahibkarlığa meyillidirlər, burada infrastruktur yaxşı inkişaf edib və biz hökumətdən dəstək alırıq. Beynəlxalq layihələrimizin hər hansı biri ilə bağlı problem yaranarsa, biz həmişə həmin ölkədə yerləşən Hollandiya səfirliyinə güvənə bilərik. Onlar da öz növbəsində bizə yeni ideyalarla yardım edir və bizi yeni müştərilərlə görüşdürürlər”.
“Xeyr, yoxdur. Lakin Hollandiya memarları bütün dünyada məşhurdurlar. Bu da qismən Rem Koolhaasın adı ilə bağlıdır. Uğurlu holland memarlarının əksəriyyəti “OMA” üçün çalışmışlar. Hollandiya memarları əla təlim keçmiş tənqidi və açıq fikirli mütəxəssisdirlər və həmişə nadir həll variantlarını axtarırlar. “OMA” Niderland və başqa ölkələrdən istedadlı memarları bir ollandiyalılar beynəlxalq səviyyədə işləməyə alışıblar H Intro te lang 48 tekens 6 woorden 15 | 14 indhoven Dizayn Akademiyası və Delft Texnologiya Universiteti ölkənin hüdudlarından kənarda da böyük nüfuza malikdir. Bu təhsil ocaqlarında həm Niderland, həm də başqa ölkələrdən olan istedadlı məzunlar yetişir. Bəs görəsən Niderlandda yaşayış və təhsil barədə nə demək olar? Çini, şüşə və plastmas lent Holland dizayneri Hella Jongeriusun (1963) uzunboğaz şüşələri eyni zamanda həm incəsənət əsəri, həm də faydalı əşya olan xüsusi vazlardır. Bu, Jongeriusun səciyyəvi əl işidir. Öz dövrünün ən vacib sənaye dizaynerlərindən biri olan Jongerius öz dizaynlarını natamam etmək və qəsdən uyğunsuzluqlar yaratmaqla novator ideyaları ilə məşhurlaşmışdır.
“Smart Jacket” (ağıllı gödəkcə) vaxtından əvvəl doğulmuş körpələr barədə narahatlığı aradan qaldırır. Bu gödəkcə yumşaqdır, daxili tekstil sensorlara malikdir və beləliklə də, daha elektrodları körpənin həssas dərisinə yapışdırmaq lazım gəlmir. Bu gödəkcələr körpələrə ya süni kamerada, ya da kənarda geyindirilir ki, valideynləri onları əllərində saxlaya bilsinlər. “Smart Jacket” gödəkcəsi Eyndhoven Texnologiya Universitetinin ağıllı texnologiya məhsuludur
Köhnə döşəyinizin ikinci dəfə “həyata gəlməyə” haqqı olduğu barədə heç düşünmüsünüzmü? Özü də necə “həyat”! Bu “Madam Rubens” konsepsiyasını dizayner Frank Willems fikirləşmişdir və bu konsepsiya köhnə döşəyi zərif dizayner stuluna çevirməyi nəzərdə tutur. Willems (31) Eindhoven Dizayn Akademiyasının ümidverici məzunudur. Su və havakeçirməyən poliuretan örtük “Madam Rubensi” təmiz və təravətli - tam müasir bir “xanım” kimi saxlayır. | Mədəniyyət və təhsil Şəhərdə lazımlı nəqliyyat vasitəsi “Qugo” yeni Hollandiya dizaynının müasir və ağıllı düşünülmüş bir hissəsidir. Kiçik və yığcam, elektrik mühərriki ilə işləyən, şəhərdə bir yerdən digər yerə getmək üçün rahat və tam unikal nəqliyyat vasitəsi olan bu üç təkərli avtomobil dinamik, manevrli, lakin stabildir. “Spyker Cars” şirkətinin yaradıcısı tərəfindən layihələşdirilmiş “qugo” avtomobilinin maksimal sürəti saatda 25 km-dir. E Hər ilin yay mövsümündə “Lowlands” (düzənlik) festivalına təxminən 55.000 nəfər qonaq gəlir. Burada tək pop musiqisi ilə deyil, həm də alternativ musiqi, video- incəsənət və əyləncənin digər növləri ilə maraqlanan geniş tamaşaçı kütləsi də iştirak edir.
Bu heyrətamiz lampa cini çağırmır, lakin qəribə formada olur. Gənc dizayner Pieke Bergmansın dediyi kimi, bizim “işıq lampamız” bütün gözlənilməz formalarda və ölçülərdə olur. Hollandiyada yaradılan bu möcüzəli lampa Milanın Dilmos incəsənət qalereyasında nümayiş etdirilir. Alessia Cadamuro (29), İtaliya “İnternetdən öyrəndim ki, Hollandiyada nadir magistr dərəcəsinə - İnsan və Bəşəriyyət Magistri dərəcəsinə yiyələnmək olar. Bura gəldiyim ilk gündən gördüm ki, bu ölkənin insanları mehribandırlar və ingiliscə danışa bilirlər. Mən əksər dostlarımla burada, kursda tanış olmuşam”. Dayo Oladunjoye (26), Nigeriya “Mən 2007-ci ilin qışında bura gələndə təyyarədən düşən kimi diqqətimi cəlb edən yerli landşaft oldu. Mənə demişdilər ki, qışda burada havalar soyuq keçir, amma şaxta adamın lap sümüyünə işləyirdi! Hollandiya bir çox yaxşı memar yetişdirib və ona görə də mən təhsil dalınca bu ölkəyə gəlmişəm”. İndira Nurtanti (34), İndoneziya “Mən öyrəşmişəm ki, hər yerdə insanlar Cakartada olduğu kimi çoxdur, küçələr izdihamlıdır, lakin Hollandiya tam fərqlidir. Elə bil burada adamdan çox velosiped var! Əlbəttə, bazar günləri istisna olmaqla. Çünki həmin gün hər yer izdihamlı olur”. Rony Chan (27), Honq-Konq “Eyndhovendə təhsil aldıqdan sonra burada, yəni Hollandiyada özümə studiya açdım. İndi buranın həyat tərzinə öyrəşmişəm, insanları tanıyıram və London və Paris kimi iri şəhərlərə yaxınam. Çin dizayn üslubundan fərqli olaraq, mən yaradıcı, innovasiyalı və bir qədər də dəlisov Holland dizaynından daha çox ilham alıram”. Garance Echazarreta (25), Fransa “Mən belə hesab edirəm ki, bura uyğunlaşmaq üçün əlindən gələni etməlisən. Ona görə də mən bura gələn kimi qonşularımı yeməyə dəvət etdim. Mən kiçik mağazalara gedirəm və holland yeməklərini dadına baxmağı xoşlayıram. Burada hollandiyalıların belə bir adəti də var - onlar evdəki əşyaları böyük qonaq otağının pəncərəsinin qabağına düzürlər”. Henry Wilson (27), Avstraliya “Mən bura gələndə yerli mədəniyyət səviyyəsi məni yaxşı mənada bir qədər təəccübləndirdi. Mən Hollandiyaya dizayn öyrənməyə gəlmişəm. Lakin digər ölkələrdən olan tələbələrlə birgə təhsil almaqla və Avropada səyahət etməklə həm özümü daha yaxşı tanıdım, həm də başqa mədəniyyətlər barədə çox şey öyrəndim”. Kristun Thors (28), İslandiya “Mən Hollandiyanın velosiped sürmə mədəniyyəti ilə tanışlığı səbirsizliklə gözləyirdim və Eyndhovenə gələn kimi özümə velosiped aldım. Mən həmçinin siyənək balığından hazırlanan ekzotik xörəkləri, irisli vafli (stroopwafels) və tərəvəzlə əzilmiş kartofu (stamppot) xoşlayıram. Lakin diqqətimi cəlb edən o oldu ki, burada kişilər hündür və qıvrımsaçdırlar. İslandiyada isə belə deyil”. Sources: Design Academy Eindhoven, Silvestris, TU Eindhoven, Centraal museum Utrecht, Hella Jongerius, Frank Willems, Pieke Bergmans Niderland 1900-cü ildə icbari təhsil sistemini tətbiq etmişdir: bütün 6-12 yaşlı uşaqlar mütləq məktəbə getməli idi. 85 il sonra isə ibtidai məktəb sistemi tətbiq edilib. Burada uşaqlar beş yaşından məktəbə gedirlər və orta məktəbi 16 yaşında bitirirlər.
Avropaya açılan qapı 17 16 Bilik və innovasiyalar Niderlandı irəliliyə çəkir. İqtisadiyyat, ticarət və kənd təsərrüfatı | Photo: Marijke Volkers | Ümumi terminal gücü təqribən 420 milyon tona bərabər olan Avropa nəhəngi Rotterdam dünyada ən böyük limanlardan biridir. Bu liman Avropanın dünyaya çıxış imkanı yaradan qabaqcıl limanlarının sırasındadır. Kontinentin iqtisadi mərkəzində, Şimal dənizində yerləşən və Avropanın sahil zolağından uzaq regionları ilə birbaşa əlaqəyə malik olan “Əsas Rotterdam limanı” dünyada ən işgüzar limanların biridir. Konteynerlərin transdaşınması ilə yanaşı, tarasız malların və neft tankerlərinin yüklənib yola salınması da limanın işlərinin əsas hissəsini təşkil edir. İstehsalın həcminin artırılması ilə bağlı olaraq öz iqtisadiyyatının inkişaf etdirilməsi sayəsində Rotterdam uzun müddətdir ki, yanacaq neft alıcılarının baş çəkdiyi sevimli bir limana çevrilmişdir. Bir çox illər öncə Hollandiyalı insanların çoxunun ağac padoşlu ayaqqabılar hazırlayaraq satdıqlarına baxmayaraq ölkənin kənd təsərrüfatı sektoru dünyada rəqabətə ən davamlı sektorlardan biridir. Biz ABŞ- dan sonra dünyanın kənd təsərrüfatı məhsulları ixrac edən ikinci ən böyük ölkəsiyik. Yenilik və ciddi qanunvericilik sayəsində Hollandiyalı fermerlər, satış üçün meyvə və ya tərəvəz yetişdirən bağbanlar və ya tərəvəzçilər və qida məhsulları emal edən şirkətlər təbii, sağlam ərzağın etibarlı istehsalçılarıdır. Dünyanın öncül kənd təsərrüfatı təcrübəsinin mərkəzlərindən biri olan Vaqeninqen universiteti kimi qabaqcıl elmi institutlarımız da özlərinin əhəmiyyətli töhfəsini verməkdədir. Ərzaq texnologiyası, kənd təsərrüfatı və bağçılıq/ bitkiçilik sahəsində yeniliklə yanaşı, standart müəyyənləşdirən Hollandiya həm Avropada, həm də Avropadan kənarda maddi-texniki təchizat və suyun idarə olunması sahəsində də standart müəyyənləşdirir. Çoxlu təsis olunmuş və yaradılan şirkətlər biotexnologiya və bioloji elmlər sahəsinə keçirlər. Onlar ölkənin müasir kənd təsərrüfatının, güclü kimya sənayesinin və yüksək dərəcədə inkişaf etmiş səhiyyə sektorunun böyük ehtiyatlarından yararlanırlar. Davamlı inkişaf edən nəhənglər arasında heç kəs Hollandiyanın dünyanın Filips, Heyneken, Akzo Nobel, DSM və Yunilever kimi qabaqcıl beynəlxalq korporasiyaların bir neçəsini yaratmışdır və beynəlxalq maliyyə sektorunda güclü bir mövqeyə malikdir. Bu da bir faktdır ki, Hollandiyada yaradılmış beynəlxalq korporasiyalar davamlı inkişaf sahəsində yaxşı nüfuza malikdirlər. Məsələn, Akzo Nobel korporasiyası kimya sənayesinə dair siyahıya başçılıq edir. Filips korporasiyası şəxsi gigiyena və məişət avadanlıqları üçün bazarda uğur qazanır. Və Yunilever korporasiyası qida məhsulları və içkilər istehsal edən şirkətlərin siyahısına başçılıq edir. Biz bunların hamısı ilə fəxr edirik.
18 | İqtisadiyyat, ticarət və kənd təsərrüfatı 19 | Sağlam olmayan pəhriz piylənməyə və ürək-damar xəstəliklərinə səbəb ola bilər. Ona görə də Hollandiyanın ərzaq sənayesi təhlükəsiz, sağlam məhsullar və davamlı istehsal üsulları üzərində işləyir. Şirkətlər özlərini davamlı bir şirkət kimi tanıtmağa həvəslidirlər. “Sağlam seçimi istehlakçı üçün ən asan seçimə necə çevirirsiniz? Bu, əksər şirkətlər üçün vacib bir sualdır”, deyə hökumət tərəfindən qismən maliyyələşdirilən Ərzaq və Qidalanma üzrə Baş İnstitutun (TIFN) icraçı direktoru Jan Maat bildirir. Vahid tərəfdaşlıq Hollandiya transmilli şirkətləri probiotika tədqiqatlarına, məsələn bağırsaqlardakı floranı sağlam saxlamaq üçün nəzərdə tutulmuş içkilərin layihələndirilməsinə, yaxud dada (tama) təsir etmədən qidanın tərkibində olan duz və şəkəri azaltmağa sərmayə qoymaq həvəsindədirlər. Niderland bu məsələlər üzrə xeyli irəlidədir. “Dünyanın heç bir yerində sənaye ilə tədqiqat institutları arasında bu səviyyədə tərəfdaşlıq yoxdur”, Jan Maat deyir. Bu tərəfdaşlıqlar və onların nəticələri də irimiqyaslı xarici sərmayədarları, məsələn, İsveçrənin “Nestlé”, Fransanın “Danone” və Amerikanın “Kellogg” şirkətlərini cəlb etmişdir.
Ərzaq Niderlandın əsas gəlir mənbəyidir. Bizim ərzaq sənayemizin illik dövriyyəsi təxminən 53 milyard avro təşkil edir ki, onun 21%-i ixracdan əldə edilir. Biz həm də qidalanma üzrə də xeyli məlumatlıyıq. Digər Avropa ölkələri 1930-cu illərin iqtisadi böhranı dövründə ticarət sədləri quran zaman, Niderland öz sərhədlərini açıq saxlamış və ərzaq, qidalanma və fermerlik sahəsində biliklərə sərmayələr qoymuşdur. Nəticədə isə Wageningen Universiteti indi beynəlxalq ərzaq sektorunun əsas iştirakçısıdır. Lakin tədqiqata sərmayə qoyan yalnız iri, transmilli şirkətlər deyil. Daha kiçik şirkətlər də fərdi tədqiqatlara abunə ola bilərlər. Bütün bu sərmayələr aparıcı jurnallarda tədqiqat nəticələrinin müntəzəm çap edilməsi ilə nəticələnir. Birlikdə işləmə bacarığı “Yaddan çıxarmayaq ki, hollandiyalılar birlikdə işləməkdə mahirdilər”, Jan Maat deyir. “Bu da şübhəsiz ki, bizim uğurumuzun əsas səbəblərindən biridir. Biz həll variantını münaqişə yolu ilə deyil, əməkdaşlıq yolu ilə axtarırıq. İri rəqib şirkətlərin burada olduğu kimi bir araya gəlmələri kifayət qədər nadir bir haldır. Həqiqətən də birlikdə biz yenilik gətiririk”. Daha sağlam, təhlükəsiz və davamlı qida. Hollandiya şirkətləri bunu istəyirlər və buna görə də bu tədqiqatlara xeyli sərmayə qoyurlar. Onlar Niderlandı ərzaq və qida üzrə məlumatlılıq sahəsində dünya liderinə çevirməyə kömək etmişlər. Xarici alimlər və transmilli şirkətlər hollandiyalıların tədqiqatlarında çox maraqlıdırlar və bu sahəyə sərmayə qoymağa həvəs göstərirlər.
Biz sağlam qida istəyirik!
“Gələcəyin Restoranı”nda yeməkdən təklikdə ləzzət almaq mümkün deyil. Burada hər təam etdiyiniz bir tikə qeydə alınır. Məsələn, bax bu artikuloqraf müxtəlif çeynəmə davranışının təsirlərini və sizin ərzaqa baxma tərziniz qiymətləndirir. Bu, unikal bir restorandır və dünyada tədqiqatçıların yemək yeyənlərə uzun müddət nəzarət edə biləcəkləri yeganə yerdir. Burada hər şeyə nəzarət edilir: restoranın planı və bəzəyi, işığın təsiri, təqdimat, restoranın daxilindəki yollar, xörəyin dadı, qablaşdırma, hazırlama və s. Bu, yeni məhsulları sınaqdan keçirmək istəyən ərzaq istehsalçılarına, o cümlədən qonaqların yemək adətlərini öyrənən alimlərə böyük imkanlar yaradır. İstehlakçıların seçim və tələblərinin tədqiqi getdikcə daha da vacib olur. Məhsulun inkişafına və marketinqə külli miqdarda vəsait sərf olunur. Eyni zamanda, yeni məhsulların uğursuzluq faizi də yüksəkdir, onların əksəriyyəti bir il ərzində sıradan çıxır. Bu isə onları əvvəlcədən sınaqdan keçirmək üçün əsl səbəbdir. “Ofisiant, bu yeməkdən yenə verə bilərsinizmi ?” “Gələcəyin Restoranı” Wageningen Universiteti, “Sodexo” iaşə şirkəti, “Noldus İT” proqram tərtibatı şirkəti və “Kampri” iaşə mətbəxlərinin təchizatçısı tərəfindən təşkil edilmişdir. tibbi qurmanlar Laboratoriya restoranına xoş gəlmisiniz” Photo: Marijke Volkers ageningen universiteti ərzaq tədqiqatları sahəsində yaxşı beynəlxalq nüfuza malikdir” ‘W Hollandiya ixrac malları barədə düşünən zaman ağla ilk gələn günəş panellərinin istehsalı üçün maşınlar olmur. Lakin bu maşınlar külli miqdarda Çinə ixrac edilir. Belə nəhəng tələb nəticəsində Hollandiya istehsalçısı “OTB Solar” şirkəti öz dövriyyəsini demək olar ki, üç dəfə artırmışdır. Hər il Holland musiqiçilərinin xarici satışları daha da artır. André Rieu, Tiësto və Ferry Corsten Hollandiyanın birinci dərəcəli musiqi ixracatçılarıdır, bir neçə Holland disk-jokeyi (DJ), məsələn Laidback Luke və Marco V, xarici klub səhnələrinin ulduzlarıdır. “Within Temptation” adlı rok qrup da xaricdə nüfuz qazanmışdır. 21 Məşhur hollandiyalı gəmiqayıran Sənayeçi və gəmiqayırma maqnatı Cornelis Verolme (1900-1981) Niderlandın ən böyük gəmiqayıranı idi. Onun “Verolme United Shipyards” tərsanəsində ən böyük gəmilər tikilirdi. Onlardan biri, indiyədək Hollandiyada tikilmiş ikinci ən böyük gəmi kimi, ən böyük holland gəmisi olaraq rekorda sahib ola bilərdi. Olduqca xarizmatik və böyük planları olan Verolme həmişə böyük, daha böyük və ən böyük gəmi tikmək istəyirdi. Hazırda “Keppel Verolme (KV)” şirkəti dəniz platformalarının və xüsusi təyinatlı gəmilərin tikintisi və təmiri üzrə dünya bazarının lideri olan Sinqapurun “Keppel Offshore & Marine” şirkətinin bir hissəsidir.
Hollandiya mağazasında bu gün bir dəstə zanbaq üçün sizdən təxminən üç avro alacaqlar. Bu, zanbağın dəbdə olduğu uzaq 17-ci əsrdən qalma bir adətdir. Zanbaq vurğunluğunun güclü olduğu dövrlərdə zanbaq tumurcuqları ağlasığmaz qiymətə satılırdı. Onlardan biri 5.400 quldenə satılmışdı (həmin vaxt bu qədər pula Amsterdamın mərkəzində əzəmətli kanalqırağı bir mülk almaq olardı)! ci il yanvarı ayının 1-də Avropa Birliyinin üzvü olan 12 ölkədə, Monako, San Marino və Vatikan şəhərində Avro tətbiq edildi. Niderland əhalisinin əksəriyyəti öz əvvəlki pul vahidi olan quldenlə məyusluqla vidalaşmalı oldu.
Source: Rijksmuseum Photoservice Source: Keppel Verolme Photo: Rob Verhorst/Hollandse Hoogte Source: NL Agency
Yüklə 4,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|