10.3. HÜCEYRƏ BÖLÜNMƏSİ
Hüceyrə bölünməsi bütün canlılarda görülən və təkhüceyrəli canlılarda coxalmaçcoxhüceyrəli canlılarda isə böyümə və törəmə hüceyrələrinin formalaşması üçün reallaşan bioloji bir prosesdir. Bölünmənin reallaşması üçün hüceyrənin ilkin olaraq həcmcə böyüməsi lazımdır. Hüceyrələrin lazimi böyüklüyə çata bilmələri üçün də hüceyrə tsiklinin G1 fazasında dayandığını bilirik. Lazimi böyüklüyə çatan hüceyrə DNT-sini replikasiya edər və daha sonra bölünər.
Prokariot canlılarda DNT replikasiyası reallaşdıqdan sonra hüceyrə ikiyə ayrılır və hər hüceyrənin genetik materialı alması həyata keçirilir. Bu canlılar üçün hüceyrə bölünməsi törəmə məqsədiylə aparılır.
Eukariotlarda isə hüceyrə bölünməsi hüceyrə tsikli olaraq adlandırılan, son dərəcə mürəkkəb və ciddi nəzarət edilən bir zaman müddəti ilə idarə olunur. Eukariotlarda hüceyrə tsikli hüceyrənin böyüməsi (G1 fazası), DNT replikasiyası (S fazası), DNT-nin ayrılmasının əvvəli (G2 fazası), və DNT-nin ayrılması (M fazası) hissələrindən ibarətdir. Hüceyrə tsiklinin nəzarəti və reallaşması xətanın ən aşağı səviyyədə getməsi baxımından cox vacibdir, çünki hüceyrə tsikli prosesində hər hansı bir xəta xüsusilə xərçəng ilə əlaqədardır.
Prokariotlardan fərqli olaraq eukariotlarda xromosomların hüceyrənin əks qütblərinə çəkilməsində hüceyrə orqaneli olan sentrosomlardan əmələ gələn və iy sapları olaraq adlandırılan quruluş formaları əsas rola malikdir. Prokariotlarda sentrosom yoxdur və replikasiya ilə çoxalan DNT əks qütblərdəki plazma zarına tutunaraq iki qiz hüceyrə keçməsi reallaşır.
Dostları ilə paylaş: | 
