10.3.2. Eukariotlarda hüceyrə bölünməsi Eukariotlarda hüceyrə bölünməsi nəticəsində yaranan bütün hüceyrələrin tam genoma sahib olmalarının reallaşması üçün hüceyrənin böyüməsi və xüsusilə DNT replikasiyası diqqətlə izlənilir. Bu nəzarət formalaşmış eukariotlarda böyümə faktorları tərəfindən aparılır. Prosesdə yaranacaq hər hansı bir anormallıq hüceyrələrin kontrolsuz və kəskin bir şəkildə coxalmalarına fürsət verir. Eukariot canlılarda isə üç fərqli hüceyrə bölünməsi mövcuddur:
10.3.2.1. Amitoz bölünmə Təkhüceyrəli eukariot canlılarda rast gəlinən bir bölünmə formasıdır. Amitoz bölünmə nüvə membranı itmədən reallaşır. DNT replikasiyası gederek nüvə membranı uzanar, ortadan boğular və ikiyə bölünərək üvə bölünməsi reallaşar. Bununla paralel olaraqda hüceyrə boğulmasının ardınca sitoplazmada bölünür və beləliklə bir hüceyrədən iki hüceyrə formalaşır (şəkil 10.11). Sitoplazma hardan geldi boğulduğu üçün yaranan qız hüceyrələrin ölçüsü fərqli ola bilir. Bununla əlaqədar olaraq bu cür bölünmə şəklinə tumurcuqlanma ilə bölünmədə deyilir.
Şəkil 10.11. Saccharomyces cerevisiae (maya) amitoz bölünmə A) nüvə bölünməsinin sxematik şəkli, B) tumurcuqlanan mayanın işıq mikroskopunda görünüşü
Bu bölünmə formasında nüvə membranı itmədiyi kimi, DNT xromatin şəklində qalır yəni xromosomlar müəəyən olunmaz və formalaşmış eukariotik canlılar kimi sentrosom iy sapları yaranmaz.
Bəzi yüksək quruluşlu canlıların hüceyrələrində də normal olmayan bir vəziyyət nəticəsində amitoz bölünmə gedə bilir. Bu vəziyyətdəki hüceyrələr daha sonra təkrar normal mitoz bölünmə keçirtmədikəri üçün ölürlər. Amitoz bölünmə aclıq səbəbi ilə deqenerasiya olan hüceyrələrdə, qocalmış qığırdaq hüceyrələrində, quş embrionu blastomerləri kimi sürətlə bölünən hüceyrələrdə rast gəlinir. Quş embrionu blasdoterm hüceyrələri daha sonra təkrar normal mitoz bölünməyə keçirlər.
