Hujjat tekshirish natijalari Tekshiruvchi: Shamsiddin Hamzayev Mustafo 'g'li (ID: 17777) Tashkilot: Lavozimi

17
17

---

89
Shuningdek, o’qituvchilarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish
bo’yicha taklif etilayotgan dasturning belgilangan ko’rsatkichlarga mos kelishi,
ya’ni samradorligini ekspertlar tomonidan qo’yilgan ballarga, ya’ni baholash
natijalariga asosan aniqlash uchun quyidagicha shartlar belgilandi:
- mavzular bo’yicha qo’yilgan ballarning o’rtachasi F
v
≥ 1,6 bo’lsa, ya’ni
belgilangan ko’rsatkichlarga mos kelish darajasi E
m
≥ 80 % bo’lsa, mazkur
mavzu belgilangan talablarga to’liq mos keladi;
- barcha mavzularga qo’yilgan umumiy ballarning baholash ko’rsatkichlari
bo’yicha o’rtachasi K
v
≥ 1,6 bo’lsa, ya’ni mavzularning baholash ko’rsatkichlariga
mos kelish darajasi E
mk
≥ 80 % bo’lsa, o’quv dasturi belgilangan talablarga to’liq
mos keladi;
- mavzular bo’yicha qo’yilgan ballarning o’rtachasi 1,6 > F
v
≥ 1,2 bo’lsa,
ya’ni belgilangan ko’rsatkichlarga mos kelish darajasi 80 % > E
m
≤ 60 % bo’lsa,
mazkur mavzu belgilangan talablarga qisman mos keladi;
- barcha mavzularga qo’yilgan umumiy ballarning baholash ko’rsatkichlari
bo’yicha o’rtachasi 1,6 > K
v
≥ 1,2 bo’lsa, ya’ni mavzularning baholash
ko’rsatkichlariga mos kelish darajasi 80 % > E
mk
≤ 60 % bo’lsa, o’quv dasturi
belgilangan talablarga qisman mos keladi;
- mavzular bo’yicha qo’yilgan ballarning o’rtachasi F
v
< 1,2 bo’lsa, ya’ni
belgilangan ko’rsatkichlarga mos kelish darajasi
E
m
< 60 % bo’lsa, mazkur
mavzu belgilangan talablarga mos kelmaydi;
- barcha mavzularga qo’yilgan umumiy ballarning baholash ko’rsatkichlari
bo’yicha o’rtachasi
K
v
< 1,2
bo’lsa, ya’ni mavzularning baholash
ko’rsatkichlariga mos kelish darajasi
E
mk
< 60 %
bo’lsa, o’quv dasturi
belgilangan talablarga mos kelmaydi.
Mazkur mezonga asosan baholash natijalarini hisoblashda va izohlashda
mavzularni shartli ravishda quyidagicha belgilandi: M – mavzular, M
1
- o’quv
dasturida (1-ilova) keltirilgan taqvimiy-mavzuiy rejaning birinchi mavzusi; K –
ko’rsatkichlar, K
1
- mavzularni baholash uchun belgilangan birinchi raqamli
8

---

90
ko’rsatkich; M
v
– mavzuga barcha baholash ko’rsatkichlari bo’yicha qo’yilgan
umumiy ballarning o’rtachasi: S
n
–baholash jarayonida ishtirok etgan ekspertlar
soni; S
v
– ekspert tomonidan qo’yilgan ball; F
v
– ekspertlar tomonidan qo’yilgan
ballarning o’rtachasi; E
m
– ekspertlar tomonidan baholangan ballarga asosan
mavzularning samaradorligi, ya’ni belgilangan ko’rsatkichlarga mos kelishi %
hisobida;
K
v
–
barcha mavzularga qo’yilgan umumiy ballarning baholash
ko’rsatkichi bo’yicha o’rtachasi; E
mk
– mavzularning baholash ko’rsatkichiga mos
kelish darajasi % hisobida.
Qo’yilgan ballar asosida belgilangan
ko’rsatkichlarga mos kelishini
tekshirishda, natijalarni hisoblashda quyidagi formulalardan foydalanildi:
(4.2)
(4.3)
(4.4)
(4.5)
(4.6)
(4.7)
Mazkur formulalardagi kattaliklar quyidagicha ifodalanadi:
– birinchi mavzuga ekspertlar tomonidan birinchi ko’rsatkich bo’yicha
qo’yilgan ballar yig’indisi;
– bir nafar ekspert tomonidan qo’yilgan ball;
– ikkinchi mavzuga birinchi ko’rsatkich bo’yicha qo’yilgan ball;
– baholash mezonida belgilangan eng yuqori ball;
– mavzular soni.

---

91
Taklif etilayotgan dasturning mavzulari bo’yicha ekspertlar tomonidan
baholangan ballarni umumlashtirib mazkur formulalar yordamida hissoblab
chiqilganda olingan natijalarning ko’rsatishicha
(4.1-jadval), tadqiqotlar
jarayonida davlat talablari asosida ishlab chiqilgan o’quv dasturi va unda
keltirilgan mavzularning barchasi umumiy holda belgilangan talablarga to’liq mos
kelishi tasdiqlandi.
Yuqorida keltirilgan baholash ko’rsatkichlari va mezonlar asosida bugungi
kunda o’qituvchilarini akmeologik usul faoliyatiga QTMO jarayonida amaliyotda
qo’llanilayotgan mavjud dastur ham ekspertlar tomonidan baholandi, baholash
jarayonida olingan natijalar ham mazkur formulalar (4,2; 4,3; 4,4; 4,5; 4,6; 4,7)
yordamida hisoblanilganda barcha mavzularga qo’yilgan umumiy ballarning
baholash ko’rsatkichlari bo’yicha o’rtachasi K
v
q 1,29 bo’lib,
mavzularning
baholash ko’rsatkichlariga mos kelish darajasi E
mk
q 64,5 % tashkil etdi va
belgilangan talablarga qisman mos kelishi aniqlandi (2-ilova). Natijalarning
ko’rsatishicha, biz taklif etayotgan o’quv dasturining belgilangan talablarga mos
kelish darajasi
85,4 % tashkil etib, mavjud dasturga nisbatan 20,9 % yuqori
ekanligi ma’lum bo’ldi.
Pedagogik tajriba-sinov ishlarining to’rtinchi bosqichi bo’lgan
ta’limiy
bosqichda o’qituvchilari uchun qisqa muddatli 50 soatga mo’ljallangan malaka
oshirish kursi tashkil etildi, kurslarda tinglovchi sifatida jami 109 nafar pedagoglar
ishtirok etdi.
Mazkur kurslar Sherobod tumani 56-sonli va 38- sonli umumiy o’rta ta’lim
maktablarida tashkil etildi. Sherobod tumani xalq ta’limi bo’limiga qarashli
maktablarning pedagoglari uchun tashkil etilgan malaka oshirish kursida ikkita
guruh, nazorat va tajriba guruhlari tashkil etilib, har bir guruhda 25 nafardan jami
50 nafar pedagoglar, Termiz shahrida tashkil etilgan malaka oshirish kursida
nazorat guruhida 29 nafar, tajriba guruhida esa, 30 nafar UO’TM pedagoglari
o’qitildi. Shunday qilib, ikkita nazorat guruhida 54 nafar, ikkita tajriba guruhida 55
nafar rahbarlar ishtirok etdilar.

---

92
Nazorat guruhlarida o’quv jarayonini tashkil etishda ta’lim jarayonini
samarali tashkil etishning asosiy shartlaridan bo’lgan ta’lim jarayonida
hamkorlikdagi refleksiv ta’limiy muhitni vujudga keltirish, tinglovchilarni ham
akmeologik usulchi sifatida, ham tinglovchi sifatida sub’ektivligini oshirish,
sub’ekt-sub’ekt
munosabatlarini
shakllantirish,
shuningdek,
innovatsion
jarayonlarni tashkil etish va ularni boshqarishda refleksiv faoliyatni tashkil etishga
e’tibor kuchaytirildi.
Ta’lim mazmunini loyihalashtirishda bloklarning izchilligi asosida
integratsiyalashuvini ta’minlash, mazularning mazmun-mohiyatiga ko’ra bir necha
bloklardan paralel foydalanish, bloklarni majmuaviy o’qitish, tabaqalashtirilgan
ta’limni joriy etish, tinglovchilarning sub’ektivligi va faolligini oshirish kabi
omillar inobatga olindi.
O’quv jarayonini tashkil etishda integrativ ma’ruzalar, amaliy mashg’ulot,
seminar-treninglardan
foydalanildi,
shuningdek,
tinglovchilarga
o’quv
jarayonigacha bo’lgan davrda savol va topshiriqlardan iborat tarqatma materiallar
tarqatildi, tinglovchilar ma’ruza matnlari va adabiyotlar bilan ta’minlandi, amaliy
mashg’ulotlar asosan tinglovchilar tomonidan boshqarilishiga harakat qilindi.
Tajriba guruhida asosiy o’quv jarayoni boshlanishidan oldin ilg’or tajribaga ega
bo’lgan o’qituvchining tajribasi bilan tanishtirish maqsadida ko’chma mashg’ulot
tashkil etildi.
Tajriba va nazorat guruhi tinglovchilaridan olingan kirish va chiqish testlari
natijalari va ularning o’zlashtirish ko’rsatkichlaridan ko’rinib turibdiki,
tinglovchilarning bloklar bo’yicha boshlang’ich tushunchalari darajasi turlicha
bo’lib, o’zlashtirish ko’rsatkichlari ham o’zaro farq qiladi. Demak, pedagoglarni
zamonaviy ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlarda akmeologik usul faoliyatiga
QTMO jarayonini tashkil etishda boshlang’ich tushunchalari darajasini bloklar
bo’yicha hisobga olish va ta’lim jarayonini tashkil etishda mazkur yo’nalishlarga
ko’proq e’tibor qaratish zarur bo’lib, bu o’z navbatida blok-modulli yondashuvni