SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3
ǀ ISSUE 3
ǀ 2022
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 570
HUQUQIY ONGNING TUZILISHINING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI
Nilufar Alisher qizi Yusubbaeva
Ilmira Marksovna Rahimova
Xorazm viloyati yuridik texnikumi o’qituvchisi
ANNOTATSIYA
Huquqiy ongni tushunish uchun eng avvalo uning tuzilishi ko'rib chiqilishi lozim.
Huquqiy ong tushunchasining mazmuni, uning tarkibiy qismi bo‘yicha turli davr
olimlarining,
jumladan, zamonaviy mualliflarning nazariy qarashlari va talqinlari
to‘plangan va ilmiy asoslangan.
Huquq va ong o‘rtasidagi munosabatni o‘rganish jarayonida huquqiy voqelik,
huquqiy hayot va huquqiy voqelik tushunchalari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik o‘zaro
parallellik hususiyatlari bor. Qonunni tushunishning tarixnavislik nuqtai nazari umumiy
ma'noda o'rganiladi. Huquqiy ong konseptsiyasini uning tarkibiy qismlari (
huquqiy
mafkura va huquqiy psixologiya) bilan to'ldirishda ularning
uni qurishdagi yuklanish
sohalari, xususiyatlari va o'zaro ta'sirining ajralmasligi ko'rib chiqiladi. Ish oxirida
huquqiy ong va uning tuzilishining zamonaviy umumlashtirilgan shaxsiy konseptsiyasi
taklif etiladi.
Kalit so'zlar: mentalitet,
huquqiy hayot, huquq, huquqiy voqelik, huquqiy
voqelik, huquq tizimi, huquqiy ong, ong.
Huquqiy ongning tushunish ko'p qirrali bo'lib,
shaxsning huquq va huquqiy
hodisalarga munosabatini, jamiyatdagi o'zaro munosabatlar qoidalari va me'yorlarini,
ularning adolat tamoyillariga muvofiqligini belgilaydigan va aks ettiruvchi ko'plab
qarashlar, g'oyalar majmuasi bilan tavsiflanadi.
Huquqiy ongning ta'riflashda quyidagilarni ahamiyat berish lozim:
huquq haqidagi bilimlar tizimi, tarixiy va hozirgi holat dinamikasi hamda huquq va
majburiyatlar o‘zaro bog‘liqligi;
bilimlar tizimi va
huquqiy voqelikni aks ettirish;
shaxsning amaldagi huquq tizimiga, odamlarning xulq-atvoriga munosabati;
hissiy qiymatga asoslangan idrok
huquqiy voqelikni vizual va intellektual baholash;
Huquqiy ong o'zining eng umumiy ko'rinishida shaxsning huquqiy voqelikka
munosabatini
ifodalovchi hissiyotlar, hissiy kechinmalar, g'oyalar, bilimlar,
qarashlarning ma'lum yig'indisidir. E.Lukasheva huquqiy
ongni ijtimoiy ongning bir
qismi, jumladan, jamiyat hayotining hozirgi iqtisodiy holatida shakllangan, huquqiy
rejimni o‘rnatishga qaratilgan qarashlar, baholashlar, g‘oyalar, kayfiyatlar, his-tuyg‘ular
tizimi sifatida ko‘rib chiqishni taklif qiladi. uning manfaatlari va maqsadlariga javob
beradigan[1].