Hüseynov Mövlud

VI FƏSİL. MİLLİ ŞƏRBƏTLƏRİN

HAZIRLANMASI TEXNОLОGİYASI
Milli Azərbaycan şərbətlərinin keyfiyyətini

formalaşdıran amillər
Ərzaq məhsullarının keyfiyyətinə təsir edən amillərə normativ-texniki sənədlərin keyfiyyəti, məhsul istehsalında istifadə olunan əsas və yardımçı xammalların keyfiyyəti və istehsal texnologiyası rejiminə riayət edilməsi aid edilir.

Milli Azərbaycan şərbətlərinin keyfiyyətini formalaş­dıran amillər aşağıdakılardır:

1. 
   Normativ-texniki sənədlərin keyfiyyəti.
   
2. 
   İstehsalatda istifadə olunan əsas və yardımçı xammalların keyfiyyəti.
   
3. 
   İstehsal texnologiyası rejiminə riayət olunması.
   
4. 
   Hazır məhsulun keyfiyyətinin müəssisənin laborato­riyasında yoxlanılması.
   

Əvvəla qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan milli şərbətlərini sənaye üsulu ilə istehsal etmək məqsədilə tərəfimizdən normativ-texniki sənəd hazırlanmış və bu sənəd 30 yanvar 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən qeydiyyata alınaraq 5 il müddətinə təsdiq edilmişdir.

Bu normativ-texniki sənəd suya şəkər, limon turşusu, qızılgül ləçəklərindən alınan ekstrakt, gülab, boymadərən, nanə, reyhan bitkilərinin distilləsindən alınan ətirli suların əlavə edilməsi ilə konservantsız və konservantla, qazlaşdırılmış və ya qazlaşdırılmamış hazırlanan alkoqolsuz ovşala şərbətinə şamil edilmişdir. Buradan aydın olur ki, ovşala şərbətinin hazırlanmasında yeni hazırlanan normativ-texniki sənəd əsas götürülür.

Ovşala şərbətinin hazırlanmasında bütün çeşidlər üçün xammal komponentlərinin konkret siyahısı və onların nisbəti müəyyən qaydada təsdiq olunmuş resepturalarda təyin edilir. Bu baxımdan tərəfimizdən ovşala şərbətinin “Texnoloji Təlimat”-ı da hazırlanmış və müvafiq istehsal müəssisəsinə göndərilmişdir.

Azərbaycan şərbətlərinin istehsalında aşağıdakı əsas xammallardan istifadə olunur:

• 
  QОST 21-94 və QОST 22-94 üzrə - şəkər tozu;
  
• 
  QОST 8050 üzrə karbon 4-oksid;
  
• 
  QОST 52101-2003 üzrə üzüm sirkəsi;
  
• 
  QОST 908-2004 üzrə limon turşusu, "ekstra" və əla növ;
  
• 
  QОST 2874 üzrə içməli su;
  

- qida ətirvericiləri (qızılgüldən alınan gülab, boymadərən, nanə, reyhan bitkilərindən alınmış distilyatlar) qüvvədə olan normativ sənəd üzrə;

Boymadərən (Тысячелистник–Achillea Millefolium L. – QОST 24027-0-90; QОST 51074-2003).

Qızılgül (Роза - Rosa – QОST 18908:1-93).

Nanə (Мята – Menta Piperita L. – QОST 23768-94)/

Reyhan (Базилик- Ocimum Basilicum L. – QОST 53593-2009).

• 
  qida boyaları (E-122 - “azorubin”, E-124 - “ponso 4P”- qüvvədə olan normativ sənəd üzrə.
  
• 
  konservantlar – sorbin turşusu E 200.
  

İstifadə olunan bütün xammallar qüvvədə olan normativ-texniki sənədlərin tələbinə tam uyğun olmalıdır.

Ovşala şərbəti hazırlamaq üçün əvvəla həqiqi qızılgül (kazanlıq qızılgülü) ləçəklərindən turşulaşdırılmış qaynar suda ekstrakt (gül suyu) hazırlanır. Ətirli-ədviyyəli bitkilərdən su buxarı ilə qovma üsulu ilə ətirli distilyat alınır. Bu məqsədlə qızılgül gülabı, bədmüşk gülabı, boymadərən, nanə, reyhan və digər ətirli-ədviyyəli bitkilərdən distilyatlar çəkilir.

Şəkərdən 65-70%-li şərbət bişirilir. Şərbətin durulaşdırılması üçün istifadə olunan su standarta müvafiq olaraq mexaniki təmizlənir, lazım gələrsə ozonlaşdırılır. Ovşala şərbətinin rəngini daha xoşagələn etmək məqsədilə qida məhsulları istehsalında istifadə olunmasına icazə verilən bo­yalar­dan (E-122 - “azorubin”, E-124 - “ponso 4P”) da istifadə etmək olar. Şərbətin saxlanılma müddətini uzatmaq məqsədilə normativ-texniki sənəddə şərbətin kütlə payına görə 0,06 % sorbin turşusundan (E-200) istifadə etməyə icazə verilir.

Beləliklə qüvvədə olan “Texnoloji Təlimat”- da və normativ-texniki sənəddə nəzərdə tutulan bütün əsas və yardımçı xammallar və yarımfabrikatlar hazırlandıqdan sonra şərbət kupaj üsulu ilə qarışdırılaraq hazırlanır, filtrdən keçirilir və müvafiq taralara (istehlak tarasına) qazlaşdırılmış və ya qazlaşdırılmamış halda doldurulub, ağzı germetik bağlanır.

Hazır şərbətin keyfiyyət göstəriciləri müəssisənin laboratoriyasında normativ-texniki sənədin tələbinə müvafiq olaraq ekspertizadan keçirilir, məhsul partiyasına texniki nəzarət şöbəsi tərəfindən təsdiq olunmuş keyfiyyət sertifikatı verilir. Yalnız bundan sonra məhsul satış üçün pərakəndə ticarət şəbəkəsinə göndərilə bilər.