I bob. Android platformalarida

Android tizimida ishlovchi milliy resurslar tahlili

Hozirgi kunda har bir kishi o‘z mobil telefoniga ega va biz telefonlarning rusumlari haqida ko‘p eshitganmiz. Telefonlarning rusumlariga qarab tanlaymiz va narx ham shunga bog’liq deb o‘ylaymiz. Mobil telefonning narxi bir jihatdan unda ishlayotgan operatsion sistemaga ham bog‘liqdir. Telefonimizda ishlayotgan dasturiy ta‘minot nafaqat uning narxiga, balki telefonning boshqa xususiyatlari va qulayliklarini ham belgilab beradi. Bugungi kunda mobil tizimlar sohasida qo‘llanilayotgan asosiy dasturiy ta‘minotlar Symbian, Windows Mobile, iPhod systemasi, Android, Web OS va yana bir ochiq kodli yosh sistema Samsung Electronics ning kechagina yaratilgan Bada sistemasi. Bugungi kunda juda tez ommalashayotgan, mobil qurilmalar uchun yaratilgan ochiq kodli operatsion Sistema- Android tizimidir[6].
Android tarixi (Operatsion Sistemaning yaralishi va bosgan yo‘li)
1991-yil Linus Torvalds boshlab bergan erkin va ochiq kodli operatsion sistemalar 2007 yilga kelib telefonlarni ham egallay boshladi. Aslida bu qanday boshlangan edi? 2005-yil iyul oyida Google kompaniyasi telefonlarga dastur ishlab berish bilan shug‘ullanadigan Android Inc. nomli kichik kompaniyani sotib oladi. Ushbu Android Inc. kompaniyasining asoschilaridan biri Andy Rubin bugungi kunda Googlening mobil aloqalari bilan shug‘ullanuvchi bo‘limiga rahbarlik qiladi. Andy Rubin Biznes haftaligi (Business Week) gazetasiga bergan interviuvsida:
“Egasini yaxshi tushunadigan telefonlar yaratish uchun katta ehtiyoj mavjud” deb
ta’kidlab o‘tgan edi. Buni qarangki haqiqatdan ham 2007 yilga kelib Google butun dunyoni hayratga solishga muvoffaq bo‘ladi, ya‘ni xuddi shu yili u Symbian, Windows mobile, iPhone sistemalari bilan raqobatlasha oladigan yangi mobil sistemaga asos soldi. Siz “Xo‘sh nima qipti, telefon operatsion tizimlar (OT) yana bittaga ko‘payiptida!” deyishingiz mumkin. Haqiqatdan ham bittaga ko‘padi-yu ammo ulardan butunlay farq qilar edi. Bu farq unig asosida Linux Kernel 2.6 dan foydalanilganida edi. Ha endi Linux kompyuter yoki notebuklarda telefonlarda ham mavjud. Shu tariqa 2007 yil noyabrda Google tomonidan tashkil etilgan Open Handset Alliance (OHA) ommaga Google Androidning Software Developing Kit(SDK)ni taqdim etdi. OHAga birinchilardan bo‘lib HTC, LG, Samsung, T- mobile kabi kompaniyalar, keyinroq esa protsessorlar va chiplar bo‘yicha ishlovchi QUALCOMM va Texas Instrumentslar a‘zo bo‘lishdi. Hozirda OHAga 47 ta dasturiy va texnik qismlar bilan ishlaydigan kompaniyalar a‘zo bo‘lgan. 2008-yil 21-oktabrda programistlarni quvontiradigan voqea yuz berdi, ya‘ni OHA Androidni ochiq kodli deb e‘lon qildi. Android OHA GPLv2 va Apache2.0 litsenziyalari ostida

5. 
   versiyasi butun ommaga taqdim etildi[7].
   

Hozirda O‘zbekistonda ham Android operatsion tizimi foydalanuvchilari ko‘payib borayabti, lekin bu foydalanuvchilar uchun Android operatsion tizimida ishlovchi, O‘zbek tilidagi milliy dasturlar yetishmovchiligini ko‘rishimiz mumkin. Men bu bitiruv malakaviy ishim bajarish davomida bir necha o‘zbek tilida yaratilgan dasturlarni ko‘rib chiqdim. Ular quyidagilar: “Itchan Kala” dasturi Android telefonlari uchun Xoramz viloyati rasmlar galereyasini taqdim etgan. Dastur Ingliz tilida tuzilgan. Undan faqatgina rasmlar ko‘rish va rasmlarni “wallpaper” sifatida o‘rnatish mumkin.