I bob. Tabiat bilan tanishish-bolani kamolotga yetkazishdagi bir jarayon

Reja:
KIRISH………………………………………….
I BOB. TABIAT BILAN TANISHISH-BOLANI KAMOLOTGA YETKAZISHDAGI BIR JARAYON……………………………..
1.1. Bolaning tabiat bilan tanishishga qiziqish davri……………………..
1.2. Bolalarni tabiat bilan tanishtirishning ta’limiy-tarbiyaviy vazifalari.
II BOB. MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASALARIDA TABIAT BILAN TANISHISH………………………….
2.1. Tarbiyachilarning bolani tabiatga bo‘lgan qiziqishlarini uyg‘otish va rivojlantirish bo’yicha vazifalari……………………………
2.2. Tabiat bilan tanishtirish jarayonida tarbiyachiga qo‘yiladigan talablar……………
XULOSA……………………….

Kirish
Tabiat - bu organik (tirik) va noorganik (notirik) dunyoni o‘zida qamrab olgan
bir butun olam tabiat – g‘oyat xilma-xil shakllari, tarkibiy kismlari bilan insoniyatni
kurshab turgan organik va anorganik olamlar, o‘simlik va hayvonot dunyosi.
Insoniyat esa undan paydo bo‘lib, ajralib chiqqan mavjudotdir. Shu bois uning bir
mohiyati tabiiy (biologik), ikkinchi mohiyati ijtimoiydir. Tabiat tushunchasi ko‘proq
keng va qisman tor ma’nolarda ishlatiladi. Keng ma’noda tabiat butun obyektiv
borliq, real voqelik, turli-tuman ko‘rinishlardagi olam. Tor ma’noda tabiat fan, asosan
tabiiy fanlar tabiatshunoslik o‘rganadigan obyektdir. Tabiatning adabiyotlarda ikki
darajasi ajratib ko‘rsatiladi: birlamchi va ikkilamchi. Bularning birinchisi
insoniyatdan xoli, mustasno tarzda, sof tabiiiy holda mavjud bo‘lgan tabiatdir; ikkinchisi insoniyat ishtirokida hosil etilgan tabiiy ne’matlar - tuproq, suv havzalari
va kanallar, daraxtzorlar, ekinzoru mevazorlar, aholi maskanlari - shahar, qishloq va
boshqalar.
Bolalarni har tomonlama rivojlantirish va tarbiyalash turli vositalar bilan amalga oshiriladi. Ulardan biri - tabiat bilan tanishish. Tabiat- ma’naviy boyitishning bitmas-tuganmas manbayi. Cheksiz xilma-xil dunyo, tabiat bolalarda qiziqish uyg‘otadi. Qiziquvchanlik- ularni o'ynashga, ishlashga, badiiy faoliyatga undaydi. Tabiat bilan aloqa, tabiat bilimi bolalarda yerimizga muhabbat uyg‘otadi. Tabiatni bilish, uning predmetlar va hodisalar o‘rtasidagi sabab-oqibat, munosabatlariga kirib boorish, tafakkur va ilmiy dunyoqarashni shakllantirish qobiliyatini rivojlantiradi. Tarbiyaviy ahamiyatga ega tabiatni ortiqcha baholash qiyin. Ko‘pgina buyuk mutafakkirlar va o‘qituvchilar bolaning hayotining birinchi yillarida rivojlanishi ko‘p jihatdan unga bog‘liqligini yozganlar. Tabiiy muhit, himoya holati, tabiat ko’proq bog‘liq har bir insonning ongi, o‘z vatanining taqdiri uchun uning fuqarolik javobgarligi tabiat va bu o‘z navbatida odamlarni tarbiyalashga, e’tiborni kuchaytirishni, hurmat qilishni talab qiladi tabiatdan. Maktabgacha ta’lim muassasasi yosh, kelajakdagi shaxsning asoslarini shakllantirish dargohidir. Tirik va tirik bo'lmagan narsalarga ehtiyotkorlik va g‘amxo‘rlik bilan munosabatda bo‘lishni o‘rgatish hamda shunday tarbiyalash bolada tabiatga muhabbatni o‘stiradi hamda tabiat haqida boshlang‘ich bilimlarga ham ega qiladi, O‘simliklarni o‘stirish, hayvonlarga g‘amxo'rlik qilish kabi kuzatishning oddiy usullarini o‘zlashtirishning ahamiyati, asosan bolaning tabiat go‘zalligini ko‘rish uchun xizmat qiladi. Shu asosda bolalarning tabiat va ona yurtga nisbatan sevgisi shakllanadi. Bolalikdan ko‘rish va tinglash qobiliyati orqali olingan bilimlarni haqiqatda qanday ko‘rsa, bolalarda unga shuncha chuqur qiziqish uyg‘otadi, bilimlarni kengaytiradi, xarakter va qiziqishlarning shakllanishiga yordam beradi.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni tabiat bilan tanishtirish ularda ong hamda hissiy tajribaga asoslangan atrofdagi dunyo haqida real bilimlarni o‘rganishiga vositadir. Bolalar bog‘chasida bolalar tabiat, unda yilning turli vaqtlarida sodir bo‘ladigan o‘zgarishlar bilan tanishadilar. O‘zlashtirilgan bilimlarga asoslanib, qiziquvchanlik, kuzatish, mantiqiy fikrlash, estetika kabi sifatlar barcha tirik mavjudotlar bilan bog‘lanish qobiliyatini beradi. Biroq, bolalar bilan mustaqil muloqotda hamma narsani to'g'ri tushuntirish mumkin emas. Tabiatda har doim ham bir vaqtning o‘zida o‘simliklar va hayvonlarga to‘g‘ri munosabat shakllanmaydi. Maktabgacha ta‘lim muassasasi bolaga dunyoni tanishtirish, tabiat, realistik g‘oyalarni shakllantirish, uning obyektlari va hodisalari haqida bildirish, ona yurtning go‘zalligini ko'rish qobiliyatlarini rivojlantirish. tabiat, sevgi, unga nisbatan ehtiyotkorlik va g‘amxo‘rlik eng muhim vazifalar ekanligini uqtirish lozim. Tabiat bilan aloqa, bilimlar, uning sirlari insonni olijanob qiladi, uni yanada sezgir qiladi. Qanchalik ko‘p o‘rgangani sari o‘z vatanlarining tabiatini shunchalik sevishni boshlaydi.