I bo’lim. Konserva korxonalari jihozlari

Gidravlik vertikal shPik kesish mashinasi 
(63-rasm). Bu mashinada 
ta’minlovchi ikki sektsiyali quti vertikal o’rnatilgan, bu shPikni kesish 
mexanizmiga uzatishni osonlashtiradi. Plastina (lenta) va o’roqsimon Pichoqli 
ikki Pichoq ramkalaridan iborat kesish mexanizmi yaxshiroq sharoitda ishlaydi. 
Bundan tashqari, uzatish mexanizmi, kesish mexanizmining va maydalanadigan 
mahsulotning yonida o’rnashgan. Bu moylovchi materialning mahsulot ichiga 
tushish xavfini yo’q qiladi.
63-rasm. Vertikal shPik kesish mashinasi kesish 
mexanizmining tuzilish sxemasi 
1- ta’minlash qutisi; 
2-
vertikal o’q; 3- turtkich vali; 4-Porshen; 5- shPik 
brusogi; 6-birinchi ramka; 7-Plastinasimon Pichoqlar; 8-Pichoqli ramka; 9-
Pichoqlar; 10- o’roqsimon Pichoq; 11- o’roqsimon Pichoq vali. 
Mandrik mashinasozlik zavodi ishlab chiqargan gidravlik shPik kesish 
mashinalarining unumdorligi 1000 
kg/s
, ta’minlovchi sektsiyasining hajmi 5,5 
dm
3
 
, Pichoqli ramkalarning siljish uzunligi 40 
mm
, dvigatel quvvati 4,5 
kVt
, 
ishchi bosim 13 
atm
. 63-rasmda vertikal shPik kesish mashinasi kesish 
mexanizmining tuzilish sxemasi keltirilgan. Ikki sektsiyadan iborat ta’minlash quti 1 

---

174 
vertikal o’q 2 atrofida aylanishi mumkin va sektsiyalardan biriga shPik brusogi 
yuklangandan so’ng turtkich vali ostiga turadi. Qutida Porshen 4 o’rnatilgan bo’lib, 
uning yordamida shPik brusogi 5 kesish mexanizmiga uzatiladi. Avval brusok 
Plastinka Pichoqli 7 vertikal qovurg’aga o’rnatilgan birinchi ramkaga 6 tushadi.
Brusok ilgarilanma-qaytuvchi harakatlanuvchi Pichoqlar yordamida qisiladi. 
Kesish qalinligi ramkadagi Pichoqlar oraliq masofasiga bog’liq. So’ngra mahsulot 
Parraklari shunday Pichoqlar joylashgan ikkinchi ramkaga tushadi. Faqat bu 
Pichoqlar birinchi guruh Pichoqlarga PerPendikulyar yo’nalishda harakatlanadi. 
Pichoqlar 9 o’rnatilgan ramka 8 mahsulot Parraklarini kvadrat kesimli 
brusochkalarga kesadi. Ular keyinchalik aylanuvchi vertikal val 11 uchiga ulangan 
o’roqsimon Pichoqlar 10 yordamida gorizontal tekislikda kubiklarga kesiladi.
SHPik kubiklari qabul qilish idishiga beriladi. Vertikal shPik keskichlarning 
unumdorligi gorizontalga qaraganda yuqorirok, kesish sifati ham yaxshiroq.
Davriy ishlovchi shPik kesish mashinalarining unumdorligi quyidagi 
formula yordamida hisoblanadi: 
t
G
Q
60
=
kg/s, 
(6-13) 
bunda G
–
ta’minlash qutisiga yuklangan shPik (brusok) massasi, 
kg; t-
bir bo’lak shPikni maydalash jarayonida yuklash, qoPqoqni yoPishqutini 
burish, maydalash, qutini teskari tomonga burish, qoPqoqni ochishga 
sarflangan vaqt, 
min
. 
SHPik kesish mashinasining quvvati A.P.Peleev taklif etgan quyidagi 
formula yordamida toPiladi: 
2
1
0
1000
60
)
2
(
η
η
η
ϕ
⋅
+
=
a
b
dz
bzn
a
N
kVt, (6-14) 
bunda 
a -
shPik kesish uchun sarflangan energiya, 
Dj/m
2
; 
φ -
maksimal 
mumkin bo’lgan unumdorlikdan foydalanish koeffitsienti; 
z –
ta’minlash qutisi 
kesimining o’lchami, 
m; b
-o’roqsimon Pichoqlar soni; 
P –
o’roqsimon Pichoq 
harakatlanish tezligi; 
d –
Pichoqning bir aylanishida beriladigan shPik miqdori, 
m; z
0
– ramkadagi Plastinkali Pichoqlar soni; 
η
a
– quvvat zaxirasi koeffitsienti; 
η
1
– ta’minlagichdagi quvvatni yo’qotish koeffitsienti;
η
2
– kesish mexanizmiga 
harakat uzatgichlar FIK-i. 
Misol
. SHPik kesish mashinasining unumdorligi va elektrodvigateli 
quvvatini aniqlang, agar mahsulot bilan ta’minlovchi sektsiyaga yuklanuvchi
shPik brusokining massasi 12 
kg
, maydalash tsiklining davomiyligi 110 
sek
bo’lsa. 
Mahsulot bilan ta’minlash qutisining o’lchamlari 120x120 
mm
, kesish 
mexanizmi ikki Pichoq ramkalaridan iborat, har bir ramkada 16 –tadan Pichoq va 90 
ayl/min
tezlikka ega bir o’roqsimon Pichoq o’rnatilgan. SHPik uzatib berish valning 
1 aylanishida 6 
mm
-ni tashkil etadi. 
SHPikni kesishga sarflanadigan energiya sarfi 16
kDj/m
2
-ni tashkil etadi, 
quvvat zaxirasi koeffitsientini 1,2 –ga teng qabul qilamiz, unumdorlikdan foydalanish 

---

175 
koeffitsienti 0,9, mahsulot bilan ta’minlovchida quvvatni yo’qotish koeffitsienti 0,95 
va kesish mexanizmi uzatkichlarida 0,85. 
SHPik kesish mashinasi unumdorligini quyidagi ifoda yordamida toPamiz:
395
60
110
12
60
=
=
Q
kg/s
Elektrodvigatel quvvati quyidagi ifoda yordamida toPamiz:
1
,
1
85
,
0
95
,
0
1000
60
2
,
1
)
12
,
0
16
006
,
0
2
(
90
1
12
,
0
9
,
0
15000
=
⋅
⋅
⋅
⋅
+
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
=
N
kVt.
SHPik kesish mashinalari guruhiga terini shPikdan tozalash va shPikni 
qalinligi 2 
mm
bo’lgan qatlamlarga ajratish mashinalari kiradi. Ushbu 
mashinalarning asosiy kesish organi ilgarilanma-qaytuvchi harakat bajaruvchi 
uzluksiz lentali yoki Plastinali Pichoq.