I f ə s I l Ümumi MÜDDƏalar m a d d ə Təbiəti mühafizə obyekti

TƏBİƏTİ MÜHAFİZƏNİN TƏMİN EDİLMƏSİ VƏ TƏBİƏTDƏN

İSTİFADƏNİN TƏNZİMLƏNMƏSİ  SAHƏSİNDƏ İQTİSADİ TƏDBİRLƏR

Maddə  15.    Təbiəti mühafizəni təmin etməyin və təbiətdən istifadəni tənzimləməyin  iqtisadi  mexanizmi

Təbiəti  mühafizəni  təmin  etməyin  və  təbiətdən  istifadəni  tənzimləməyin  iqtisadi  mexanizminin  əsas  vəzifəsi  ekoloji  təhlükəsizlik,  təbii

ehtiyatlardan  səmərəli  istifadə,  onların  bərpası  və  artırılması  tədbirlərinin  işlənib  hazırlanmasına,  planlaşdırılmasına  və  yerinə  yetirilməsinə

təbiət istifadəçilərinin maddi həvəsini artırmaqdır.

Təbiəti mühafizəni təmin etməyin və təbiətdən istifadəni tənzimləməyin iqtisadi mexanizmi aşağıdakı şəkildə həyata keçirilir:

təbii ehtiyatlardan istifadəyə, ətraf mühitə tullantıların, çirkabın və çirkləndirici maddələrin yerləşdirilməsinə görə haqq tutulması;

təbiəti mühafizə, təbii ehtiyatlardan səmərəli və kompleks istifadə sahəsində müsbət nəticələrə nail olmuş müəssisələrin təşkilatların və

idarələrin, ictimai və digər orqanların işçi kollektivlərinin, habelə ayrı-ayrı vətəndaşların maddi həvəsləndirilməsi;

təbiəti  mühafizə,  təbiəti  bərpa  tədbirləri  görülərkən,  qənaətcil  və  az  tullantılı  texnologiyalar  və  istehsalatlar  tətbiq  edilərkən,  təkrar

xammaldan  istifadə  olunarkən,  ekoloji  səmərə  verən  digər  fəaliyyət  həyata  keçirilərkən  dövlət,  kooperativ,  ictimai  və  digər  müəssisələrə,

təşkilatlara və idarələrə, habelə fərdi əmək fəaliyyəti ilə məşğul olan vətəndaşlara vergi və kredit güzəştləri edilməsi;

ekoloji cəhətdən saf məhsul üçün həvəsləndirici qiymətlər və üstəlik haqqlar müəyyən edilməsi;

dövlət müəssisələrinin və təşkilatlarının vəzifəli şəxsləri və işçiləri təbiəti mühafizə tələblərinin pozulmasına yol verdikdə və ya təbiəti

mühafizə  tədbirlərinin  görülməsinə  dair  tapşırıqları  yerinə  yetirmədikdə  əsas  təsərrüfat  fəaliyyətinin  nəticələrinə  görə  verilən

mükafatlardan onların tamamilə və ya qismən məhrum edilməsi;

ətraf təbii mühitə və təbii ehtiyatlara dəymiş zərərin əvəzinin alınması (o cümlədən valyuta ilə).  

Azərbaycan  Respublikasının  qanunvericiliyində  təbiəti  mühafizə,  təbii  ehtiyatlardan  səmərəli  və  kompleks  istifadə  sahəsində  fəaliyyəti

iqtisadi cəhətdən həvəsləndirməyin digər növləri də müəyyən edilə bilər.

Təbiəti mühafizəni iqtisadi cəhətdən həvəsləndirmək tədbirləri mərkəzləşdirilmiş və başqa mənbələrin vəsaiti hesabına maliyyələşdirilir.

Bu məqsəd üçün respublika və ictimai təbiəti mühafizə fondlarının vəsaiti də cəlb edilə bilər.

Maddə 16. Təbii ehtiyatlardan istifadənin pullu olması

Azərbaycan Respublikasında bütün hüquqi və fiziki şəxslərin torpaqdan, sudan, yerin təkindən, bitkilər və heyvanlar aləmindən, istirahət

(rekreasiya)  və  digər  təbii  ehtiyatlardan  istifadə  etməsinə  görə  haqq,  habelə  çirkləndirici  maddələrin  ətraf  mühitə  təyin  edilmiş

normativlər həddində və normativlərdən artıq atılmasına (axıdılmasına, tullantıların yerləşdirilməsinə) görə haqq müəyyən olunur.

---

Təbii  ehtiyatlardan  istifadəyə  və  ətraf  mühiti  çirkləndirməyə  görə  haqq  ödənilməsi  təbiət  istifadəçilərini  təbiəti  mühafizə,  təbii

ehtiyatlardan  səmərəli  istifadə  və  onların  qənaətlə  işlədilməsi  tədbirlərini  yerinə  yetirmək  zərurətindən,  habelə  təbiəti  mühafizə

qanunvericiliyinin pozulması nəticəsində ətraf təbii mühitə dəymiş zərəri ödəməkdən azad etmir.

M a d d ə 17. Azərbaycan Respublikasının təbiəti mühafizə fondu

Azərbaycan Respublikasında ətraf mühitin mühafizəsi və sağlamlaşdırılması, təbii ehtiyatların bərpası və artırılması, təbiətdən istifadəni

idarəetmə və təbiətdə istifadəyə nəzarət sisteminin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, digər təbiəti mühafizə tədbirlərinin və bunları

təmin  edən  tədbirlərin  həyata  keçirilməsi,  ekologiya  sahəsində  elmi  işlərin  aparılması,  habelə  təbiəti  mühafizə  sistemini  saxlamaqdan  və

təbiəti  mühafizə  işçilərini  maddi  həvəsləndirməkdən  ötrü  maliyyə  ehtiyaclarının  qismən  ödənilməsi  üçün  Azərbaycan  Respublikasının

təbiəti mühafizə fondu fəaliyyət göstərir.

Göstərilən  fond  təbii  ehtiyatlardan  istifadə  haqqından,  ətraf  mühitə  çirkləndirici  maddələrin  tullanmasına  görə  tədiyyələrdən,  təbiəti

mühafizə  qanunvericiliyinin  pozulmasına  görə  tutulan  vəsaitdən  ayırmalar,  məqsədli  və  könüllü  ödəmələr  və  digər  mənbələr  hesabına

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Ekologiya və Təbiətdən İstifadəyə Nəzarət Komitəsi yanında formalaşdırılır.

Azərbaycan  Respublikası  təbiəti  mühafizə  fondunun  yaradılması  və  ondan  istifadə  olunması  qaydası  fond  haqqında  Əsasnamədə

müəyyən edilir.

M a d d ə      18. Ətraf təbii mühiti mühafizənin və təbiətdən istifadənin ictimai fondları

Ətraf  təbii  mühiti  mühafizənin  və  təbiətdən  istifadənin  ictimai  fondları  əhalinin  vəsaiti,  ictimai  təşkilatların  verdiyi  haqlar  və  başqa

mənbələr  hesabına,  mələ  gəlir.  Bu  fondlar  ictimai  və  başqa  təşkilatlar  tərəfindən  yaradılır  və  ətraf  təbii  mühiti  mühafizə,  təbiətdən

səmərəli və kompleks istifadə məqsədlərinə sərf olunur.

Göstərilən  fondların  yaradılması  və  sərf  olunması  qaydası  onlar  haqqında  müvafiq  ictimai  təşkilatların  təsdiq  etdikləri  əsasnamələrdə

müəyyənləşdirilir.

Azərbaycan  Respublikasında  təbiəti  mühafizə  tədbirlərini  maliyyələşdirmək,  təbii  ehtiyatlardan  səmərəli  istifadə  etmək  və  ekoloji

təhlükəsizliyin təmin olunması işlərini həvəsləndirmək üçün başqa fondlar da yaradıla bilər.

 

V   f əs i l