I fəSİL. Müasir şəraitdə əmək potensialının formalaşmasının nəzəri metodoloji əsasları

Problemin öyrənilə vəziyyətin: Əmək qabiliyyətli əhalinin məşğulluğunun
təmin edilməsi: İstehsal prosesində insanın rolunun müəyyənləşdirilməsi XX 
əsrin ortalarından başlayaraq həmişə aktual problem kimi özünü göstərmişdir. 
Bu istiqamətdə tədqiqatlar əsasən işçi qüvvəsi - əmək ehtiyatları- əmək 
potensialı- insan potensialı istiqamətində, ardıcıllıqla bir çox iqtisadçı alimlər 
tərəfindən aparılmışdır. Bu istiqamətdən iqtisadcı alimlərdən T.Ə.Quliyev, 
Ş.M.Muradov, Ə.Q.Əlirzayev, M.Y.Sonin, P.P.Litriyakov, E.Q.Çistyakov, 
A.E.Kotlyar, V.Q.Koatakov və başqaları işçi qüvvəsinin keyfiyyətinin 
artırılması, əmək ehtiyatlarının formalaşması, idarəedilməsi və istifadəsinin 
səviyyəsinin yüksəldilməsinə dair dəyərli tədqiqat işləri yerinə yetirmişlər. 
Tanınmış alimlər həmçinin öz tədqiqatlarında əmək potensialının bu və ya digər 
aspektlərini araşdırmışlar və bu istiqamətdə qiymətli fikirlər söyləmişlər. 
Bazar münasibətləri şəraitində insan amilinin təzahür forması kimi əmək 
potensialının aktuallığını nəzərə alaraq magistrr dissertasiyası işinin mövzusu 
seçilmişdir. 
Tədqiqatın məqsəd və vəzifələri. Tədqiqatın məqsədi müasir şəraitdə əmək 
potensialının formalaşmasının nəzəri – metodoloji aspektlərinin araşdırmaqdan, 
cəmiyyətdə əmək potensialının artırılması amillərinin və şərtlərinin 
müəyyənləşdirilməsindən əmək potensialının artırılmasının səmərəliliyinin
qiymətləndirilməsindən ibarətdir. 
Tədqiqatın 
məqsədinə 
uyğun 
olaraq 
aşağıdakı 
vəzifələr 
müəyyənləşdirilmişdir: 
- Müasir iqtisadi münasibətlər şəraitində əmək potensialının müəyyən edilməsinin 
elmi – nəzəri aspektlərinin tədqiq edilməsi; 
- Əmək və insan potensialının tədqiqində müasir elmi yanaşmaların araşdırılması; 
- Əmək 
potensialının artırılmasına təsir edən amillərin və şərtlərin 
müəyyənləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi; 
- Demoqrafik dəyişikliklərin əmək potensialının formalaşmasının və inkişafına 
təsirinin öyrənilməsi; 

---

5 
- Əmək 
potensialından 
səmərəli 
istifadənin 
əmək 
məhsuldarlığının 
yüksəldilməsinə təsirinin müəyyənləşdirilməsi.