I shlanmalar I

Batareyalar va ularning turlari
Batareya – bu elektr energiyasi bilan ishlaydigan turli xil qurilmalar uchun quvvatmanbayidir.
Batareyalarning eng keng tarqalgan dumaloq (silindrsimon) 5 ta turi mavjud:
1.Sho‘r 2.Ishqorli 3.Litiyli 4.Kumushli 5.Havo-ruxli



2-rasm. Batareya turlari.
Nima uchun batareyalarga tushirilgan chiqindi qutisi belgisi ustidan taqiq belgisi
tortib qo‘yilgan bo‘ladi? (3-rasm)
3-rasm. Batareyalarga tushirilgan chiqindi qutisi belgisi.



Unutmang!
1. Muddati o‘tgan va foydalanib bo‘lingan batareyalarni chiqindi qutisiga tashlash
mumkin emas!
2. Batareyalarni og‘ziga solishga mutlaqo yo‘l qo‘ymaslik kerak!
3. Ishlatib bo‘lingan batareyalarni utilizatsiya (qayta ishlash) qilish uchun yig‘ib
topshirish kerak.
Bu belgi ishlatilgan batareyalarni chiqindi qutilariga tashlash qat’iyan taqiqlanishini anglatadi. Chunki o‘zi barmoqdek keladigan bu mitti energiyamanbalari inson salomatligi va tabiat uchun juda katta zarar yetkazadi.



Bu energiya manbalari kichkina bo‘lishiga qaramay, zarari anchagina. Chiqindiga
tashlangan batareyaning ustki qoplamasi turli issiqlik natijasida eriydi va unda saqlanuvchi zaharli moddalar “ozodlikka chiqadi”.
Bitta batareya 20 metr kvadrat yer, 400 litr suv, 1 ta tipratikan, ikkita daraxt, bir necha ming yer qurtini zaharlashga yetadigan kuchga ega.


N a z o r a t s a v o l l a r i
1. Qo‘rg‘oshinli akkumulyator batareyasi nechanchi yili va kim tomonidan yaratilgan?
2. Batareyani zaryad qilishning nechta usuli bor?
3. Umumiy zaryadlash bosqichlari uchun avtomatik konvertatsiya qilish usullarini aytib bering?
4. Batareyaning xizmat qilish muddatini qachon qisqartiradi?
5. Akkumulyator batareyasi necha qisimdan iborat?
6. Starter bop akkumulatorda tareyalari qanday tuzilgan va u larn in g shartli belgilanishlari qanday o‘qiladi?
7. Akkumulator zaryadlanganda va zaryadsizlanganda uning ichida qanday elektrokimyoviy jarayonlar sodir bodadi?
8. Akkumulator batareyalarining ichki qarshiliklari nimalarga bogdiq bodadi?
9. Akkumulator batareyalarining sig'imi qanday aniqlanadi?
10. Xizmat ko'rsatilmaydigan a k k u m u la to r batareyalari oddiy
batareyalardan nimalari bilan farq qiladi?
11. Batareyalar va ularning turlarini tushuntirib bering.
12. Nima uchun batareyalarga tushirilgan chiqindi qutisi belgisi ustidan taqiq
belgisi tortib qo‘yiladi?
13. Ishlatib bo‘lingan batareyalarni utilizatsiya qilish deganda nimani tushunasiz?
Adabiyotlar.
1. Turdiev N. «Radioelektronika asoslari» Toshkent «o‘qituvchi» 1992yil.
2. Nigmatov X. «Radioelektronika» Toshkent «o‘qituvchi» 1994yil.
3. Ganin YU.A. Tuxtasinov E.M. «Radiotexnika» Toshkent «o‘qituvchi» 1984yi
Xulosa: