Ia9 -fesil-1: 9 qxd

İnteqrasiya olunmuş mühit nə deməkdir?

Proqramda olan səhvləri necə müəyyən etmək lazımdır?

Turbo Pascal mühitində proqram icra olunmaq üçün necə başladılır?

Yerinə yetirilmədən sonra proqramın nəticələrinə necə baxmaq olar?



PROQRAMIN ÜMUMİ STRUKTURU

Pascal dilində yazılmış istənilən proqram iki hissədən - verilənlərin təsviribölümündən və proqramın gövdəsindən ibarət olur.

Proqramın mətnində verilənlərin təsviri proqramın gövdəsindən əvvəl gəlir.Bu da dilin əsas qaydasından qaynaqlanır.

Proqramda rast gəlinən istənilən obyekt qabaqcadan təsvir olunmalıdır!

Verilənlər operatorlar vasitəsilə emal olunur. Operatorlar barəsində növbətidərsimizdə daha ətraflı danışacağıq.

Proqramın gövdəsibeginsözü ilə başlanır və operatorlar yığınından ibarət olur.Ona görə də bu hissəyə operatorlar bölümü də deyilir. Bu bölümendaçar sözü iləbitir (sonda nöqtə qoyulur). Pascal dilində proqram aşağıdakı şəkildə olur:

program< proqramın adı >;

• 
  dəyişənlərin təsviri >begin
  
• 
  operatorlar >end.
  

Proqram istənilən cür sətirlərə bölünə bilər - bununla onun mənası dəyişmir(təkcə sözlərin sətirdən-sətrə keçirilməsinə icazə verilmir). Buna görə də çalış-maq lazımdır ki, proqramlar mümkün qədər anlaşıqlı yazılsın.

Şərhlər. Proqram yazarkən siz nə etməli olduğunuzu bilirsiniz. Ancaq müəy-yən müddətdən sonra həmin proqrama qayıtmalı olsanız, qəribə olsa da, görəcək-siniz ki, çox şeyi unutmusunuz. Buna görə də həm özünüzün xatırlamanız, həmdə başqalarının sizin proqramı anlaması üçün proqramın müəyyən yerlərinəşərhlər vermək yaxşı olardı.

BLAISE PASCAL BEGIN

(* 1623 - 1662 *) END.

1.6.

Adından da göründüyü kimi, şərhlər proqramın mətnini oxuyan şəxs üçünqeyddir. Şərhlərdən proqramın nə məqsədlə yaradıldığı, onun yaradıcısı haqqın-da məlumatı, proqramın son dəyişdirilmə tarixini, proqramdakı dəyişənlərin,funksiyaların təyinatını və s. göstərmək üçün istifadə edilə bilər.

Pascal dilində şərhlər (* və *) simvollarının, yaxud { və } fiqurlu mötə-

rizələrin arasında yazılır. Proqram maşın koduna çevrilərkən bu simvollar arasın-da yazılanlar nəzərə alınmır.

program Words {

Proqramçı: Alpay Calallı Proqramın yaradılma tarixi: 13.05.2008 Bu proqram mətndə olan sözlərin sayını hesablayır.

}

Şərhlər həmişə mötərizədə "ulduzlar", yaxud fiqurlu mötərizələr arasında yerləşdirilir:(*...*)

{...}

program Comments;

(* şərhlərin tətbiqinə aid sadə proqram *)