Ichki savdo iqtisodiyoti uz Дарслик doc

III. Iste’mol primati. 
Yuqoridagilar bilan bir qatorda bozor iqtisodiyotida quyidagi qoidalar ham 
amal qiladi: 
 
IV. Bozor sharoitida bahoni shakllanishi. 
V. Muomalani shartnoma (kontrakt) asosida bo‘lishi. 
VI. Moliya va pul muomalasi ta’siri ostida ishlash. 
VII. Iqtisodiyotni ochiqligi. Tadbirkorlik va tashqi aloqalarga ham 
tegishli, albatta chegaralangan holda. 
VIII. Raqobat. Bozor iqtisodiyoti raqobatsiz bo‘lmaydi. 
IX. Bozor munosabatlari iqtisodiyotning barcha qirralariga, butun 
regioniga tegishlidir. Bozor munosabatlari umumiydir.
Yuqorida keltirilgan qoidalardan kelib chiqib bozor iqtisodiyotini to‘la va 
sifatli shakllanishi uchun zaruriy sharoitlar bo‘lishi kerak. Qanday sharoitlar?
I.
Mulk munosabatlarini rivojlanishini (ko‘p mulkchilikni shakllanishi), 
ularni teng huquqliligini ta’minlash, ishlab chiqaruvchilarni nisbiy 
www.sies.uz
Page 29 of 356 

---

iqtisodiy mustaqilligiga erishishi, ular mulkiga ishlab chiqarish 
vositalariga mehnatining natijasida ega bo‘lishligini ta’minlashi zarur. 
II.
Ma’muriy buyruqbozlikdan kechish, davlatning bozor sub’ektlari xo‘jalik 
faoliyatiga aralashmasligini ta’minlash. Ularning erkinligini ta’minlash. 
III.
Iqtisodiyotning 
monopollashishiga 
yo‘l 
qo‘ymaslik. 
Tabiiy 
monopoliyalardan tashqari-transport, aloqa, elektro ta’minot, suv 
ta’minoti, gaz ta’minoti kabilar. 
IV.
Bozor infrastrukturasini mavjud bo‘lishligi (chakana va ulgurji savdo 
shaxobchalari, ommaviy ovqatlanish korxonalari, tovar va xom-ashyo 
birjalari, valyuta va qimmatli qog‘ozlar birjasi, mehnat birjasi, tijorat 
banklari, axborot ta’minoti, yarmarkalar, auksionlar, bojxona, reklama, 
soliq inspeksiyalari kabilar).
V.
Bozor munosabatlarini, bozor mexanizmining huquqiy ta’minlanishi.
O‘zbekistonda bozor iqtisodiyotiga o‘tish o‘ziga xos xususiyatlariga ega
bo‘lib, o‘z qoidalariga egadir. Bu qoidalar quyidagilardan iborat: