Ishqor va ammiak eritmasi bilan reaksiyasi (guruh reagentining ta’siriga qarang). Ammoniy sulfid bilan reaksiyasi (farmakopik usuli). Neytral, kuchsiz ishqoriy yoki kuchsiz kislotali sharoitda (2≤pH≥9) rux ioni ammoniy sulfidi bilan oq Cho’kma (ZnS) hosil qiladi. Odatda reaksiya sirka kislotali sharoitda olib boriladi, bunda boshqa kationlar xalaqit bermaydi:
Zn2+ + S2-=ZnS
Reaksiyani bajarish: Probirka 2-3 tomchi rux tuzi eritmasidan solib, ustiga 1-2 tomchi yangi tayyorlangan ammoniy sulfid eritmasidan tomizing. Oq Cho’kma hosil bo’ladi.
Ditizon (difeniltiokarbazon) bilan reaksiyasi. Rux ioni ditizon bilan ichki kompleks birikmani hosil qiladi. Xloroform bilan pH 2,5-10 da ekstraksiya qilinsa, eritma qizil rangli bo’ladi.
tion shakli tiol shakli
Zn2++[Hg(SCN)4]2-→Zn[Hg(SCN)4]- Tiol shakli eritmalarda o’zini bir asosli kislotalar kabi tutadi:
H2DZ = H++ NDZ- Metall kationlari unda bitta yoki ikkita vodorodning o’rnini olishi mumkin. Bitta vodorod o’rnini almashgan ditizonatlar kislotali sharoitda, ikki vodorodini almashtirganlari esa ishqoriy sharoitda yoki reagent yetishmagan hollarda hosil bo’ladi. Rux ditizonatining hosil bo’lishi tiol shaklidagi proton va ikkilamchi aminoguruhdagi azot hisobiga boradi:
Reaksiya xususiy emas, chunki xuddi shunday sharoitda Pb2+, Cd2+ va boshqa ditizonatlar ekstraksiyalanadi.
Reaksiyani bajarish Probirkaga 5-10 tomchi rux tuzi eritmasidan olib, ustiga 5 tomchi ditizonning xloroformdagi eritmasidan tomizing. Probirkani chayqating. Xloroform qatlami qizil rangga bo’yaladi.
Rinman ko’kini hosil bo’lishi.
Rux nitrat tuzi, kobalt tuzi bilan qattiq fazada qizdirilganda ko’k rangli – Rinman ko’ki hosil bo’ladi:
Zn(NO3)2 + Co(NO3)2 = CoZnO2 + 4NO2↑+ O2↑
