Ijtimoiy fanlar ” kafedrasi falsafa

Daraja


Level


Уровень
narsa va xodisalarning qanday bosqichda 

uyushganligi

va

rivojlanganligining

kursatkichi.


Qonun

Law


Закон
muayyan

shart-sharoitida

voqealar 
rivojining xususiyati va yo‘nalishini
belgilaydigan, ma’lum bir qat’iy natijani
taqozo etadigan, tevarakatrofdagi narsa
va

hodisalarning

muhim,

zaruriy,

umumiy, nisbiy barqaror munosabatlarni 
ifodalash uchun ishlatiladigan falsafiy
kategoriya.


Miqdor


Quantity


Количество
moddiy tizimlardagi o‘zgarishlarning 

majmuasi bo‘lib, bu o‘zgarishlar aynan

uning mohiyatini o‘zgartirishga teng 
emas.

Mohiyat


Cause


Причина
narsalarning ichki mazmunini tashkil 

etuvchi
jihat.

Mohiyat
tashqi

aloqadorlikdan yashiringan hodisadir.

Xaos


CHaos


Хаос
qadimgi 

yunon
afsonalariga 

kura,
nihoyasiz, dastlabki massa, tartibsizlik

uyushmasi.

---

Glossariy 

357
Dualizm

Dualism


Дуализм


- 
(lotin.

duo — 
ikki) falsafiy ta’limot.
Unga ko‘ra ikki qarama-qarshi asosning
doimiy mavjuddigini e’tirof etish, 
o‘rtasida doimiy kurash mavjudligini tan
olish xosdir.


6-mavzu. Bilish nazariyasi: asosiy muammolari va yo‘nalishlari 


Dialektika


Dialectic


Диалектический
(yunon. 


dialekiike) 
— rivojlanish 
tugrisidagi falsafiy ta’limot bulib, u
ontologik xamda mantiqiy tushuncha 
sifatida tushuniladi

Dogmatizm


Dogmatism

Догматизм
yunon.

dogma — 
fikr, muloxdza, 
ta’limot, qaror) tushunchasini qadimgi
yunon skeptiklari Pirron va Zenon 
falsafaga kiritganlar. Ular har qanday
falsafani dogmatik deb atashgan, chunki 
ularning ta’limotlari muayyan fikrni,
mulohazani qayd etadi.


Eklektika


Eklektika

Эклектика
–

(yunoncha) 

–bir-biriga

aloqasi

bo‘lmagan narsalarni bir-biriga

qo‘shish, tanlash, degan ma’noni beradi


Bilish usuli 


Learning 


method


Метод обучения
bilish 

jarayonining

tamoyili, 
qonunqoidasi, talablar tizimi. Usul va
vositasi.


Kuzatish


Observation

Наблюдение
bilishning narsa va hodisalar xossalari va 

ular
o‘rtasidagi 

bog‘lanishlarni
o‘rganishda qo‘llaniladigan hissiy usuli.


Ong


Consciousness

Сознание
falsafadagi markaziy kategoriyalardan 

biri bulib, ko‘p qirrali va murakkab

bo‘lganligi tufayli falsafa, psixologiya, 
psixiatriya,
fiziologiya, 
kibernetika,
informatika singari turli fanlarning
o‘rganish ob’ekti hisoblanadi