Ijtimoiy fanlar ” kafedrasi falsafa

3-MAVZU. FALSAFIY TAFAKKUR TARAQQIYOTI BOSQICHLARI:


G‘ARB 


FALSAFASI 

48
amyerikacha hayot tamoyillarini keng ommaga singdirishda katta xizmat qilgan faylasuflar sifatida 

qadrlaydilar. Masalan, J. Dyuini «Amyerikaning Arastusi» deya hurmat bilan tilga oladilar.

Jamiyat taraqqiyotiga oid g‘oyalar tahlili falsafada antik davrlardan, Suqrot va Aflotun 
zamonlaridan boshlab shakllana boshlagan. Bu g‘oyalarning rivojida XVII-XVIII asrlarda
yashagan italiyalik faylasuf Dj. Viko, XVIII asrda yashagan I.G. Gyerdyer va ayniqsa, nemis 
falsafasining yirik namoyondasi Xegel katta hissa qo‘shganlar. Jamiyat taraqqiyoti to‘g‘risidagi
ta’limotlar orasida tadrijiy taraqqiyot va inqilobiy sakrashlar yo‘lidan borishni ilgari suradigan 
ta’limotlar talaygina. Ko‘pchilik tadrijiy yo‘lni ma’qul ko‘radi va biz yuqorida tilga olgan
faylasuflarning aksariyati ana shunday qarash tarafdori.
Keyinchalik sobiq ittifoqda hukmron mafkuraga aylangan bu ta’limot dastlab K. Marks va
F. Engels yozgan «Kommunistik partiya manifesti»da bayon qilingan. Uning nazariy asoslari K. 
Marksning «Kapital», F. Engelsning «Anti-Dyuring» va «Tabiat dialektikasi» asarlarida ta’riflab
byerilgan bo‘lib, ijtimoiy hayotda salbiy oqibatlarga olib keldi. U borliq tushunchasini matyeriya 
bilan aynanlashtirgan, ruhni butunlay inkor qilgan, matyerializm va ateizmni mutlaqlashtirgan.

Adabiyotlar
1.

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. – T.:“O’zbekiston”, 2014. 24 b

2.

“O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi 

to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-

4947sonli Farmoni.

3.

Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz.

– Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b.
4.

Mirziyoyev Sh.M. Yerkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda

barpo etamiz. – Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 56 b.
5.

Karimov I.A. Asarlar to‘plami. 1-24 jildlar.- T.: O’zbekiston 1996-2016.

6.
Karimov I. A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. 2 nashr –T.:Ma’naviyat, 2016 176-

b.
7.

Falsafa. Axmedova M. Tahriri ostida. – T.: O’FMJ, 2006. 339 b.

8.

Shyermuxamedova N.A. Falsafa. – T.: Noshir, 2012. 1214 b.

9.

Falsafa asoslari. Q.Nazarov tahriri ostida. –T.: «SHarq», 2005 y.

---