Ijtimoiy-iqtisodiy fanlar

4. Byudjet tashkilotlari buxgalteriya balansi ko‘rsatkichlarini hisob registrlari bilan muvofiqligini ko‘rsatib bering?
a. Bosh jurnal kitobi, 294 shakldagn daftar.
b. Bosh jurnal kitobi va memorial order shakllari.
c. 294 shakldagn daftar, 296 shakldagi daftar.
d. Bosh jurnal kitobi, dastlabki va yig‘ma xujjatlar.
5. Byudjet tashkilotlari buxgalteriya balansining passiv qismi tarkibini ko’rsating?
a. Moliyaviy natijalar, xususiy kapital.
b. Kreditorlik majburiyatlar, moliyaviy natijalar.
c. Uzoq va qisqa muddatli majburiyatlar, debitorlar.
d. Majburiyatlar, maqsadli moliyalashtirish.
6. Byudjet tashkilotlari buxgalteriya hisobining qaysi hisobvarag`ida “Ta’lim muassasalarida o`qitishning to`lov-kontrakt shaklidan tushgan tushumlar hisobidan amalga oshirilgan haqiqiy xarajatlar” hisobi yuritiladi?
a. 200.
b. 140.
c. 180.
d. 251.
7. Byudjet tashkilotlari buxgalteriya hisobining qaysi hisobvarag`ida asosiy vositalar hisobi yuritiladi?
a. 0 4.
b. 0 1.
c. 0 3.
d. 0 5.
8. Byudjet tashkilotlari buxgalteriya hisobining qaysi hisobvarag`ida asosiy vositalarni kirim qilishdagi xarajatlar hisobi yuritiladi?
a. 0 91.
b. 160.
c. 0 72.
d. 152.
9. Byudjet tashkilotlari buxgalteriya hisobining qaysi hisobvarag`ida boshqa turli asosiy vositalar hisobi yuritiladi?
a. 0 29.
b. 0 19.
c. 0 30.
d. 0 40.
10. Byudjet tashkilotlari buxgalteriya hisobining qaysi hisobvarag`ida Byudjet mablag`lari yuzasidan joriy yilga moliyaviy natijalar hisobi yuritiladi?
a. 230.
b. 130.
c. 180.
d. 285.


6-MAVZU: DAVLAT BYUDJETI VA DAVLAT MAQSADLI JAMG‘ARMALARI BYUDJETLARI IJROSI NATIJALARI HISOBI VA HISOBOTLARI.


REJA:

1. Davlat Byudjeti va davlat maqsadli jamg‘armalari Byudjetlari ijrosi bo‘yicha natijalarni aniqlash tartibi.

   
   

2. Davlat Byudjeti va davlat maqsadli jamg‘armalari Byudjetlari ijrosi bo‘yicha joriy hisobvaraqlarni yopish.

   
   

3. Davlat Byudjeti ijrosi bo‘yicha davriy hisobotlarni shakllantirish. Davlat maqsadli jamg‘armalari Byudjeti ijrosi bo‘yicha davriy hisobotlarni shakllantirish.

4. Davlat Byudjeti va davlat maqsadli jamg‘armalari Byudjetlari ijrosi natijalari hisobi va hisobotlarni tuzishda xorij tajribasi.
Mutlaq va nisbiy miqdorlarning yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan bir qancha ustunliklari, ijobiy tomonlari bilan bir qatorda, ularning kamchiligi shundan iboratki, ular o‘rganilayotgan hodisa va jarayonlarga umumlashtirib ta’rif bera olmaydilar. Bu vazifani statistikada o‘rtacha miqdorlar bajaradi. O‘rtachalar metodi raqamlarni soddalashtirishning texnik usuli degan fikrni R.Fisher, Dj.Yul, Frederik S.Mills va boshqalar ham qo‘llab quvvatlaganlar. O‘rtachalarning mohiyatini to‘g’ri tushunish, ularning alohida o‘rni va vaznini aniqlaydi. O‘rtacha miqdorlar deb, bir xildagi va bir turdagi hodisalarni o‘zgaruvchan belgilari asosida umumlashtirib xarakterlovchi, ta’riflovchi miqdorlarga aytiladi. Ular ijtimoiy-iqtisodiy bilishning asosiy qurollaridan biridir. Statistik o‘rtachalar va hayotiy o‘rtachalar o‘rtasida nima farq bor? - degan savol tug’iladi. Hayotiy o‘rtachalar ko‘rish va taxminlar asosida aniqlanadi. Masalan, bozorda bir kilogramm anjir 5000 so‘m yoki bitta qo‘y 200 ming so‘mgacha deyishadi. Bir choynak choyni ichgancha bajaradigan ish yoki chopondan o‘tadigan yomg’ir yog’di. Taqqoslash asosida chiqariladigan o‘rtachalar: ularni topishi yaxshi (oylik nazarda tutiladi); u fermerning eri yaxshi va h.k. Bu xulosalar hayot tajribasidan kelib chiqqan xulosalardir. Statistik o‘rtachalar ko‘rish va ko‘p yillik tajriba asosida emas, balki ommaviy ma’lumotlar asosida aniqlanadi. Masalan, o‘rtacha ish haqini aniqlash uchun barcha xodimlarning ish haqlari qo‘shilib, ularning soniga bo‘linadi. Biroq, statistik o‘rtachalar bir xil turdagi to‘plam birliklari asosida hisoblansagina ob’ektiv va tipik bo‘ladi. O‘rtacha miqdorlar yordamida, kuzatish birliklaridagi u yoki bu sabablar orqali bo‘lgan farqlarni tekislash jarayoni amalga oshiriladi. Masalan, do‘kondagi sotuvchining unumdorligi uning ish stajiga, yoshiga, sog’lig’iga, xizmat ko‘rsatish usuliga, ma’lumotiga, malakasiga va hatto tashqi ko‘rinishiga ham bog’liq. O‘rtacha unumdorlik shu xususiyatlarni umumlashtiradi. O‘rtacha miqdor – mavhum miqdor, chunki u yo‘q birlikning mohiyatini xarakterlaydi. Bu degani to‘plam birliklarining birortasi ham o‘rtacha bilan teng bo‘lmasligi mumkin. O‘rtachalar mavhum miqdor ekan deb, ularni ilmiy tekshirmaslik va o‘rganmaslikka hech qanday asos yo‘q. Chunki, mavhumlik har qanday ilmiy tekshirishning zaruriy pog’onasidir. O‘rtacha miqdorlarda ham, har qanday mavhumiylikka o‘xshab, alohida va umumiy dialektik birligi amalga oshiriladi. O‘rtachalarni qo‘llash umumiy va individual, ommaviy va alohida kategoriyalarning dialektik tushunishdan kelib chiqishi kerak.