Икинжи бюлмя

M_ə =

Üç vektorun qarışıq vektor hasilinin ifadəsinə əsasən

İki kollinear vektorun vektorial hasili və r olduğuna görə . Bu səbəbdən

M_ə =

İfadədəki inteqal bəndin S nöqtəsinə nəzərən ətalət momentidir. Ona görə

M_ə = (10 b)

Beləliklə alınır ki, bənd kütlələr məkəzindən keçən ox ətrafında fır­lanırsa ətalət qüvvələrinin əvəzləyici baş vektoru sıfırdır ((10 a) ifadəsi), baş momenti isə 10 b) ilə təyin edilir.

3. Bənd kütlələr mərkəzindən keçməyən ox ətrafında fırlanır. Kütlələr mərkəzi S-i qütb qəbul edib hərəkəti onun sürəti ilə irəliləmə (1-ci hal) və S ətrafında fırlanma (2-ci hal) hərə­kət­lərinin cəmi ilə əvəzləyək. Onda ətalət qüvvələri S nöq­təsinə tət­biq olunmuş F_ə=-ma_S baş vek­­­­tora və M_ə=-J_S baş momentə gətirilə. Məsələni sadələşdir­mək üçün bir qüvvə və bir mo­ment b ir qüvvə ilə əvəzləyək. Bu halda əvəz­ləyici qüvvə əvəz­lənən qüv­vəyə, onun hər hansı nöq­tə­yə nəzərən mo­menti isə əvəzlənən qüvvə və momentin həmin nöqtəyə nəzərən mo­men­tləri cəminə bərabər olmalıdır.

Əvəzləyən qüvvənin hələ­lik naməlum K nöqtəsinə tət­biq etsək A nöqtəsinə nəzərən moment tənliyi belə yazıla bilər:

BK·F_ə·sin=BS·F_ə·sin+M_ə

Buradan axtarılan

BK = BS + M_ə/(F_ə·sin)

M_ə və F_ə-nin qiymətlərini yazaq. a_S·sin = =·BS olduğunu gözə alsaq

(11)

Beləliklə tapılır ki, bənd kütlələr mərkəzindən keçməyən ox ət­rafında fırlanırsa ona təsir edən ətalət qüvvələri ya S kütlələr mərkəzinə tətbiq olunmuş bir F_ə=-ma_S qüvvəsi və bir M_ə=-J_S momenti ilə və ya vəziyyəti (11) ilə təyin edilən K nöqtəsinə tətbq olunmuş bir F_ə=-ma_S qüvvəsi ilə əvəzlənə bilər. K nöqtəsi yırğalanma mərkəzi adlanır.