|
1905 -1911-ci illər İran inqilabının II mərhələsi. 23 iyun 1908-ci il tarixdə Məmmədəli şah rus kazaklarının köməyi ilə Tehranda əksinqilabi çevriliş həyata keçirdi. Milli Məclis dağıdıldı. Tehrandan sonra kazak və İran feodal atlı dəstələri Təbrizə hücum etdilər. Meydan çayının sağ sahili əksinqilabçılarda, sol sahili inqilabçılarda qaldı. İnqilabi qüvvələr Təbrizin Əmirəxiz məhəlləsində Səttarxanın ətarafında cəmləşdilər. 01 iyul 1908-ci ildə əksinqilabi qüvvələr Səttarxanın və Bağırxanın qüvvələrinə qarşı hücuma keçdilər. Şəhər mühasirəyə alındı.
İnqilabi qüvvələri təşkil etmək üçün “Hərbi Şura” yaradıldı. Başçısı Səttarxan təyin olundu. 1908-ci ilin oktyabrında əksinqilabi qüvvələr Təbrizdən qovuldu. Bu qələbəyə görə xalq Səttarxanı “Sərdare - milli” (millət sərkərdəsi) və Bağırxanı “Salari-milli” adlandırdı. 1908-ci ilin noyabrından 1909-cu ilin yanvarınadək, Makudan savayı, bütün Cənubi Azərbaycan əksinqilabi qüvvələrdən təmizləndi. 1909-cu ilin yanvarından əksinqilabi qüvvələr hücuma keçdi. 1909-cu ilin aprelin 25-də Rusiya İrana qoşun yeritdi. Mücahidlər tərksilah edilməyə başlandı. 1909-cu ilin yayı Gilanda və İsfahanda inqilabi hərəkat genişləndi və iyulda Məmmədəli şah devrildi. Şah taxtına Sultan Əhməd çıxarıldı. Konstitusiya bərpa edildi. Danışıqlar aparmaq üçün Səttarxan və Bağırxan Tehrana dəvət olunub orada həbs edildilər. 1911-ci ilin dekabrında rus qoşunları Təbrizə hücum edib inqilabçılara divan tutdular. 1905-1911-ci illərin İran inqilabı Rusiya və İngiltərənin müdaxiləsi ilə yatırıldı.
Dostları ilə paylaş: |
