Evlerimiz sandığımızdan çok daha fazla zehirli madde ile dolu. Zihninizde evinizi
oda oda gezerek hangi zehirli maddeler olduğunu belirleyin ve not edin.
E T K i N L i K L E R
Mutfak
Banyo
Tuvalet
Yatak odası
Oturma odası
Diğer oda ve birimler
Şimdi de düşünün: Bu maddeleri yeterince güvenli bir şekilde saklıyor musunuz?
Aileniz için daha güvenli bir ortam sağlamak üzere neler yapabilirsiniz?
Z e h i r l e n m e l e r d e İ l k Y a r d ı m
155
Bilmek Lazım!
Aşağıdaki ifadelerin hepsi zehirlenmiş hastaya ilk yardım yapılırken kusturulup
kusturulmamasıyla ilgili. Doğru ve yanlış ifadeleri belirleyin.
1
Tahriş edici madde zehirlenmelerin-
de hasta kesinlikle kusturulmaz.
Doğru Yanlış
2
Çamaşır suyu gibi yakıcı madde iç-
miş olan hastalar asla kusturulmaz.
Doğru Yanlış
3
Tiner gibi tahriş edici bir madde
içmiş olan hastalar hiçbir şekilde
kusturulmamalıdır.
Doğru Yanlış
4
İlaç ile zehirlendiğinden şüphelenilen
kişi kusturulmalıdır. Ancak ilaç 4-5
saatten daha önce alınmışsa hasta
kusturulmaz.
Doğru Yanlış
5
6 aylıktan küçük bir bebek ilaçtan
zehirlenmişse kusturulmaz.
Doğru Yanlış
6
İlaç zehirlenmesi yaşayan hasta
kusturulmamalıdır. Ancak ilaç 4-5
saatten daha önce alınmışsa kustu-
rulabilir.
Doğru Yanlış
7
İlaçtan zehirlenmiş bir hasta şuuru
bulanık ise kusturulmaz.
Doğru Yanlış
8
Alkol zehirlenmesinde hastanın bi-
linci kapalıysa kusturulmaz.
Doğru Yanlış
9
Bozuk gıdadan zehirlenmiş kişi kustu-
rulur. Ancak zehirli gıdayı 4–5 saatten
daha önce yemişse kusturulmaz.
Doğru Yanlış
İ l k Y a r d ı m
156
S A Ğ L I K
H a v a l e d e İ l k Y a r d ı m
157
Küçük çocuklarda genellikle vücut sıcaklığının yük-
selmesi sonucunda, yetişkinlerde ise çoğunlukla sara
nöbetleri sonucu havale görülür. Ayrıca beynin oksijen-
siz veya şekersiz kaldığı durumlar da havaleye neden
olabilir.
Bu bölümde;
• çocuklarda ateşli havale sırasında ve
• sara nöbetinde uygulanacak ilk yardım
hakkında bilgi verilmektedir.
ünite
14
Havalede
İlk Yardım
İ l k Y a r d ı m
158
Bilinç kaybıyla birlikte vücut kaslarında ani başlangıçlı
şiddetli kasılma ve gevşemelerle görülen tabloya havale
denir. Küçük çocuklarda genellikle vücut sıcaklığının
yükselmesi sonucunda, yetişkinlerde ise çoğunlukla
sara nöbetleri sonucu havale görülür. Bunun yanı sıra
zehirlenmeler, kafa yaralanmaları, bazı beyin hastalık-
ları, beynin oksijensiz veya şekersiz kaldığı durumlar
da havaleye neden olabilir.
Çocuklarda Ateşli Havale Belirtileri
• Yüksek vücut sıcaklığı (39,5 derece ve üstü)
• Çenede kilitlenme, gözlerde sabit bir noktaya odak-
lanma
• Yüzde, dudaklarda, kol ve bacaklarda istemsiz kasıl-
malar
• Ağızdan köpüklü salya gelmesi
• İdrar ve dışkı kaçırma
Havalede
İlk Yardım
H a v a l e d e İ l k Y a r d ı m
159
Çocuklarda Ateşli Havale Sırasında İlk
Yardım İçin Neler Yapabiliriz?
• İlk yardımcı ve havale geçiren çocuk için güvenli bir
ortam sağlayın.
• Yardım çağırın. Bunun için telefonla 112’yi arayabi-
lirsiniz.
• Zarar verebilecek cisimleri (delici kesici cisimler,
kırılma ihtimali olan cam eşyalar, sıcak su vb.) çocu-
ğun çevresinden uzaklaştırın.
• Çocuğun ağzında yemek varken nöbet geçirmeye
başladıysa çocuğu yana çevirerek ağzındakileri çı-
karmaya çalışın, hava yolunun tıkanmasını önleyin.
• Kasılmalar süresince çocuğun kafasını yere çarpma-
ması için veya yüksekçe bir yerdeyse düşmemesi için
önlem alın.
• Ateşli nöbet sonrasında çocuk uyumak isterse
engellemeyin. Ancak uykusu sırasında çocuğu yana
çevirin ve solunumunu kontrol edin.
• Profesyonel yardım gelene kadar yaşamsal işlevleri
sık aralıklarla kontrol edin. Gerekirse temel yaşam
desteği basamaklarını uygulayın.
• Ateşi düşürmesine yardımcı olmak için ılık
su ile ıslatılmış bezleri çocuğun koltuk
altları ve kasıklarına yerleştirin. Bezleri
sık sık değiştirin.
Sara Nöbeti (Epilepsi)
Epilepsi, tekrarlayan nöbetler ile seyreden
bir rahatsızlıktır. Epilepsi hastaları genellik-
le nöbet geçireceklerini hissederler. Epilepsiyi
beyindeki bir elektrik kaçağı olarak düşünebiliriz.
Ani, sürekli ve dengesiz elektriksel iletimler nöbetlere
yol açabilir. Epilepsi kasların uyarılabilirliğinin kötü-
ye kullanımı olarak da tanımlanabilir. Zira beyinden
giden yanlış emirler kasların uyarılmasına ve kasılma-
lara neden olarak sara nöbetini oluşturmaktadır.
2
–3 saat boyun-
ca düşmeyen ateşlerde
çocuğun solunumunu kontrol
edin ve gecikmeden bir sağlık
kuruluşuna başvurun. Bilinç kaybına
neden olan her durum gibi ateşli
havaleler de ciddi acil durumlar-
dır. Hastanın ateşi düşse bile
hastanede acil bakımı
gerekir.
İ l k Y a r d ı m
160
Sara Nöbetlerinde Belirtiler
• Ani olarak kötü koku hissetme
• Çığlık atma
• Ani gelişen bilinç kaybı
• Sırtın gerilerek hastanın yay şeklini alması
• Kıvranma ve çırpınma hareketleri
• 10–12 saniye süre ile nefes tutma
• Dudaklarda morarma
• Baş ve boyunda kızarma
• Yüksek sesli nefes alma
• Ağızdan köpük gelmesi
• İdrar ve dışkı kaçırma
Bu tabloyu, kaslarda gevşeme ve bilincin açılması takip
eder. Bilinç açıldıktan sonra hasta uykuya meyilli ola-
bilir. Hastanın uyumasında sakınca bulunmamaktadır.
Ancak hayati fonksiyonlar ve belirtiler sık sık kontrol
edilmelidir.
Sara Nöbetinde İlk Yardım İçin Neler
Yapabiliriz?
• İlk yardımcı ve hasta için güvenli bir ortam sağlayın.
• Yardım çağırın. Bunun için telefonla 112’yi arayabi-
lirsiniz.
• Hasta nöbet sırasında yere düşebilir. Hastanın yara-
lanmasını önleyici tedbirler alın.
• Hastanın etrafında bulunan zarar verebilecek cisim-
leri (sıcak su, cam eşya, sivri cisimler vb.) uzaklaştı-
rın.
• Kasılmalar süresince hastanın başının yere çarp-
maması için başın altına yumuşak bir cisim (yastık,
battaniye, ceket vb.) yerleştirin.
• Nöbet geçiren kişinin boynunu sıkabilecek kıyafetle-
ri gevşetin.
• Kasılmalar sona erdiğinde hastada hava yolu açıklı-
H a v a l e d e İ l k Y a r d ı m
161
ğını ve solunumu kontrol edin.
• Hastayı rahatlama poziyonuna alın.
• Bilinç bozukluğu 10 dakikayı aşmışsa veya kasıl-
malar bittikten sonra yeniden tekrarlıyorsa vakit
kaybetmeden 112’ye haber verin.
• Profesyonel yardım gelene kadar yaşamsal işlevleri
sık aralıklarla kontrol edin. Gerekirse temel yaşam
desteği basamaklarını uygulayın.
Bunları Asla Yapmayın!
• Hastanın kasılmalarını, hastayı tutarak engellemeye
çalışmayın.
• Hastanın çenesi kilitlendiyse çeneyi tutarak açmaya
çalışmayın.
• Hastanın elleri yumru yapılmış durumdaysa ellerini
açmaya çalışmayın.
• Hastaya soğan, kolonya vb. bir şey koklatmaya çalış-
mayın.
İ l k Y a r d ı m
162
E T K i N L i K L E R
Düşün ve Yaz!
Aşağıdaki durumlarda ilk yardım sırasında yapılabilecekleri düşünün. Tablo üzerin-
de ilgili başlıklarda sınıflayın.
Sara Nöbetinde İlk Yardım İçin Neler Yapabiliriz?
Ortamı hasta lehine düzenle
Hastayı rahatlat
Tedbir al
Kontrol et
Çocuklarda Ateşli Havale Sırasında İlk Yardım İçin Neler Yapabiliriz?
Ortamı hasta lehine düzenle
Hastayı rahatlat
Tedbir al
Kontrol et
H a v a l e d e İ l k Y a r d ı m
163
Niyetimiz Yardım Etmek Ama...
Yukarıdaki paragrafı okuyun. Paragrafta anlatılan hastaya yardım etmek için ne
tür yanlışlar yapıldığını yazın.
Epilepsi hastası nöbet geçirirken çevresindeki kişiler hastaya yardım etmek iste-
diler. Önce kasılmayı önlemek için iki kişi ayak ve kollarını tutarak çekmeye baş-
ladılar. Çenesinin kilitleneceğini düşünerek etraftan buldukları kâğıtları ağzına
doldurmaya çalıştılar. Çene kilitlenince ikisi bir yandan çeneyi açmak için uğraş-
tılar. Birisi koşup soğan getirdi. Koklayınca rahatlayacağını söylüyordu. Hastanın
ellerini yumruk yaptığını fark edince bir kaşık yardımıyla açmaya çalıştılar.
İ l k Y a r d ı m
164
S A Ğ L I K
H a y v a n Z a r a r l a r ı n d a İ l k Y a r d ı m
165
Hayvan ısırığı veya sokmaları sonucunda çeşitli zehir
ya da mikroplar vücuda girebilir, tüm vücuda yayılarak
ağır hastalıklara neden olabilir.
Bu bölümde genel olarak hayvan ısırmalarında uygula-
nacak ilk yardım hakkında bilgi verilmektedir. Ayrıca;
• fare ısırıklarında
• arı sokmasında
• yılan sokmasında
• akrep sokmasında
• deniz anası çarpmasında
• deniz kestanesi yaralanmalarında
• kene ısırmasında
uygulanması gereken ilk yardım hakkında bilgi veril-
mektedir.
ünite
15
Hayvan
Zararlarında
İlk Yardım
İ l k Y a r d ı m
166
Hayvan ısırığı veya sokmaları sonucunda çeşitli zehir
ya da mikroplar vücuda girebilir. Özellikle keskin
dişler aracılığı ile yaralanan vücut bölgesine mikrop-
lar yerleşebilir, sonrasında kan yolu ile tüm vücuda
yayılarak ağır hastalıklara neden olabilir. Alerjisi olan
kişilerde zehir ya da mikrobun kana karışması
koma veya ölümle sonuçlanabilir. Bu durumlar-
da uygulanacak ilk yardım sakatlık ve ölümle-
rin engellenmesi açısından büyük önem taşır.
Kaza Geldim Demeden…
• Evde hayvan besliyorsanız düzenli veteriner
kontrollerini ihmal etmeyin.
• Kızgın hayvanlardan çocukları uzak tutun.
• Evde fare varsa tuzak, ilaç vb. tedbirler alın. Ancak tedbir
olarak yapılanlardan evdeki insanların zarar görmemele-
ri için gerekli önlemleri almayı da ihmal etmeyin.
• Böcek, sinek ve diğer hayvanlara karşı pencerelerini-
ze sineklik takın.
• Bahçe ve tarlada çalışırken veya pikniklerde çocuk-
larınızı toprak üstünde uyutmayın ve yalnız bırak-
mayın.
Başta kedi ve
köpek olmak üzere her
türlü memeli hayvan ısırığı
kuduz tehlikesi taşır. Bu sebeple
hayvan ısırmalarına bağlı yara-
lanmalar mutlaka tıbbi kontrol
gerektirir. Unutmayın, kuduz
ölümcül bir hasta-
lıktır.
Hayvan
Zararlarında
İlk Yardım
H a y v a n Z a r a r l a r ı n d a İ l k Y a r d ı m
167
Hayvan Isırmalarında İlk Yardım İçin
Neler Yapabiliriz?
• İlk yardımın temel basamaklarını dikkatli bir şekilde
uygulayın.
• Tıbbi yardım isteyin. Bunun için telefonla 112’yi
arayabilirsiniz.
• Isırılan bölgede hafif veya orta düzeyde kanama
varsa kontrol altına almaya çalışmayın.
• Isırılan bölgede kanama yoksa ve hafif bir yaralan-
maysa bölgeyi 5 dakika boyunca bol sabunlu soğuk
suyla yıkayın. Bu işlem bölgedeki enfeksiyon kay-
nağı kan ve vücut sıvılarını, yaradan uzaklaştırmaya
yardımcı olacaktır. Soğuk uygulayın.
• Yarayı temiz bir bez ya da sargı ile sarın.
• Ciddi yaralanma veya kanama varsa yaraya temiz bir
bez aracılığı ile bası uygulayarak kanamayı kontrol
altına almaya çalışın.
• Isıran hayvanı öldürmeyin, kontrol için gözetim
altında tutun, sahipli ise aşı kartlarını isteyin.
• Isıran hayvan ölmüşse hayvanın ölüsünü veya sade-
ce başını uygun bir şekilde veterinere götürün.
• Yaralıyı kuduz ve tetanos aşısı olması konusunda
uyarın.
• Yaralının mümkün olan en kısa sürede bir sağlık
kuruluşuna başvurmasını sağlayın.
Hayvan ısır-
malarında tetanos
riski de olduğunu
unutmayın.
Her türlü
hayvan ısırıkları
ve yaralanmalarında
soğuk uygulamanın
faydalı olacağını
unutmayın.
İ l k Y a r d ı m
168
Fare Isırıklarında İlk Yardım İçin Neler
Yapabiliriz?
Kedi, köpek vb. memeli hayvan ısırıklarında uy-
gulanan tüm ilk yardım tedbirleri fare ısırığı ile
karşılaşıldığında da uygulanmalıdır. Ancak fare
ısırığında ısırık yerinden mikrop kapma olasılığı
diğerlerine göre daha yüksektir. Bu nedenle diğer
ilk yardım tedbirlerine ek olarak bir sağlık mer-
kezine başvurmak zaman alacak ise antibiyotikli
krem ile yarayı kapatmak faydalı olacaktır. Ayrıca
fare ısırıklarının sonrasında görülen problemlere
karşı dikkatli olmak gerekmektedir. Isırıkla bulaşan
mikroplardan bazıları özellikle küçük çocuklar ve
bebekler için öldürücü olabilir.
Anında tespit edilemeyen fakat daha sonra dikkati
çeken;
• 39–40 derece ateş
• ısırık yerinde kızarıklık, kaşıntı, hafif şişlik
• yaranın etrafından tüm vücuda yayılan kızarıklık
gibi belirtiler görülürse mutlaka bir sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır.
Fare ısırıklarından sonra görülen problemler ısırmanın
ardından 10 gün sonraya kadar ortaya çıkmayabilir.
Sonraki günlerde görülebilecek problemlerin fare ısırığı
ile bağlantılı olabileceği gözden kaçırılmamalıdır.
Arı Sokması
Genellikle belirtiler kısa süreli, rahatsızlık geçicidir.
Ancak arı birkaç yerden soktuysa, nefes borusuna
yakın bir yerden soktuysa ya da kişi alerjik bünyeli ise
tehlikeli bir tablo ortaya çıkabilir.
Arı Sokmasında Belirtiler
• Ağrı
• Kızarıklık
• Kaşıntı
• Şişlik
Arı zehrine
karşı alerjik bün-
yelerde şok tablosu
gelişebilir.
H a y v a n Z a r a r l a r ı n d a İ l k Y a r d ı m
169
Arı Sokmasında İlk Yardım İçin Neler
Yapabiliriz?
• İlk yardımın temel basamaklarını dikkatli bir şekilde
uygulayın.
• Bazı arılar soktukları yerde iğnelerini bırakırlar. Şayet
iğne görülüyorsa bir cımbızla kesesi ile iğnenin arasın-
dan tutarak iğneyi çıkarın.
Parmakla sıkarak çıkartma-
ya çalışmayın. Bu, zehrin vücuda akmasına yol açar.
• Arının soktuğu bölgeyi ovuşturmadan soğuk su ile
yıkayın ve bölgeye buz uygulayarak kaşıntı, şişlik ve
ağrıyı azaltın.
Amonyak sürün.
• Arının soktuğu bölge ağız ya da boğaz bölgesindey-
se şişliğe bağlı solunum güçlüğü oluşabilir. Böyle
bir durumda hastanın soğuk su içmesini veya buz
emmesini sağlayın.
• Özellikle göz, boğaz, burun veya ağız içi sokulduysa
ya da hastanın alerjisi varsa 112’yi arayarak hasta-
nın en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna ulaşmasını
sağlayın.
Yılan Sokması
Yılan sokmalarında oluşacak belirtiler yılanın türüne
ve boyuna, kişinin yaşına ve alerjisi olup olmamasına,
yılan sokmasından itibaren geçen süreye ve yaranın
özelliklerine bağlı olarak değişiklikler gösterir. Yılan
zehri kan dolaşımına karışırsa çarpıntı, nefes darlığı,
baş ağrısı, gözlerde kararma, aşırı susuzluk hissi, kas
kasılmaları, bilinçte bozulma gibi belirtiler ortaya
çıkabilir. Alerjisi olanlarda ölümle sonuçlanabilecek
koma tablosu oluşur.
İ l k Y a r d ı m
170
Yılan Sokmasında Belirtiler
• Şiddetli ağrı
• Yanma
• Kaşıntı
• Kanama
• Şişlik
• Kızarıklık
• His kaybı
• Karıncalanma hissi
• Morluk
• İltihaplanma
Yılan Sokmasında İlk Yardım İçin
Neler Yapabiliriz?
• İlk yardımın temel basamaklarını dikkatli bir şekilde
uygulayın.
• Yaralıyı ve ısırılan bölgeyi hareket ettirmeden yaralı-
yı sırt üstü yatırın.
• Isırılan bölgedeki yüzük, bilezik, saat gibi takıları
şişme ihtimaline karşı çıkartın.
• Isırık yerini bol su ile yıkayın.
• Yara kol ve bacaklarda ise ısırılan noktanın üst ta-
rafını,
dolaşımı engellemeyecek şekilde (çok sıkı ol-
madan) bandaj veya geniş bir bezle 20–30 cm kadar
sarın. Bu, zehrin çabuk dağılmasını önleyecektir.
• Yara baş ve boyun bölgesinde ise yara çevresine
baskı uygulayın.
• Yara üzerine soğuk uygulama yapın.
• Yakalanabildiyse yılanı, türünün anlaşılabilmesi
açısından bir sağlık merkezine götürün.
• Hastanın en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna ulaş-
masını sağlayın.
• Yara üzerinde emme, bir şey sürme vb. herhangi bir
girişimde bulunmayın.
H a y v a n Z a r a r l a r ı n d a İ l k Y a r d ı m
171
Akrep Sokmaları
Akrep sokmalarında belirtiler akrebin türüne ve kişinin
alerjisi olup olmamasına göre değişiklik gösterebilir.
Akrep sokmalarında genel olarak ciltte ciddi değişiklikler
görülür. Akrep zehri kan dolaşımına karışırsa çarpıntı,
nefes darlığı, ağız ve burun salgılarında artış, kas kasıl-
maları, istemsiz göz hareketleri, havale, bilinçte bozulma
gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Alerjisi olanlarda ölümle
sonuçlanabilecek koma tablosu görülebilir.
Akrep Sokmasında Belirtiler
• Şiddetli ağrı
• Yanma
• Kaşıntı
• Kanama
• Şişlik
• Kızarıklık
• Karıncalanma hissi
• İltihaplanma
Akrep Sokmasında İlk Yardım İçin
Neler Yapabiliriz?
• İlk yardımın temel basamaklarını dikkatli bir şekilde
uygulayın.
• Tıbbi yardım isteyin. Bunun için telefonla 112’yi
arayabilirsiniz.
• Yaralanan bölgeyi kalp seviyesinden daha aşağıda ve
hareketsiz tutun.
• Yaranın bulunduğu bölgeyi ovuşturmadan soğuk su
ile yıkayın.
• Akrebin soktuğu bölgeye buz uygulayın.
• Hayati tehlike yaratan sokmalarda, yaralı uzak
mesafedeki bir sağlık kuruluşuna götürülecekse kan
dolaşımını engellemeyecek şekilde yaranın üzerin-
den bandaj uygulayın.
• Hastanın en hızlı şekilde bir sağlık kuruluşuna ulaş-
masını sağlayın.
• Yara üzerinde emme, delme, kesme gibi herhangi bir
girişimde bulunmayın.
İ l k Y a r d ı m
172
Deniz Canlıları Sokmaları
Deniz canlıları sebebi ile oluşan yaralanmalar birbirle-
rinden farklı etkiler oluşturur. Saldırgan deniz hayvan-
ları (köpek balığı, baraküda vb.) ısırma tipi yaralara
sebep olurken dikenli deniz canlıları ve denizanası,
mercan, anemon cinsi canlılar farklı çeşit yaralanmala-
ra sebep olabilirler.
Deniz Anası Çarpmasında Belirtiler
• Isırgan otunun ciltte oluşturduğu tarzda tahriş ben-
zeri yanma
• Kaşıntı
• Kızarıklık
• Zonklama tarzı şiddetli ağrı
• Ciltte su dolu kabarcıklar
• Kas krampları, solunum zorluğu, şok (ileri derecede
zehirlenme vakalarında)
Deniz Anası Çarpmasında İlk Yardım
İçin Neler Yapabiliriz?
• İlk yardımcı ve yaralı için güvenli bir ortam sağlayın.
• Yaralanan bölgeyi deniz suyu ile ovuşturmadan yıka-
yın. Tatlı su ve buz kullanmayın.
• Deride gözle görülebilecek hayvana ait kalıntıları,
çıplak elle dokunmadan cımbız ya da eldiven yardı-
mı ile çıkartın.
Deniz Kestanesi Yaralanmalarında
İlk Yardım İçin Neler Yapabiliriz?
• İlk yardımcı ve yaralı için güvenli bir ortam sağlayın.
• Yarada gözlenebilen diken parçalarını, yaraya daha
fazla gömülmesine izin vermeden ve kırılmadan
çıkarmaya çalışın.
H a y v a n Z a r a r l a r ı n d a İ l k Y a r d ı m
173
• Yaralanan bölgeyi 40–45 derece sıcaklıktaki su içinde
30–60 dakika kadar veya ağrı sona erinceye kadar
bekletin.
• Yaralının bir sağlık kuruluşuna başvurmasını sağlayın.
• Yarayı ovuşturmayın.
• Soğuk uygulama yapmayın.
Kene Isırması
Keneler otlaklar, çalılıklar ve kırsal alanlarda yaşayan
küçük oval şekilli, 6–8 bacaklı, uçamayan, sıçraya-
mayan hayvanlardır. Hayvan ve insanların kanlarını
emerek beslenirler. Bir önceki kan emdikleri canlının
üzerinden aldıkları mikrobu, kanını emdiği diğer
canlıya bırakırlar. Bu yüzden kene ısırması sonucu in-
sanlara birçok hastalık bulaşır. Bu hastalıklar arasında
en tehlikeli ve ölümcül olanı son yıllarda salgın hâline
gelen Kırım-Kongo hastalığıdır.
Kene ısırmasından korunmak için tarla, bağ, bahçe
ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli bir yerde
bulunduğunuzda şunlara dikkat edin:
• Kenelerin vücudunuza girmesini engellemek için
mümkün olduğunca kapalı giysiler giyin.
• Pantolonunuzun paçalarını çoraplarınızın
içerisine sokun.
• Kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi
için açık renkli kıyafetler tercih edin.
• Kene uzaklaştırıcı ilaçları açıklamalarına
dikkat ederek vücudunuza ve kıyafetlerinize
uygulayın.
• Çiftlik hayvanlarını kenelere karşı ilaçlayın.
• Hayvan barınak yerlerini kenelerin yapışama-
yacağı şekilde sıvayıp badanalayın.
• Beslediğiniz bir hayvana kene yapıştıysa hayvandan
kene çıkarmaya çalışırken mutlaka eldiven kullanın.
Orman, piknik alanı vb. kene yönünden riskli alan-
lardan döndüğünüzde mutlaka vücudunuzu kene
İ l k Y a r d ı m
174
açısından dikkatle inceleyin. Özellikle şu bölgelere
dikkat edin:
• Koltuk altı
• Kulak içi ve çevresi
• Göbek deliğinin içi
• Dizlerin arkası
• Saç ve kıllı bölgelerin içi ve çevresi
• Bacak arası
• Kasıklar
• Bel bölgesi
Kene Isırmasında İlk Yardım İçin
Neler Yapabiliriz?
• Vücuda kene yapışması durumunda yapılacak en iyi
ilk yardım, üzerine bir şey sürmeden veya çekmeye
çalışmadan hızlıca bir sağlık kuruluşuna başvurmak-
tır. Mümkün olan en hızlı şekilde bir sağlık kurulu-
şuna başvurun.
• Eğer bir sağlık kuruluşuna zaman geçirmeden ulaş-
ma imkânınız yoksa kenenin ağız kısmını koparma-
dan ve keneyi ezmeden (bir pensle, çivi çıkarır gibi
sağa sola oynatarak) tutunduğu yerden alın. Kene ne
kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin
de o kadar azalacağını unutmayın.
• Keneyi çıkartmak için kibrit veya çakmakla ısıtma-
yın. Kenenin üzerine alkol, mazot vb. dökmeyin,
sürmeyin. Bu işlemler kenenin tükürük salgısında
artmaya ve hatta kusmasına neden olacağı için en-
feksiyon riskini arttırır.
• Keneye asla çıplak elle dokunmayın, keneyi
çıkartırken eldiven giyin.
• Kene çıkarıldıktan sonra çıkartıldığı yere tentür-
diyot gibi antiseptik bir solüsyon uygulayın.
• Mümkünse olası incelemeler için keneyi cam bir
tüp veya küçük kavanoz içerisinde saklayın.
Kene tutunan
kişiler, kendilerini 10 gün sü-
reyle hâlsizlik, iştahsızlık, ateş, kas
ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya
ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli,
bu belirtilerden birinin ortaya çıkması
hâlinde derhal en yakın sağlık kuruluşu-
na müracaat etmelidirler. Erken teşhis
ile hastalığın ölüme sebep verme-
den hafif şekilde atlatılması
mümkündür.
Yapılacak
yanlış bir müdahale
kenenin birkaç saatte
vereceği zehri korkarak
bir seferde vermesi-
ne yol açar!
H a y v a n Z a r a r l a r ı n d a İ l k Y a r d ı m
175
Evimdeki Önlemler
Dostları ilə paylaş: |