Imlo xatolar yo‘l qo‘yilgan matnlarni ko‘zdan kechirib, ulardagi xatolarni muhokama qilish

Ona tilimiz boshqa tillardan oʻzining lugʻat tarkibining boyligi bilan ajralib turadi. Buyuk bobokalonimiz Alisher Navoiy ham oʻzining bir necha asarlari orqali buni yaqqol isbotlab bergan. Navoiy tilimizdagi soʻz tovlanishlarini boshqa tillar bilan qiyosiy tarzda oʻrgangandir.

• Ona tilimiz boshqa tillardan oʻzining lugʻat tarkibining boyligi bilan ajralib turadi. Buyuk bobokalonimiz Alisher Navoiy ham oʻzining bir necha asarlari orqali buni yaqqol isbotlab bergan. Navoiy tilimizdagi soʻz tovlanishlarini boshqa tillar bilan qiyosiy tarzda oʻrgangandir.
• Oʻzbek tili leksikasi bir qancha manba asosida boyib, rivojlanib boradi. Uni eng avvalo,ikkita katta guruhga ajratish mumkin: 1)ichki imkoniyat; 2) tashqi imkoniyat. Til lugʻat tarkibining ichki manba asosida boyishi deganda shevalahjachalardan soʻz olish,yangi soʻzlar yasash asosida boyishi tushuniladi. Masalan,buvi,buva soʻzlari adabiy tilga Andijon shevasidan olingan, bildirishnoma, dalolatnoma, maʼruzachi soʻzlari yasama soʻzlardir.

Atamalarning ilmiy va kasbiy sohadagi ahamiyati.

Ma’lum bo’ladiki, tilshunoslik ilmida, tilshunoslar va boshqa mutaxassislar faoliyatida, aynisa, atamalar bobida tildan foydalanishdagi vaziyatni muvofiqlashtirish, bir xillikni yuzaga keltirish, osonlik va qulaylik yaratish, eng muhimi, tushunarli bo’lishni ta’minlash maqsadida tavsiyalar berib boriladi. Aytaylik, agroprom, agroximiya, akvarel, annotatsiya, arxeolog, astronom, vacant so’zlari o’rniga dehqonchilik sanoati, dehqonchilik kimyosi, suv bo’yoq, muxtasar bayon, qadimshunos, falakiyotchi, bo’sh o’rin/bo’sh lavozim kabi so’z birikmalarni ishlatish taklifi. Ammo bu tavsiyalar qanchalik ilmiy, amaliy va me’yoriy asosga ega? Bu variantlarning qaysi biri tilda yashab qolishi mumkin?

• Ma’lum bo’ladiki, tilshunoslik ilmida, tilshunoslar va boshqa mutaxassislar faoliyatida, aynisa, atamalar bobida tildan foydalanishdagi vaziyatni muvofiqlashtirish, bir xillikni yuzaga keltirish, osonlik va qulaylik yaratish, eng muhimi, tushunarli bo’lishni ta’minlash maqsadida tavsiyalar berib boriladi. Aytaylik, agroprom, agroximiya, akvarel, annotatsiya, arxeolog, astronom, vacant so’zlari o’rniga dehqonchilik sanoati, dehqonchilik kimyosi, suv bo’yoq, muxtasar bayon, qadimshunos, falakiyotchi, bo’sh o’rin/bo’sh lavozim kabi so’z birikmalarni ishlatish taklifi. Ammo bu tavsiyalar qanchalik ilmiy, amaliy va me’yoriy asosga ega? Bu variantlarning qaysi biri tilda yashab qolishi mumkin?