ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Yo‟l-transport hodisalari (YTH)ning vujudga kelishi juda ko‟p hollarda
chorrahalarda yuzaga keladi [6]. Aynan chorrahalardagi ziddiyatli nuqtalarning
mavjudligi yo‟l harakatini murrakablashtirib, haydovchi diqqatini oshiradi va
yo‟lning o‟tkazish qobilyatini pasaytiradi. Bizga ma‟lumki, harakat qatnashchilari
orasida ma‟lum yo‟l sharoitida YTH vujudga kelayotgan xavfli vaziyatda ular o‟z
harakatlarini davom ettirishlari ziddiyatli vaziyat hisoblanadi [1]. Ziddiyatli vaziyat
ziddiyatli nuqtalarda sodir bo‟ladi va harakat yo‟nalishidagi transport vositalarining
o‟zaro yoki piyodalar bilan to‟qnashuv xavfigina emas, balki ularning ushlanib qolish
ehtimolini ham vujudga keltiradi. Chorrahadagi xavflilik vaziyati harakat miqdori va
tasmalar soni ortib borishi bilan murakkablashib boradi.
Academic Research in Educational Sciences
Volume 3 | Issue 2 | 2022
ISSN: 2181-1385
Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-512-519
SJIF: 5,7 | UIF: 6,1
514
February, 2022
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal
1-rasm. Avtomobil yo’llarni kesishuvidagi ziddiyatlik nuqtalar
Chorrahaning harakatlanish murakkablik darajasi quyidagicha baholanadi [1]:
agarda M
40 bo‟lsa chorraha oddiy, M=40
80 o‟rta murakkab, M=80
150
murakkab va M
150 juda murakkab. Chorrahada harakatlanish murakkablik
darajasini baholashda quyidagi formuladan foydalanish mumkin.
k
q
а
P
P
P
М
5
3
; (1.1)
bu yerda: P
a
- ajralish ziddiyatli nuqtalar soni; P
q
- qo‟shilish ziddiyatli nuqtalar
soni; P
k
- kesishish ziddiyatli nuqtalar soni.
Chorrahalar va turli toifadagi yo‟l kesishmalarining xavfsizligi u yerdagi
ziddiyatli nuqtalar soniga, avtomobil oqimlari kesishish burchagiga, kesishayotgan
yo‟ldagi harakat jadalligiga, qo‟shilayotgan va ajralayotgan transport jadalligiga
bog‟liq ravishda o‟zgaradi [2, 13, 14]. Chorrahalardagi yil davomida sodir bo‟lishi
mumkin bo‟lgan YTH soni quyidagicha aniqlanadi:
n
q
G
1
1
; (1.2)
bu yerda: n- xavfli nuqtalar soni; q
1
- tekshirilayotgan nuqtaning xavflilik
darajasi.
7
10
25
r
i
i
i
i
K
N
M
K
q
; (1.3)
bu yerda: K
i
- ziddiyatli nuqtaning nisbiy halokatligi tekshirilayotgan ziddiyatli
nuqtadagi kesishayotgan transport oqimining harakat miqdori avt/sutka. K
r
- harakat
miqdorining oylar bo‟yicha yillik notekislik koeffitsientini olish mumkin.
Chorrahalardagi ziddiyatli nuqtalar sonining qanchalik ko‟p
miqdorda bo‟lishi harakat xavfsizligining qay darajada ekanligini
belgilab
beradi.
Avtomobil
haydovchilarining
yo‟l
ajralish;
qo‟shilish;
kesishish.
|
