Impact of intersections on effective road safety

 
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Yo‟l-transport hodisalari (YTH)ning vujudga kelishi juda ko‟p hollarda 
chorrahalarda yuzaga keladi [6]. Aynan chorrahalardagi ziddiyatli nuqtalarning 
mavjudligi yo‟l harakatini murrakablashtirib, haydovchi diqqatini oshiradi va 
yo‟lning o‟tkazish qobilyatini pasaytiradi. Bizga ma‟lumki, harakat qatnashchilari 
orasida ma‟lum yo‟l sharoitida YTH vujudga kelayotgan xavfli vaziyatda ular o‟z 
harakatlarini davom ettirishlari ziddiyatli vaziyat hisoblanadi [1]. Ziddiyatli vaziyat 
ziddiyatli nuqtalarda sodir bo‟ladi va harakat yo‟nalishidagi transport vositalarining 
o‟zaro yoki piyodalar bilan to‟qnashuv xavfigina emas, balki ularning ushlanib qolish 
ehtimolini ham vujudga keltiradi. Chorrahadagi xavflilik vaziyati harakat miqdori va 
tasmalar soni ortib borishi bilan murakkablashib boradi.

---

Academic Research in Educational Sciences 
Volume 3 | Issue 2 | 2022
ISSN: 2181-1385 
Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-512-519 
SJIF: 5,7 | UIF: 6,1 
 
 
 
 
514
 
February, 2022 
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal 
1-rasm. Avtomobil yo’llarni kesishuvidagi ziddiyatlik nuqtalar
Chorrahaning harakatlanish murakkablik darajasi quyidagicha baholanadi [1]: 
agarda M

40 bo‟lsa chorraha oddiy, M=40

80 o‟rta murakkab, M=80

150 
murakkab va M

150 juda murakkab. Chorrahada harakatlanish murakkablik 
darajasini baholashda quyidagi formuladan foydalanish mumkin. 
k
q
а
P
P
P
М
5
3



; (1.1) 
bu yerda: P
a 
- ajralish ziddiyatli nuqtalar soni; P
q
- qo‟shilish ziddiyatli nuqtalar 
soni; P
k
- kesishish ziddiyatli nuqtalar soni. 
Chorrahalar va turli toifadagi yo‟l kesishmalarining xavfsizligi u yerdagi 
ziddiyatli nuqtalar soniga, avtomobil oqimlari kesishish burchagiga, kesishayotgan 
yo‟ldagi harakat jadalligiga, qo‟shilayotgan va ajralayotgan transport jadalligiga 
bog‟liq ravishda o‟zgaradi [2, 13, 14]. Chorrahalardagi yil davomida sodir bo‟lishi 
mumkin bo‟lgan YTH soni quyidagicha aniqlanadi: 


n
q
G
1
1
; (1.2) 
bu yerda: n- xavfli nuqtalar soni; q
1
- tekshirilayotgan nuqtaning xavflilik 
darajasi. 
7
10
25





r
i
i
i
i
K
N
M
K
q
; (1.3) 
bu yerda: K
i
- ziddiyatli nuqtaning nisbiy halokatligi tekshirilayotgan ziddiyatli 
nuqtadagi kesishayotgan transport oqimining harakat miqdori avt/sutka. K
r
- harakat 
miqdorining oylar bo‟yicha yillik notekislik koeffitsientini olish mumkin.
Chorrahalardagi ziddiyatli nuqtalar sonining qanchalik ko‟p 
miqdorda bo‟lishi harakat xavfsizligining qay darajada ekanligini 
belgilab 
beradi. 
Avtomobil 
haydovchilarining 
yo‟l 
ajralish;
qo‟shilish;
kesishish. 

---