Informatika, avtomatlashtirish va boshqaruv

K I R I SH

Kurs ishidan maqsad «Avtomatik boshqarish nazariyasi» kursining nazariy qismlarini mustahkamlash, avtomatik boshqarish sistemalarini (ABS) hisoblash usullarini egallash va shu sistemalarni elektron hisoblash mashinalarida (EHM) tekshirishni o‘rganishdir.

Kurs ishining mazmuni chiziqli va nochiziqli avtomatik boshqarish sistemalarini EHM yordamida hisoblash va tekshirishdan iboratdir. Bunday sistemalar xalq xo‘jaligining ko‘pgina tarmoqlarida texnologik jarayonlarni va obektlarni boshqarishda keng qo‘llaniladi. ABSni tekshirishning samaradorligi oshirish uchun hisoblash ishlarida EHMni keng qo‘llash zarur.
Kurs ishi 20-25 bet hajmdagi hisoblash tushuntirish xatidan va zaruriy grafik va sxemalardan iborat. Tushuntirish xati va grafik qism mazmuni kurs ishi vazifasi bilan aniqlanadi.
Himoya qilish jarayonida talaba mantiqiy fikr yurita olishi va kurs ishi yo‘nalishi bo‘yicha yetarli bilimini hamda kurs ishida qo‘llanilmagan ABSni hisoblashning boshqa usullarini egallaganligini ko‘rsatishi kerak.

I. USLUBIY KO‘RSATMA
1.1. Vazifa:

1. 
   Berilgan aniqlikni ta’minlaydigan sistemani uzatish koeffitsientini hisoblash.
   
2. 
   Zaruriy elementlardan tashkil topgan chiziqli sistemaning turg‘unligini tahlil qilish.
   
3. 
   Sistemaning zaruriy logarifmik amplitudaviy xarakteristikasi (LAX) parametrlarini hisoblash.
   
4. 
   Korrektlovchi qurilmalarni tanlash va hisoblash.
   
5. 
   Korrektlangan ABSning xatoligini va EHM yordamida o‘tkinchi jarayonini hisoblash.
   
6. 
   Berilgan nochiziqli sistemani garmonik balans usuli bo‘yicha tahlil qilish.
   

1.2. Qisqacha uslubiy qo‘llanmalar va tushuntirish
xati mazmuni

1. 
   Sistema aniqligiga qo‘yilgan talab asosida berilgan strukturaviy sxema uchun kuchaytirgichning kerakli uzatish koeffitsienti hamda ochiq va berk sistema uchun uzatish funksiyalari aniqlansin. Turg‘unlikning chastotaviy mezoni yordamida berk sistemaninig turg‘unligi EHMda aniqlansin hamda ochiq sistemaning LAX va LFXsi orqali o‘tkinchi jarayon sifatiga baho berilsin.
   
2. 
   Sistema sifatiga qo‘yilgan talablar orqali ochiq va zaruriy sistemaning LACHXsi hamda LFCHXsi qurilsin.
   
3. 
   Korrektlovchi elementning LAXsi topilsin; prinsipial sxemasi tanlansin va parmetrlari hisoblansin.
   
4. 
   Korrektlangan ochiq sistema LACHXsi va LFCHXsi qurilsin va ular asosida o‘tkinchi jarayon sifati baholansin. Struktur sxema qurilsin va EHMda o‘tkinchi jarayon hisoblansin. O‘tkinchi funksiya orqali sistemaning sifat ko‘rsatkichlari hisoblansin.
   
5. 
   Korrektlangan sistemaning xatolik bo‘yicha uzatish funksiyasi topilsin va qaror rejimda xato quyidagi kirish ta’sirlarida hisoblansin.
   

a) x(t)=1(t); b) x(t)=t; v) x(t)=t²

6. 
   Nochiziqli sistemaning strukturaviy sxemasi tuzilsin (Berilgan chiziqli sistemadagi kuchaytirish elementi tegishli statik xarakteristikali nochiziqli element bilan almashtiriladi). Sistemaning chiziqli qismi uchun AFXsi va nochiziqli zveno uchun ekvivalent AFXsi hisoblanadigan ifoda topilsin (1-ilova).
   
7. 
   Sistemada avtotebranishlar hosil bo‘lish imkoniyati hamda uning amplituda va chastotasi topilsin. Avtotebranishlar turg‘unligi va parametrlarini aniqlash uchun Goldfarb usulini qo‘llash mumkin. Hisoblash aniqligini oshirish uchun va xarakteristikalar kesishish nuqtalari atrofida kattaroq masshtabda alohida qurilishi lozim.
   

Hisoblarni tushuntirishda fikrni aniq ifodalashga alohida e’tibor berish zarur. Qisqartma nomlar birinchi marta ishlatilishida to‘liq yozilishi kerak. Rasmlar tagida ularning mazmunini aks ettiruvchi yozuvlar hamda ketma-ketlik tartibi bo‘lishi shart. Masalan, 2-rasm. Berk sistemaning o‘tkinchi jarayon grafigi. Adabiyotlarga ilova [1] tarzida beriladi.
Tushuntirish xatida materiallarni joylashtirish tartibi: Muqova (2-ilova), o‘qituvchi imzolagan kurs ishi vazifasi, kirish, hisob qismi, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati, mundarija.