Informatika o’qitish metodikasi yo’nalishi 13. 404-guruh bitiruvchisi Ashurova Gulasal Baxadirovnaning “Informatika fanini o’qitishda innovatsion uslublarni ishlab chiqish va ularni dars jarayoniga tadbiq etish”

8 
Flash
 
Macromedia Flashda tayyorlangan .swf-fayllarni ishchi so
h
aga 
joylashtirish va unda foydalanish imkonini beradigan 
obekt 
9 
Web
 
Bu obekt or
q
ali .
h
tm, .m
h
t kengaytmali fayllarni ishchi so
h
aga Web-
sa
h
ifa or
q
ali joylashtirish va ko‘rish mumkin. 
10 
SlideShow
 
Bir nechta grafik fayllarni bu obekt or
q
ali yuklab olish va ma’lum va
q
t 
oralig„ida ketma-ket slayd ko‘rinishida namoyish etish 
mumkin. 
11 
Input
 
Dasturga parol 
q
o‘yish yoki klaviaturadan kiritiluvchi biror ma’lumotga 
e
h
tiyoj sezilganda mazkur obektdan samarali foydalaish 
mumkin. 
12 
CheckBox
Bu obekt orqali ishchi sohada e’lon qilingan bir nechta 
variantli ma’lumotlardan bir nechtasini tanlash va 
jarayonni davom ettirish mumkin. 
13 
RadioButton
Bu obekt or
q
ali ishchi so
h
ada e’lon 
q
ilingan bir nechta variantli 
ma’lumotlardan fa
q
at bittasini tanlash va jarayonni 
davom ettirish mumkin. 
14 
ListBox
Ishchi 
sohaga 
ro‘yxat shaklidagi ma’lumotlarni 
joylashtirish va ulardan birini tanlash orqali jarayonni 
davom ettirish imkonini beradigan obekt. 
15 
ComboBox
Ishchi 
sohaga 
ro‘yxat shaklidagi ma’lumotlarni 
“yashirin” tarzda joylashtirish va ulardan birini tanlash 
orqali jarayonni davom ettirish imkonini beradigan 
obekt. 
16 
Tree
Ma’lumotlarni daraxt ko‘rinishida ishchi sohada 
tasvirlash imkonini beradigan obekt. 
17 
Progress
Va
q
tga bog„li
q
jarayonni vizual tarzda ishchi so
h
ada aks etti- ruvchi 
obekt. Xususan, ko‘p o‘lchamli fayllarni nusxalash- da, 
o‘chirishda, xotiradan katta joy egallovchi dasturni ishga 
tushirishda jarayonning kechishini bu obekt or
q
ali vizual 
tarzda kuzatib turish mumkin 
Bu obektlar sichqoncha yordamida dastur galeriyasidagi tayyor to‘plamdan 
olib qo‘yiladi. Multimedia hujjatlarini tayyorlash, uning dasturlanuvchi qismlari 
uchun Scriptlar yozish, tayyorlanayotgan amaliy dasturni boshqarish interfeysini 

---

46 
yaratishda bu obektlar dasturchiga imtiyozli yordam ko‘rsatadi. AutoPlayning 
ajoyib xususiyatlaridan yana biri shundaki, bu obektlar xossalarini tanlash uchun 
maxsus xossalar panelini ham dasturchiga taqdim etadi va u orqali bir qiymatli 
xossalar qiymatidan samarali foydalanish mumkin 
Buyruq tugmalari grafik turda bo‘lganligi uchun loyiha kutubxonasida 
mavjud bo‘lgan standart buyruq tugmalaridan tashqari foydalanuvchi didiga mos 
istalgan dizayndagi buyruq tugmalarini yangidan yaratish mumkin. Buning uchun 
AutoPlay dastur oynasidagi “Tools” menyusining “Button Maker” bandiga 
murojaat qilish etarli. Natijada “Untitled - AutoPlay Media Studio Button Maker” 
sarlavhali muloqot oynasi yuzaga keladi (4-rasm). 
Ushbu muloqot oynasi quyidagi tuzilmaga ega
1)
sarlavha satri; 
2)
instrumentlar paneli satri; 
3)
buyruq tugma hodisalari uchun asosiy ishchi panellar; 
4)
xossalar paneli; 
5)
rasm paneli; 
6)
rasmni taxminiy ko‘rish paneli; 
7)
holat satri. 
Bu muloqot oynasida asosiy e’tibor tugmaning hodisalar paneliga qaratiladi. 
Unda tugmaning “Up Normal”, “Up highlighting”, “Up disabled”, “Down 
Normal”, “Down highlighting”, “Down Disabled” kabi hodisalari uchun alohida 
rangdagi tugmalar, rasmlar va yozuvlar tanlanadi. 
Interfaol metodlarni yaratishda kulay xamda oson bulgan dasturlardan yana 
biri bu Ispring dasturidir. Bu dastur orkali biz ukuvchilarga yanada yaxshirok 
bilim va malaka berishda kulay xisoblanadi. Ispring dasturi erdamida biz test, 
elektron kitob kabi innovatsiyalar yaratishimiz mumkin.
Ispring dasturida elektron kitob yaratish uchun Ispring Kinetics oynasini 
ochamiz va