atributi sifatida qaraydi. Bola tug'ilg an d an boshlab qisman potensial,
qisman aktuallashtirilgan shaxs hisoblanadi. T u g ilg a n bolaga nisbatan
jam iy at m a i u m xususiyatdagi talab ishlab chiqadi. Lekin, jam iy at bola
bilan o'zaro m unosabatlarga kirishadi, jam iy atd a ushbu individga u
katta b o ig a n id a qo'yiladigan talablar. ehtiyojlar m urak k a b zanjirini
shaxs va jam iyat m unosabatlarini boshqaruvchi - pedagog esdan
chiqarmasligi kerak. To'g'ri, o'zaro m unosabatlarga shaxsni tayvorlar
ekan, pedagog uni rivojlantirmasligi m um kin emas va to'playotgan
bilim larini tizim lashtirishga yordam berm asligi m u m k in emas. Faqat
rivojlantirish - o'qitish yoki uyg'unlashtirish, insonparvarlikka mos,
ijtimoiy qoidalarga y o iialtirilgan kasbiy tarbiya ortda qolishi va butun
kasbiy faoliyat m uvafaqqiyatsizlikka uchrashi m um kin. Shunga asosan
tarbiya jarayonini faqat m ustaqillikdan emas. balki m avjud subvektdan
ha m m a h ru m etamiz. Qaysi pedagog tarbiyalanuvchini rivojlantirmay,
bilim larini boyitmay, y a ’ni uni o'qitmay dars berishi, qoida, m e ’yor,
sifat haqida tasav v u r berishi m um kin. Hozirda inson o'zini t a i i m s i z
ja m iy a td a teng huquqli da'vogar deb his etishi qiyin. Shu bilan bir
vaqtda ilmlilik - bu anglab yetiladigan «vashirin» bilimlarga asos-
langan shaxsning holati. Biroq, bilimsiz ja m iy atd a shaxs o'zaro m u n o
sabatlarini samarali y o i g a qo'yish m u m k in emas. O'qitish - bu tar
biyaning m u h im bir qismi. B undan ikki m ing yil avvalroq Platon
tarbiyalovchi t a i i m to'g 'risida fikr yuritgan. O 'qitishning chegaradan
ehiqib ketgan «tarbiyavivligi» ko'pincha uning axborotlar yetkazish
imkoniyatlari pasayishiga, ortiqcha nasihatgo'vlik, g 'oya viyhkka olib
keladi. T aiim -tarb iy a doirasida rivojlantirish, bilimlar, tasavvurlar,
ko'n ik m alar berish vazifasini bajarishi kerak. M an a shu yo'n alishda
m u am m o la r ko'p.
Dostları ilə paylaş: