tish va tarqatish m aqsadga muvofiq jarayon sifatida inson talab va
ehtiyojlarini yangi vositalar bilan
qondirishdan iborat b o i i b , bu uning
samaradorligini, m untazam ligini va hayotiyligini ta'm inlovchi uslub
va tizim larni m a ’lum sifat o'zgarishiga olib keladi. Innovatsion jarayon
eskirib qolgan qoida va vaziyatlarni qayta ko'rib chiqish va sifatli
holatga o'tish bilan b o g i i q bo'ladi. Yangilik kiritish ichki yo'nalishga
ega bo'lib, u yangilik g'oyasi (fikri) tug'ilishidan
to uning fovdalanila
boshlanishigacha b o l g a n harakatlarni rivojlantirish h am d a innovatsion
jarayon ishtirokchilari o'rtasidagi m unosabatni to'g'ri ifodalaydi. Shu
tariqa yangilik kiritish y u k sa k tizim b o iib , ichki mantiq kabi vaqt
davom ida qonuniy rivojlanishi uning atrof-muhit bilan o'zaro bog'-
liqligini ifodalaydi, Innovatsion jarayon
tuzilishi yangilikning bir
bosqichdan ikkinchi bosqichga o'tib borishi bilan o'zgarib boradi. Shu
bilan birga, yangilikning xususivatlari uning natijalari va yakuniy
samarasiga b o g i i q bo'ladi. Yangilikning yakunlanganligi yoki -uning
imkoniyatlari m uayyan m aqsadning amalga oshirilish darajasida in n o
vatsion jarayonning h a m m a bosqichlari muvaffaqiyatli bo'iishiga bog'-
liqdir. Yangilikning samaradorligini uning natijasidan belgilash kerak.
«Innovatsiya» atamasiga yaqin b o l g a n tushunchalar «o'zgarish»,
«m ukam m allashtirish»,
«isloh
qilish»
tushunchalari
hisoblanadi,
am m o ular o'rtasida m a i u m farqlar h am mavjud. Yangilik pedagogik
tekshirishlarni baholashning asosiy o'lchovlaridan biri b o iib ,
u ijodiy
jarayonning asosiy natijasidir. Bu o'z navbatida har qanday yangilik
kiritishning mustaqil qivmati va xususiyatidir.
«Yangi» tushunchasi innovatsion pedagogikada m arkaziy tushun-
chalardan biri hisoblanadi. Har qanday vositaning yangiligi - nisbiydir.
Bir o'qituvchi uchun yangi b o i g a n narsa boshqasiga yangilik b o im a s lig i
m um kin. Yangilik doimo aniq tarixiy o'ziga xos tushunchaga ega
b o ia d i. A niq bir vaqtda vujudga kelgan vazifalarni hal etgan yangilik
tezda ko'pgina
kishilarning mulkiga, h a m m a tom onidan qabul qilingan
om m aviy tajribaga aylanishi m um kin. Masalan, Y.A. K om enskiyning
sinf-dars tizimi, M unavvar qorining diniy tarbiya nazariyasi, ibn
Sino. Beruniy, Ulug'bek, Avlonivlar ilgari surgan t a i i m jarayonini
om m alashtirish nazariyasi va boshqa yangiliklar o'z davrining buyuk
g'ovalari b o l g a n va shunday bo'lib qolaveradi.
61