Innovatsiyalar vazirligi andijon davlat universiteti tarix fakulteti

IX – XII asrlarda o`zbek davlatchiligi 
Mavzu manbashunosligi. Mustaqil davlatlarning vujudga kelishidagi tarixiy shart- 
sharoitlar. IX asrning birinchi choragida xalifalikdagi ijtimoiy-siyosiy ahvol. Tohir ibn Husayn 
va tohiriylar davlati. Tohiriylar davrida ijtimoiy hayot. Tohiriylarning ma’muriy boshqaruv 
tizimi. Tohiriylar davlatining mag‘lubiyatga uchrashi. Safforiylar davlatining tashkil topishi. 
Yoqub ibn Lays. Amr ibn Lays. Safforiylar davrida ijtimoiy-iqtisodiy hayot. 
Somonxudotlar. Asad va uning o‘g‘illari. IX asrning birinchi yarmida turli o‘g‘uz 
qabilalari. Nasr ibn Ahmad (865-892) davrida Somoniylar hokimiyatining Abossiylar xonligi 
tomonidan rasman tan olinishi. Ismoil Somoniy va uning islohotlari. Markazlashgan davlat 
boshqaruvining tashkil topishi. Davlat boshqaruv islohoti. Somoniylar davrida Movaraunnahrda 
ijtimoiy, iqtisodiy hayot. Somoniylar hukmronligining tugatilishi. 
Qoraxoniylar sulolasining kelib chiqishi to‘g‘ridagi yangicha qarashlar. VIII asr 
boshlarida Yettisuv, Sharqiy Turkiston va Qashqarda yashovchi turkiy qabilalar (chigil, yag‘mo, 
o‘g‘iz va boshqalar). qoraxoniylar sulolasining hokimiyatga kelishi. Qoraxoniylarning 
Movaraunnahrga hujumlari. Movaraunnahrda qoraxoniylar hukmronligining o‘rnatilishi. Sharqiy 
va g‘arbiy qoraxoniylar. Qoraxitoylarning hujumlari. Qoraxoniylarning davlat boshqaruvi va 
ijtimoiy hayot. 
G‘aznaviylar davlatining tashkil topishi. Alp Tegin. Sabuq tegin. Mahmud G‘aznaviy 
(998-1030) va uning Somoniylar hamda Qoraxoniylar bilan munosabati. 
Mahmud 
G‘aznaviyning harbiy yurishlari. X-XI asrlarda janubiy va shimoliy Xorazm. Dandanakon jangi 

---

7 
va G‘aznaviylarning mag‘lubiyati. G‘aznaviylarning davlat boshqaruvi tizimi. 
Sirdaryo etaklarida O‘g‘uz davlatining tashkil topishi. Saljuqiylarning Mas’udga qarshi 
olib borgan kurashi. Sulton Sanjar davrida (1118-1157) saljuqiylar davlatining gullab-yashnashi. 
Qoraxitoylarning hujumi; Qatvon cho‘lidagi jang (1141) va Saljuqiylarning mag‘lubiyati. 
Saljuqiylar davlat boshqaruvi tizimi. G‘aznaviylar va Saljuqiylar davrida ijtimoiy-iqtisodiy 
hayot. 
Anushteginlar hokimiyatining vujudga kelishi. Qutbiddin Muhammad (1097-1127). 
Alouddin Muhammad Otsiz (1127-1156) Xorazmshoh el-Arslon (1156-1172). Alouddin Takash 
va uning Xorazm davlati yuksalishdagi tutgan o‘rni. Qutbiddin Muhammad Xorazmshoh (1200-
1220). Qoraxitoylar bilan kurash. Xorazmning Movarounnahrdagi ta’sir doirasining kuchayishi. 
Buxoroda Malik Sanjar boshchiligidagi qo‘zg‘olon (1206-1207). 1212 yilgi Samarqand 
qo‘zg‘aloni. Xorazmshohlar davlatining inqirozi.