Инсан алвери гурбанларына бирбаша йардым



Yüklə 3,6 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/36
tarix16.02.2017
ölçüsü3,6 Mb.
#8963
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36

1.3.2
 
Габагъыл тяърцбя - инсан алверинин гурбаны иля мцсащибянин кечирилмяси 
Хидмят эюстярян тяшкилатларын ямякдашларындан тяляб олуна биляр ки, инсан алверинин 
гурбанлары  иля  диэяр  тяшкилат  вя  йерлярдя  дя,  мясялян  полис  шюбяляриндя,  сахланылма 
мяркязляриндя,  вякиллярин  вя  йа  патнйорларын  офисляриндя  иш  апарсынлар.  Беля  щалларда 
ашаьыдакы проседурлара риайят олунмалыдыр: 
 
Сизин хидмят эюстярян тяшкилатынызда мцсащибянин кечирилмяси: 
 
Яэяр тящлцкясизлик мящдудиййятляри буна имкан верирся, офисинизин йери щаггында 
мялуматы олан шяхслярин сайынын аз олмасы мягсяди иля инсан алвери гурбанлары 
иля мцсащибяни тяшкилатынызын бинасындан кянарда кечирмяк мяслящят эюрцлцр. 
 
Мцсащибяляр илкин разылыьа ясасян тяшкил едилиб кечирилмялидир. 
 
Яэяр  ялагя  партнйор  тяшкилат  васитяси  иля  йарадылмышдырса  вя  инсан  алверинин 
гурбаны  ону  щямин  тяшкилатын  ямякдашынын  мцшайият  етмясини  истяйирся,  бу 
ямякдашын шяхсиййяти сюзцэедян тяшкилат тяряфиндян тясдиг едилмялидир. 
 
Инсан алверинин гурбаны офися эялдикдя, гапыдакы телекамера вя йа да «эюзъцк» 
васитяси иля нязярдян кечирилмялидир. 
 
Мцсащибя  тяшкилатын  офисиндя  диэярляринын  эириши  цчцн  баьлы  олан  отагда 
кечирилмяли,  йалныз  бир  няфяр  мцсащибянин  неъя  кечдийини  вя  щяр  шейин 
гайдасында  олдуьуну  мцнтязям    йохламаг  имканына  малик  олмаг  цчцн 
щямкарынын мцсащибя апардыьыны билмялидир. 
 
Мцсащибялярин сизин офисляриниздян кянарда кечирилмяси 
Ясас  тящлцкясизлик  тядбири  кими,  хидмят  эюстярян  тяшкилатын  офисиндя  дейил,  кянарда 
тяшкил  олунан  мцсащибяляр  адятян  2  ямякдаш  тяряфиндян  апарылмалыдыр.  Лакин,  бу 
щямишя мцмкцн олмадыьына эюря ашаьыдакылар тювсийя олунур: 
 
Яэяр  инсан  алверинин  гурбаны  хидмят  эюстярян  тяшкилата  диэяр  ГЩТ  васитяси  иля 
мцраъият  етмишдирся,  мцсащибяни  щямин  гурбаны  истигамятляндирмиш  тяшкилатын 
бинасында тяшкил етмяк олар. 

 
17 
 
Мцсащибяни  инсан  алверинин  гурбаныны  истигамятляндирмиш  тяшкилатын  бинасында 
тящлцкясиз  шяраитдя  кечирмяк  мцмкцндцрся,  щямин  мцсащибядя  гурбаны 
истигамятляндирмиш тяшкилатын ян азы бир ямякдашы иштирак етмялидир. 
 
Яэяр мцсащибя полис шюбясиндя, сахланылма мяркязиндя вя йа диэяр щюкумят 
бинасында  кечирилмялидирся,  щямин  бинада  йерляшян  тяшкилатын  ян  азы  бир 
ямякдашы  бцтцн  мцсащибя  бойунъа    бинада  олмалыдыр.    Яэяр  инсан  алверинин 
гурбаны  шяхсян  буну  хащиш  етмирся,  диэяр  тяшкилатын  ямякдашына  мцсащибядя 
иштирак етмяйя иъазя верилмямялидир. 
 
Диэяр нейтрал йерлярдя мцсащибялярин кечирилмяси 
 
Щеч  бир  щалда  мцсащибяни  инсан  алвери  гурбанынын  тяклиф  етдийи  цнванда 
кечирмяк олмаз. 
 
Эюрцшляр  йалныз  хидмят  эюстярян  тяшкилат  тяряфиндян  сечилмиш  нейтрал  яразидя 
кечирилмялидир. 
 
1.3.3
 
Шяхси тящлцкясизлик 
Ашаьыдакы мягамлара диггят йетирмяк лазымдыр: 
 
Там тящлцкясизлик мювъуд дейил. 
 
Рисклярин  гиймятляндирилмясини  вя  идаря  олунмасыны  бирэя щяйата  кечирмякля  вя 
шяхси  тящлцкясизлийин  тямин  олунмасы  мясялясини  юз  цзяриня  эютцрмякля,  шяхси 
тящлцкясизлийин тямин олунмасы сявиййясини артырмаг олар. 
 
Рискин  сявиййясинин  гиймятляндирилмясинин  ишчи  щейятин  наращатлыьына  сябяб  ола 
биляъяйиня  бахмайараг,  инсан  алверинин  гурбанлары  иля  ишлямяли  олан  бцтцн 
ямякдашлар 
йарана 
биляъяк 
тящлцкяляр 
щаггында 
щярятяряфли 
мялуматландырылмалыдыр. Йени ямякдашларын щамысы хидмяти вязифяляринин иърасына 
башламаздан  яввял  инсан  алвери  вя  тящлцкясизлик  мясяляляриня  аид  тяфяррцатлы 
тялиматлар алмалыдырлар. 
 
Инсан алверинин гурбанлары иля ишляйян ямякдашлар шяхси тящлцкясизликляри наминя, 
хцсусян  дя  нейтрал  йерлярдя  кечирилян  эюрцшляр  заманы  мювъуд  вязиййят  вя 
билаваситя ятрафда баш верянляр барядя даим мялуматлы олмалыдырлар. 
 
Инсан  алвериня  аид  ишляри  мцзакиря  едяркян  ешидилмя  имканы  щцдудларында  ола 
билян шяхсляря щямишя диггят йетирин. 
 
Инсан  алверинин  гурбанлары  цчцн  сыьынаъагларла  ялагядар  тящлцкясизлик  щаггында 
конкрет мясяля вя тяърцбяляр ЫВ Фяслин 4.2.6-ъы бюлмясиндя юз яксини тапыр. 
 
 
 
Ыстинад
 
1
 щттп://ъонвентионс.ъое.инт/Треатй/ен/Треатиес/Щтмл/108.щтм 
 

 
18 
ФЯСИЛ 2. ИНСАН АЛВЕРИ 
ГУРБАНЛАРЫНЫН СТАТУСУНУН 
МЦЯЙЙЯНЛЯШДИРИЛМЯСИ 
 
 
Фяслин мцндяриъаты 
2.1 
Эириш  
 
2.1.1   Хидмят эюстярян тяшкилата истигамятляндирмя 
 
2.1.2  Статусун мцяййянляшдирилмяси просесинин мягсяди 
 
2.1.3  Статусун мцяййянляшдирилмяси просесинин мящдудиййятляри 
 
2.1.4  Инсан алвери анлайышлары 
 
 
2.1.4.1 Щцгуги мцстяви 
 
 
2.1.4.2 Ъинайяткар 
 
 
2.1.4.3 Инсан алверинин гурбаны 
 
 
2.1.4.4 Инсан алвери феномени 
2.2 
Мцсащибядян яввял гиймятляндирмянин эюстяриъиляри 
2.3 
Статусун мцяййянляшдирилмяси цчцн мцсащибянин кечирилмяси 
 
2.3.1  Йеткинлик йашына чатмамыш шяхслярля  мцсащибянин хцсуси аспектляри 
 
2.3.2  Инсан алвери гурбанларынын реаксийасы вя онларла ряфтар 
2.3.3  Инсан  алвериня  мяруз  галмыш  шяхслярин  гайьысына  галмаьын  вя  онларла 
мцсащибянин кечирилмясинин етик принсипляри 
2.3.4  Статусун  Мцяййянляшдирилмяси  цчцн  Мцсащибянин  Кечирилмяси  цзря 
Формадан истифадя 
 
2.3.4.1 Мцсащибянин кечирилмяси цчцн йаддаш гейди  
2.3.4.2  Статусун  Мцяййянляшдирилмяси  цчцн  Мцсащибянин  Кечирилмяси 
цзря Форманын долдурулмасы 
Ялавя 1: Статусун Мцяййянляшдирилмяси цчцн Мцсащибянин Кечирилмяси цзря Форма 
 
 
2.1 Эириш 
Бу Фяслин мягсяди кюмяк цчцн мцраъият едян шяхслярин статусунун 
мцяййянляшдирилмяси цзря стандартлашдырылмыш системдян истифадя етмякля, инсан 
алверинин гурбанларыны мцяййянляшдирмяк вя онлара кюмяк мягсяди иля хидмят 
эюстярян тяшкилатлара йардым етмякдян ибарятдир. Бурада верилмиш тювсийяляр хидмят 
эюстярян тяшкилатларын мяншя, транзит вя йа тяйинат юлкясиндя йерляшмясиндян асылы 
олмайараг, инсан алвери гурбанларынын щямин тяшкилатлара истигамятляндирилмяси иля 
ялагядар бцтцн щаллар цчцн нязярдя тутулур. Тювсийяляр инсан алверинин гурбанлары 
гисминдя кюмяк цчцн мцраъият едян гадын вя кишиляря ейни сявиййядя шамил едилир,  
ушагларын хцсуси щяссаслыг вя ещтийаълары нязяря алынараг, азйашлылар цчцн бюйцк 
ящямиййят кясб едир.  
 
2.1.1 Хидмят эюстярян тяшкилата истигамятляндирмя 
Хидмят  эюстярян  тяшкилатлар  инсан  алверинин  гурбанлары  щаггында  мялуматлары 
чохсайлы, мцхтялиф мараглы тяряфлярдян ялдя едя билярляр, о ъцмлядян: 
 
Дювлят  тяшкилатларындан,  мясялян  полис  вя  сящиййя  органларындан,  сосиал 
хидмятлярдян; 
 
Партнйор ГЩТ-лярдян, бейнялхалг тяшкилатлардан; 

 
19 
 
Диэяр  тяряфлярдян,  мясялян  сяфирликлярдян,  килсялярдян,  дини  гурумлардан,  инсан 
щцгуглары мцдафиячиляриндян; 
 
Физики  шяхслярдян,  мясялян  инсан  алверинин  диэяр  гурбанларындан,  инсан  алвери 
гурбанларынын гощумларындан вя достларындан; 
 
Ъинси  истисмар  мягсяди  иля  инсан  алвериня  мяруз  галмыш  шяхслярин 
мцштяриляриндян. 
 
Гейд:  Инсан  алверинин  гурбаны  иля  ялагя  йарадан,  лакин  она  йардым  етмяк  вя  йа 
онун  ещтийаъларынын  щамысыны  юдямяк  игтидарында  олмайан  тяшкилат  беля  гурбанын 
шяхсиййятинин  мцяййянляшдирилмяси  вя  она  зярури  кюмяк  эюстяря  биляъяк  тяшкилата 
истигамятляндирилмяси цчцн ялиндян эяляни етмялидир. 
 
2.1.2 Статусун мцяййянляшдирилмяси просесинин мягсяди 
Инсан  алверинин  гурбанлары  гисминдя  хидмят  эюстярян  тяшкилатлара  кюмяк  цчцн 
истигамятляндирилян шяхслярин статусунун дцзэцн мцяййянляшдирилмяси онларын ола билсин 
ки,  йардыма  вя/вя  йа  мцдафияйя  ещтийаъы  олараг  ганунсуз  дашынан  вя  йа 
тянзимлянмяйям  мигрант  йахуд  зоракылыьа  мяруз  галмыш  вя  йа  да  чятин  вязиййятя 
дцшмцш  шяхсляр  дейил,  щягигятян  дя  инсан  алверинин  гурбанлары  олмалары  фактына  ямин 
олмаг  цчцн  юнямлидир.  Бундан  башга,  ещтимал  олунан  зяряр  чякмиш  шяхсин  хидмят 
эюстярян  тяшкилата  башга  мягсядлярля  дахил  олмаг  истяйян  шяхс  дейил,  щягигятян  дя 
инсан алверинин гурбаны олдуьуну мцяййянляшдиряркян ещтийатлы олмаг лазымдыр. 
 
Инсан алвери гурбанларынын дцзэцн мцяййянляшдирилмяси ня цчцн ваъибдир 
 
Инсан 
алверинин 
гурбанлары 
тяйинат 
юлкяляринин 
чохунда 
дцзэцн 
мцяййянляшдирмяляр  апарылмадыгда,  сящвян  тянзимлянмяйян  мигрант  щесаб 
олуна,  нятиъядя  депортасийайа  мяруз  гала  вя  йа  да  сахланылма  мяркязляриня 
йерляшдириля билярляр. 
 
Ещтимал олунур ки, кюмяк цчцн мцраъият едян мцхтялиф категорийайа аид шяхсляр 
цчцн  тяляб  олунан  йардым  вя  мцдафиянин  характери  инсан  алверинин  гурбаны 
олмуш инсанларын ещтийаъларындан фярглидир. 
 
Ещтимал  олунур  ки,  адятян  гачагмалчылыьа  мяруз  галмыш  вя  тянзимлянмяйян 
мигрантлара аид ишлярдя мцшащидя олунмаса да, инсан алвери гурбанларынын физики, 
ъинси вя психоложи мясялялярля ялагядар тяхирясалынмаз вя кяскин тибби ещтийаълары 
мювъуд олур. 
 
Инсан  алверинин  гурбанлары  аьыр  ъинайятдян  зяряр  чякмиш  шяхсляр  щесаб 
олунурлар.  Хидмят  эюстярян  тяшкилатларын  ямякдашлары  онлара  кюмяк  едяряк 
мцяййян рискляря мяруз галдыгларына эюря онлар цчцн дя конкрет тящлцкясизлик 
тядбир вя проседурларын щяйата кечирилмяси  зяруридир. 
 
Мялумдур ки, мцтяшяккил криминал дястяляр гачмаьа наил олмуш, йа да  онлара 
гаршы  шащид  ифадяляри  вермиш  вя  йахуд  да  шащид  ифадяляри  вермяйя  щазырлашан 
инсан  алвери  гурбанларынын  олдуьу  йерляри  мцяййянляшдирмяк  цчцн  бейнялхалг 
тяшкилат  вя  ГЩТ-лярин  мцвафиг  дястяк  вя  йардым  програмларына  дахил  олмаьа 
сяйляр эюстярмишляр. 
 
Чох эцман ки, инсан алверинин гурбанлары иля ишлядикляри заман мцвафиг тяшкилатлара 
бу  категорийайа  аид  олмайан,  лакин  мювъуд  вязиййятдя  кюмяйя  ещтийаълары  олан 
шяхсляр, мясялян мяишят зоракылыьы вя йа ъинси тяъавцз гурбанлары, эянъ, щамиля гызлар 
йахуд  да  тянзимлянмяйян  мигрантлар  да  истигамятляндириля  билярляр.  Яэяр  сюзцэедян 
хидмят эюстярян тяшкилатлар бу категорийадан олан инсанлара кюмяк едя билмирлярся, бу 
шяхсляри  мцвафиг  йардым  цчцн  нязярдя  тутулмуш  тяшкилатлара  истигамятляндиря  билярляр. 
Истигамятляндирмя  просесинин  асанлашдырылмасы  мягсяди  иля  башга  нюв  кюмякликляр 
эюстярян тяшкилатларын даим йениляшян сийащысыны сахламаг йахшы оларды. 

 
20 
 
2.1.3
 
Статусун мцяййянляшдирилмяси просесинин мящдудиййятляри 
Хидмят  эюстярян  тяшкилатын  ямякдашлары  статусун  мцяййянляшдирилмяси  просесинин 
тяфяррцатларынын иърасы цчцн ашаьыдакылары билмялидирляр: 
 
Бу  просес  мцкяммял  дейил  вя  мцкяммял  ола  да  билмяз,  ейни  заманда 
ещтимал  олунан  инсан  алвери  гурбанынын  гиймятляндирилмясиндя  сящвлярин 
олмамасына да зяманят вермир. 
 
Ашаьыда  тясвир  олунмуш  просес  инсан  алвериня  вя  инсан  алвери  гурбанларынын 
мцяййянляшдирилмясиня аид цмумиляшдирилмиш йанашмайа ясасланыр. 
 
Милли,  реэионал  вя  йа  бейнялхалг  контекстдян  асылы  олараг,  эяляъякдя  ашаьыда 
верилмиш цмуми мясяляляр цзря зиддиййят вя истисналарын йаранмасы иля ялагядар 
олараг,  бу  цмумиляшдирмялярин  хидмят  эюстярян  тяшкилатлар  тяряфиндян  йерли 
шяраитя уйьунлашдырылмасы вя тянзимлянмяси ваъибдир. 
 
Бу  просес  юз  юлкяляриндя  инсан  алвериня  аид  вязиййятля  ялагядар  тяърцбя  вя 
биликляри,  щямчинин  инсан  алвери  гурбанлары  иля  ишлямяк  баъарыглары  ясасында 
хидмят  эюстярян  йерли  тяшкилатлар  тяряфиндян  тякмилляшдириляъяк  инсан  алвери 
гурбанларынын  статусунун  мцяййянляшдирилмяси  цчцн  ясас  чярчивя  кими 
нязярдян кечирилмялидир. 
 
Бу  чярчивя  инсан  алвери  гурбанларынын  статусунун  идеал  шяраитдя 
мцяййянляшдирилмяси цчцн бир моделдир. Лакин, практик тяърцбя эюстярир ки, идеал 
шяраитя  надир  щалларда  раст  эялмяк  олур.  Яксяр  щалларда  мювъуд  мялуматлар 
мцсащибядян  яввялки  эюстяриъиляри  гиймятляндирмяк  цчцн  кифайят  етмяйя  биляр, 
ейни заманда шяхс бязи, йа да бцтцн суаллара ъаваб вермяк истяйиндя вя йаху 
да  игтидарында  олмайа  биляр,  бундан  башга  ялавя  тясдигедиъи  материаллар  да 
мювъуд олмайа биляр. 
 
Инсан  алвери  гурбанларынын  статусунун  вя  шяхсиййятинин  мцяййянляшдирилмяси 
бцтцн мювъуд информасийанын йекун гиймятляндирилмясиня ясасланараг, хидмят 
эюстярян йерли тяшкилатын ямякдашларынын тяърцбя вя мцлащизяляиндян асылыдыр. 
 
2.1.4
 
Инсан алвери анлайышлары 
Хидмят  эюстярян  тяшкилатын  ямякдашлары  инсан  алвери  гурбанларынын  статусунун 
сямяряли  шякилдя  мцяййянляшдирилмяси  цчцн  инсан  алверинин  гурбаны  олмуш  шяхсляри 
мигрант  гачагмалчыларынын  фяалиййяти  сябябиндян  вя  йа  зоракы  ямяллярдян,  йахуд  да 
щцгугларынын  позулмасындан  (мясялян,  мяишят  зоракылыьындан)  зяряр  чякмиш 
шяхслярдян фяргляндирмяйи баъармалыдырлар. Бязи аспектлярдя бу ъцр зяряр чякмишлярин 
категорийаларынын  охшар  ола  биляъяйиня  бахмайараг,  ъинайят  мцщакимяси  нюгтейи-
нязяриндян  фяргли  вязиййятдядирляр.  Инсан  алвери  гурбанларынын  статус  вя  шяхсиййятинин 
мцяййянляшдирилмяси истигамятиндя ян сямяряли цсул щяр бир конкрет вязиййятдя бцтцн  
щалларын  вя  мювъуд  информасийанын  гиймятляндирилмясиндян,  щямчинин  бу  мясялянин 
ашаьыда эюстярилян 3 мцхтялиф ракурсдан нязярдян кечирилмясиндян ибарятдир: 
 
Щцгуги мцстяви 
 
Ъинайяткар 
 
Инсан алверинин гурбаны  
 
2.1.4.1
 
Щцгуги мцстяви 
Конкрет  шяхсин  щягигятян  дя  инсан  алверинин  гурбаны  олмасы  фактыны 
мцяййянляшдирмяк  цчцн  инсан  алвери  анлайышынын  щцгуги  мязмунуну  баша  дцшмяк 
ваъибдыр.  Хидмят  эюстярян  тяшкилатлар  статусун  мцяййянляшдирилмяси  просесинин 
асаланшдырылмасы  цчцн  БМТ-нин  Трансмилли  Мцтяшяккил  Ъинайяткарлыьа  гаршы 
Конвенсийасыны  тамамлайан  Инсан  Алверинин,  Хцсусян  Гадын  вя  Ушаг  Алверинин 
Гаршысынын Алынмасы, Арадан Галдырылмасы вя Ъязаландырылмасы щаггында Протоколун 3-
ъц  Маддясиндя
1
  верилмиш  инсан  алверинин  бейнялхалг  анлайышына  диггят  йетирмялидир. 

 
21 
Бязи реэионларын юз конвенсийалары да ола биляр, мясялян АШ-нин Инсан Алвериня Гаршы 
Тядбирляр щаггында Конвенсийасыны буна мисал эюстярмяк олар. 
Артыг  бязи  юлкяляр  инсан  алвериня  аид  мясяляляри  щялл  етмяк  цчцн  юз  ганунларында 
мцвафиг  дяйишикликляр  етмишляр.  Лакин,  юлкялярин  чохунда  инсан  алвериня  гаршы 
ганунвериъилик базасы БМТ-нин критерийалары иля мцгайисядя щяля дя стандартлара уйьун 
дейил.  Инсан  алвериня  мяруз  галмыш  шяхсин  гурбан  кими  танынмасында  гябул  едян 
юлкянин тялябляринин мящз мцвафиг милли ганунвериъилик тяряфиндян мцяййянляшдирилмяси 
сябябиндян, хидмят эюстярян тяшкилатлар щямин ганунвериъилийин мцвафиг мцддяаларыны 
щямишя  нязяря  алмалы  олсалар  да,  онлар  юз  стандартларынын  ишляниб  щазырланмасы  цчцн 
БМТ  Протоколундакы  анлайыша  да  мцраъият  едя  билярляр.  Инсан  алвериня  гаршы  милли 
ганун мювъуд олмадыгда, хидмят эюстярян тяшкилатлар ясас кими БМТ Протоколундакы 
анлайышдан  истифадя  едя  билярляр.  Щансы  щцгуги  анлайышын  истифадя  едилмясиндян  асылы 
олмайараг, ясас мягсяд щяр бир конкрет щала аид шяраити нязяря алараг, ганунвериъилик 
базасында верилмиш мцддяаларла мцгайися етмякдян ибарятдир. 
БМТ Протоколундакы анлайыша ясасян, инсан алвериня аид ъинайят гаршылыглы сурятдя 
ялагядя олан вя бизим тяряфимиздян 1) ямял, 2) васитяляр вя 3) мягсяд адландырылан 3 
елементдян ибарятдир: 
 
Ямял  –  инсанларын  ъялб  едилмяси,  дашынмасы,  диэяр  шяхсляря  ютцрцлмяси, 
эизлядилмяси вя йа да тящвил алынмасы; 
 
Васитяляр - зор тятбиг етмяк щядяси, зор  тятбиг  етмяк  вя диэяр  мяъбур етмяк 
формалары,  оьурлуг,  дялядузлуг,  алдатма,  тясир  имканлары  вя  йа  зяифлик  (щяссас) 
вязиййятиндян суи-истифадя вя йа да диэяр шяхся нязарят едян шяхсин разылыьынын 
алынмасы цчцн мадди вя с. имкан вя эцзяштлярин верилмяси йахуд да алынмасы; 
 
Мягсяд – шяхсин сюзцэедян маддядя эюстярилян йолларла истисмары. 
 
Бу 3 елементдян щяр щансы бири мювъуд оларса, Протокол позулмуш щесаб олунур: 
ямял  васитялярдян  биринин  ясасында  щяйата  кечирилмялидир  вя  елементлярин  икиси  дя 
истисмар мягсядиня наил олунмаьа йюнялдилмялидир. Бу 3 тяркиб елементиндян щяр щансы 
бири  мювъуд  олмадыгда,  Палермо  протоколунун  3-ъц  Маддясиндя  мцяййянляшдирилдийи 
кими, инсан алвери ъинайяти цчцн зярури шяртлярин мювъуд олмадыьы щесаб едилир. (Инсан 
алверинин  гурбаны  олан  ушагларла  ялагядар  Протокол  мцддяаларынын  позулмасында 
шяхсян  “васитянин”  мювъудлуьу  зяруриййятини  истисна  едян  “Ъ”  алтбяндиня  ясасян,  бу 
ъцр ушаглар цчцн истисналар едилир). 
 
БМТ-нин Инсан Алвери щаггында Протоколунун анлайышы 
БМТ-нин  2000-ъи  илин  декабр  айында  Сиъилийа  адасындакы  Палермо  шящяриндя 
имзаланмыш  Инсан  Алверинин,  Хцсусян  Гадын  вя  Ушаг  Алверинин  Гаршысынын  Алынмасы, 
Арадан Галдырылмасы вя Ъязаландырылмасы щаггында Протоколунун 3-ъц Маддяси бяйан 
едир ки: 
(а)  “Инсан  алвери”  зор  тятбиг  етмяк  щядяси  иля  вя  йа  зор  тятбиг  етмякля,  щядя-
горху  вя  йа  диэяр  мяъбур  етмя  васитяляри  иля  оьурлама,  дялядузлуг,  алдатма 
йолу  иля,  тясир  имканларындан  вя  йа  зяифлик  (щяссас)  вязиййятиндян  суи-истифадя 
етмякля вя йа диэяр шяхся нязарят едян шяхсин разылыьынын алынмасы цчцн мадди 
вя  с.  имканлар  вя  йа  эцзяштляр  вермякля  вя  йа  алмагла  инсанларын  истисмар 
мягсяди  иля  ъялб  едилмяси,  дашынмасы,  диэяр  шяхсляря  ютцрцлмяси,  эизлядилмяси 
вя йа тящвил алынмасы демякдир. 
 
Истисмара,  ян  азы,  диэярляринин  фащишялик  мягсяди  иля  истисмары  вя  йа  ъинси 
истисмарын  диэяр  формалары,  мяъбури  ямяк  вя  йа  хидмятляр,  кюлялик  вя  йа 
бунабянзяр щаллар, кюлялик вя йа инсан органларынын мянимсянилмяси дахилдир.  
(б) “а” алтбяндиндя эюстярилмиш щяр щансы тясир васитясиндян истифадя олунмушдурса, 
бу  маддянин  “а”  алтбяндиндя  эюстярилмиш  планлашдырылан  истисмара  инсан  алвери 
гурбанынын разылыг вермяси нязяря алынмыр. 

 
22 
(ъ)  Ушаьын  истисмар  мягсяди  иля  ъялб  едилмяси,  дашынмасы,  диэяр  шяхсляря 
ютцрцлмяси,  эизлядилмяси  вя  йа  тящвил  алынмасы  бу  Маддянин  “а”  алтбяндиндя 
тясбит олунмуш тясир васитяляриндян щеч биринин истифадяси иля ялагядар олмадыгда 
беля, “инсан алвери” щесаб олунур. 
(д) “Ушаг” - 18 йашына чатмамыш истянилян шяхсдир. 
 
Ашаьыдакы  мягамлар  инсан  гачагмалчылыьыны  инсан  алвериндян  фяргляндирмяйя 
кюмяк едир: 
Ямял – инсан алверчиляри вя гачагмалчылары инсанларын дашынмасы вя диэяр шяхсляря 
ютцрцлмяси  иля  мяшьул  олдугларындан  БМТ  Протоколу  иля  мцяййянляшдирилмиш  ъинайятин 
1-ъи мярщялясини тюрядирляр. 
Васитяляр  –  адятян,  гачагмалчылар  3-ъц  Маддядя  садаланмыш  васитялярин  щеч 
бириндян истифадя етмирляр: шяхсин сярбяст шякилдя юз истяйини ифадя етмясиня зор тятбиг 
етмяк,  алдатмаг,  вязиййятдян  суи-истифадя  васитяси  иля  тясир  етмяк  елементи  йохдур. 
Беляликля, инсан алвери ъинайятинин мцяййянляшдирилмяси цчцн тяляб олунан шярт мювъуд 
дейилдир вя бу хцсусиййят инсан гачагмалчылыьыны инсан алвериндян фяргляндирир.  
Мягсяд  –  бязян  инсан  гачагмалчыларынын  сярянъамында  олан  шяхслярин  зяиф 
вязиййятдя олмаларындан суи-истифадя едилмяси щаллары иля ялагядар мцбащисяляр апарылыр, 
лакин  гачагмалчылар,  адятян  буну  3-ъц  Маддядя  эюстярилмиш  йолларла  мигрантлары 
истисмар  мягсяди  иля  етмирляр.  Инсан  гачагмалчысы  иля  ганунсуз  дашынан  мигрант 
арасында  ялагя  йалныз  мцяййян  юдяниш  мцгабилиндя  бир  юлкяни  тярк  едяряк  диэяр 
юлкяйя эялмякдян ибарятдир вя бу ялагя тяйинат мянтягясиня ганунсуз эялмяйя наил 
олундугда  сона  чатыр.  Бундан  сонра  мигрантын  ня  ишля  мяшьул  олъаьы  инсан 
алверчисиндян фяргли олараг инсан гачагмалчысыны марагландырмыр. 
 
Инсан гачагмалчылыьы иля инсан алвери арасында ялагяляр 
Адятян, инсан алверинин гурбаны просеся юз арзусу иля ганунсуз дашынан мигрант 
кими  башлайыр.  Лакин,  хариъи  юлкяйя  эялдикдян  сонра  инсан  гачагмалчысы  иля  мигрант 
арасындакы  ялагяляр  битмязся  вя  инсан  гачагмалчысы  гачагмалчылыьа  мяруз  галмыш 
мигрант цзяриндя нязарятини давам етдирярся вя йухарыда тясвир олунмуш васитялярдян 
истифадя едяряк мигранты истисмар шяраитиндя ишлямяйя мяъбур едярся, бу вязиййят артыг 
инсан  гачагмалчылыьы  дейил,  инсан  алвери  кими  гябул  едилмялидир.  Ейни  заманда, 
гачагмалчылыьа  мяруз  галмыш  мигрант  тяйинат  юлкясиня  эялдикдян  сонра  дцшдцйц 
мцряккяб  вязиййятля  ялагядар  олараг  инсан  алвериня  мяруз  гала  биляр.  Сонрадан 
юлкяйя  ганунсуз  эятирилмиш  мигрант  илк  инсан  гачагмалчысы  иля  ялагяси  олмайан  шяхс 
тяряфиндян  ъялб  олуна,  башга  йеря  апарыла  вя  истисмар  едиля  биляр.  Мясялян,  инсан 
алверчиляри  адятян  АБШ-а  ганунсуз  йолларла  эятирилян  мексикалыларын  щяссас 
вязиййятиндян истифадя едир, онлары мяъбури ямяк мягсяди иля юлкянин диэяр бюлэяляриня 
сатырлар. 
 
Инсан алверинин инсан гачагмалчылыьындан щцгуги контекстдя фяргляндирилмяси цчцн 
ялавя  васитя  кими  инсан  гачагмалчылыьы  щаггында  протоколу  ишляйиб  щазырламыш 
бейнялхалг  щцгугшунасларын  тятбиг  етдикляри  мцхтялиф  йанашмаларын  нязярдян 
кечирилмяси  тювсийя  олунур.  Инсан  гачагмалчылыьы  щаггында  протокол  инсан  алвери 
щаггында протоколла тутушдуруларкян щцгуги терминлярдяки сяъиййяви фяргляр ачыг-ашкар 
нязяря чарпыр.  
Гейд  етмяк  лазымдыр  ки,  инсан  гачагмалчылыьы  щаггында 
протоколун  мцддяалары  инсан  алвери  гурбанларына  дейил,  иштиракчы-дювлятлярин 
щцгугларынын  позулмасына  йюнялдилир.  Инсан  гачагмалчылыьы  щаггында  протоколда 
“гурбан”  сюзцндян  истифадя  олунмур  вя  фактики  олараг  дювлятин  юзц  “гурбан”  кими 
нязярдян  кечирилир.  Ейни  заманда,  гейд  олунмалыдыр  ки,  инсан алвери  юз  тябиятиня  эюря 
юлкя дахилиндя вя йа бейнялхалг мигйасда баш веря вя инсанларын щям гануни, щям дя 

 
23 
ганунсуз йердяйишмялярини нязярдя тута биляр. Инсан гачагмалчылыьы ися щямишя дювлят 
сярщядляриндян ганунсуз кечмяни нязярдя тутур.  
 
Yüklə 3,6 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin